Este bine să ştim care era părerea unui contemporan, Eminescu despre reintegrarea Dobrogei. În 1878, Eminescu scria: „Ştim prea bine că până acuma guvernanţii noştri nu au nici o idee clară despre ceea ce trebuie să facă în Dobrogea. România, ocupând noua provincie, să nu procedeze în mod barbar, apucând şi stârpind rădăcina existenţei economice a populaţiei… Elementele turanice din Dobrogea ne trebuie tocmai pentru că nu sunt slave. Ele trebuie să simtă că sunt sub o mai bună administraţie… Ar trebui trimis un om cu foarte întinse cunoştinte administrative, financiare şi economice, care să unifice încet-încet ţara cu patria mumă. Şi ar trebui să fie un om mai în vărstă, nu Pache, Mache sau Sache scos din cutia unei curtezane pariziene… Cel din urmă hamal turc ori tătar e un om mai preţios şi mai folositor decât tot comitetul de redacţie al „Românului" bunaoară, nemaivorbind de alte ziare liberale… Legile noastre nu se potrivesc cu starea actuală a Dobrogei, pentru că instituţiile noastre sunt în parte nedrepte, sunt corupătorii, sunt creaţiuni în mare parte a coteriei liberale, sunt un mijloc de exploatare a claselor de jos prin vicleni, prin advocaţi fără pricini, prin dascăli proşti care fac politică… Iată sub ce elită liberală ar încăpea Dobrogea… Noi în România avem încă mijloace de a ne apăra paşnic de instinctele unor oameni de nimic, alte populaţii ar trebui să apeleze la apărarea cu pistolul, şi o spun verde: Le-am da tot dreptul să puşte canalia liberală care ar încerca să-i exploateze în mod barbar, cum exploatează ţăranul român… Suntem de părere că în şcoala elementară turcii să inveţe turceşte, tătarii tătărăşte… A face din Dobrogea o colonie de netrebnici, în care să trimitem o pletoră de funcţionari fără ştiinţă de carte şi lipsiţi de omenie precum umplusem la rândul ei Basarabia cu tot ce avea România mai corupt, ar fi un dezastru pentru acea provincie… Administraţia din România e tot ce poate fi mai rău pe pământ. Ne îngrozim la ideea că s-ar introduce şi acolo mii de lipitori care umplu ţara noastră, acei vandali care nu ştiu nici abecedarul şi aspira la a deveni prefecţi, acele lăcuste ale visteriei şi ale averii ţăranului român"
Dincolo de anumite animozităţi ale vremii iată cum privea în 1878 un mare poet, editorialist şi formator de opinie român reintegrarea Dobrogei în România şi implicit comunitatea turcă locală.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Pe data de 10 noiembrie 2008 s-au comemorat 70 de ani de la moartea marelui om de stat Mustafa Kemal Atatürk la Biblioteca Judeteană „I. N. Roman” Constanţa. Acţiunea a fost organizată de Consulatul General al Republicii Turcia la Constanţa. După un moment de reculegere consulul general al Turciei, d-nul Haluk Ağca a ţinut cuvântul de deschidere, prilej cu care a prezentat importanţa acestei zile. Domnul Oğuz Güngör a prezentat o proiecţie cu imagini din viaţa lui Ataturk. Prefectul Judeţului Constanţa d-nul Dănuţ Culeţu a vorbit auditorului despre „Kemal Ataturk personalitate reprezentativă pentru administraţia publică”. Printe vorbitori au mai fost: deputatul UDTTMR d-nul Aledin Amet, d-nul deputat Adrian Mihei, d-nul Varol Amet preşedinte UDTTMR, profesor universitar dr. Thasin Gemil. În numele d-nului deputat Ibram Iusein a vorbit d-na Osman Melek şef de cabinet. Din partea UDTR a vorbit d-nul preşedinte Osman Fedbi despre „Umanismul lui Atatürk”. Corurile reunite Bostorgay şi Mehtap sub conducerea d-nei profesor Memet Câimet au avut un deosbit moment artistic recitind poezia Ağıt de Behcet Kemal Çağlar şi au interpretat cele mai iubite cântece a marelui om de stat.
În încheiere d-na Derya Agca mezzo soprană, acompaniată de d-na profesoară Nejla Ionescu a interpretat „Ciocârlia în colivie de aur” şi „Plopii din Izmir”.
Aşa cu a afirmat Winston Churcil, fost premier al Marii Britanii „Moartea lui Atatürk salvatorul Turciei, cel care a reînviat naţiunea turcă după război, este o mare pierdere, nu numai pentru ţara sa, ci pentru întreaga Europă. Toate clasele sociale au plâns din suflet dispariţia lui, acest mare erou a creat Turcia modernă, iar altul ca el în istorie nu s-a mai văzut.”
Serin Turkoglu
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Deputat Ibram Iusein
La 29 octombrie 1923 Turcia a fost proclamată republică, cu reşedinţa în noua capitală, Ankara, primul preşedinte al ei fiind ales Mustafa Kemal.
Balcanicul Mustafa Kemal, născut la Salonic, şcolit la Bitola, campion al înţelegerilor între popoarele din Balcani întreţinute, spunea chiar el, „prin sentimente“, a fost cel care a schimbat cursul unei istorii multiseculare prin abrogarea sultanatului şi a califatului de tradiţie medieval – islamică, prin reformele fundamentale. Principiile fundamentale ale politicii promovate de creatorul Turciei moderne, Mustafa Kemal (1881-1938), considerate în continuare temelia politicii Turciei moderne, sunt: Devletcilik(etatism), Cumhuriyetcilik(naţionalism), Laikcilik(laicism) şi Halkcîlîk(populism).
Abolirea monarhiei, adică a sultanatului avusese loc încă din 1 noiembrie 1922. A urmat îndepărtarea din ţară a membrilor dinastiei otomane.
În seria reformelor iniţiate s-a înscris renunţarea la fes şi înlocuirea portului greoi cu cel modern european. Prin legea din 1925, femeia turcă, obţinând drepturi politice egale cu bărbaţii, s-a lepădat de văl şi de feregea, ca şi de celelalte veşminte orientale, iar începând din anul 1930 s-a bucurat de dreptul de a fi aleasă la conducerea organelor locale ale puterii.
Una din reformele curajoase, pe care Mustafa Kemal a condus-o personal, a fost înlocuirea alfabetului arab – care era foarte greu de însuşit şi contribuia la menţinerea analfabetismului pe scală largă – cu alfabetul turc, derivat al celui latin, ducând nemijlocit la reforma scrisului. În paralel cu reforma scrisului, s-a procedat la purificarea limbii prin renunţarea la unele cuvinte şi expresii arabo – persane, înlocuindu-le prin cuvinte provenite din limba populară turcă sau chiar din turca veche (osmanlîca).
Turcii nu aveau un nume propriu, ei deosebindu-se unii de alţii numai după prenumele tatălui. Şi în acest domeniu s-a luat decizia de a se pune capăt practicilor nepotrivite şi învechite. Adaptându-se graiului popular, a început schimbarea numelor de origine străină a tuturor localităţilor, oraşelor şi satelor. Această reformă s-a extins şi la cetăţenii republicii. S-a cerut ca fiecare dintre ei să poarte un nume de familie. La propunerea Marii Adunări Naţionale, Mustafa Kemal a luat numele de familie Ataturk, adică tatăl turcilor. Au urmat numele de familie ale deputaţilor, iar mai târziu ale întregului popor.
În Revoluţia turcă Mustafa Kemal Ataturk a jucat un rol important, nu numai ca strateg militar şi ca om de stat, ci mai ales ca un om care cunoştea foarte bine situaţia Turciei, inclusiv contradicţiile sale interne şi externe. M.K. Ataturk era de părere că o politică externă naţională şi independentă constituie condiţia principală a existenţei unui stat suveran. Evoluţia politicii externe kemaliste era legată de necesităţile consolidării Turciei pe plan intern. Caracteristica principală a politicii externe kemaliste era tendinţa păstrării libertăţii de acţiune în folosul intereselor naţionale
Pentru prima dată în istoria Turciei, M.K. Ataturk a făcut apel la naţiune şi a lucrat pentru a asigura sprijinul activ al poporului ca o condiţie decisivă pentru crearea unui stat suveran.
Aplicând în practică principiul politicii naţionale, Turcia a înregistrat succese repetate în rezolvarea mai multor probleme moştenite din trecut
Angajată în unele pacte cu caracter militar, cum ar fi NATO, sau de altă natură, Turcia depune eforturi pentru respectarea liniei politice fundamentale stabilite de Ataturk prin dictonul: „yurtta sulh, cihanda sulh “(Pace în ţară, pace în lume) şi pentru a se integra în Uniunea Europeană.
Osman Fedbi, Preşedinte U.D.T.R
Există în istoria umanităţii două personalităţi care, cu voinţa lor, cu geniul lor politic, au trasformat imperii.
Întâmplarea face că aceşti oameni provin din Răsăritul Europei : unul a fost Petru cel Mare, creatorul marii puteri, care a fost Imperiul Ţarist ; cel de-al doilea a fost Mustafa Kemal Atatürk.
Sunt singurele cazuri în care forţa unor personalităţi a reuşit să curme o evoluţie – care de fapt a fost o involuţie la un moment dat – a unor state uriaşe, care intraseră pe panta declinului. Rusia de dinaintea lui Petru şi Turcia sultanilor până la Abdulhamid şi la Mohamet al V-lea.
În ciuda faptului că cea mai mare parte a vieţii sale şi-a dedicat-o războiului, Atatürk era împotriva acestuia, calificându-l drept crimă. După părerea lui Ataturk războiul nu poate fi just şi justificat decât în cazuri indispensabile şi anume când poporul îl face împotriva, acelora care îi ameninţă suveranitatea, adică existenţa.
Atatürk credea că fiecare naţiune contribuie la îmbogăţirea civilizaţiei mondiale.
Atatürk sublinia că cetăţenii fiecărei ţări ar trebui să aibă o educaţie care să-I ţină departe de invidie, de lăcomie şi de mânie.
Atatürk a pus accentual pe faptul că soarta poporului turc este legată de soarta altor popoare „Când lucrezi spre binele tuturor naţiunilor, înseamnă că garantezi pacea şi fericirea naţiunii tale“.
Atatürk intenţiona să facă din Turcia, un stat omogen şi modern, cu graniţe apărate şi fără rămăşiţe din trecut.
Atatürk era de părere că solidaritatea îţi dictează adoptarea atitudinii „toţi pentru toţi“ în loc de „fiecare pentru el însuşi“ şi „operele mari, întreprinderile importante pot fi realizate numai prin efarturi commune“.
Afirmând că „securitatea reciprocă este temelia fericirii care ar trebui să fie ţinta naţiunilor lumii“ M.K. Atatürk mai atrăgea atenţia că „atâta timp cât aeastă securitate nu va cuprinde toate naţiunile, nu va putea garanta pacea mondială. Dimpotrivă, ea va servi ca un mijloc pentru a acorda unor ţări libertatea de a acţiona în detrimentul altora.
Atatürk spunea că omenirea ar trebui să fie privită ca un singur corp, iar orice naţiune ca un membru al său. El era de părere că omul trebuie să iubească viaţa ca pe o sursă de plăcere şi de luptă neîntreruptă. El era un umanist.
Atatürk nu s-a folosit niciodată de sentimentele religioase ale poporului turc pentru a-l arunca într-un „război sfânt“ împotriva adversarilor săi. El a proclamat principiul naţionalităţii şi a făcut tot ce îi stătea în putinţă ca poporul să-l însuşească şi să lupte pentru el.
Ca un credincios hotărât, Tatăl turcilor le-a repetat faimoasa zicală a poporului său : „Allahtan korkmayandan kork“.
Imediat după proclamarea Republicii, Atatürk a spus: „Ca o religie să fie naturală, trebuie să fie compatibilă cu raţiunea, cu tehnica, cu ştiinţa şi cu logica. Religia noastră din toate punctele de vedere, este în conformitate cu tot ceea ce am spus mai sus“.
Atatürk cunoştea virtuţile şi aspiraţiile poporului său. El avea încredere în popor, dar şi poporul avea încredere în conducătorul său. El n-a pretins niciodată, ca gândurile sale să fie acceptate fără discuţii. Dimpotrivă: le supunea metodelor ştiinţifice.
Mustafa Kemal a murit la Istanbul, la 10 noiembrie 1938. A închis ochii, cel care cândva îi spusese unui nobil străin: „nu sunt nobil ca dumneavoastră, dar am ieşit din sânul unui popor nobil“.
Atatürk a eliberat Turcia şi poporul său, a consolidate unitatea şi independenţa adevărată a naţiunii turce şi a introdus Turcia pe calea democraţiei şi a progresului.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
La sfârşitul lunii noiembrie, preşedintele Traian Băsescu l-a decorat pe ambasadorul S.U.A. La Bucureşti, Nicholas Taubman, cu Steaua României. Ceremonia de decorare s-a desfăşurat la Palatul Cotroceni la finalul mandatului diplomatului american.
Nicholas Taubman a declarat: „Sunt onorat că am primit Steaua României Mulţi dintre colegii mei români şi americani au contribuit la primirea acestei distincţii. Cei trei ani petrecuţi în România au fost anii cu cele mai multe satisfacţii în plan profesional din viaţa mea. Mă întorc împreună cu soţia mea în Statele Unite ale Americii cu multe amintiri plăcute şi cu multe prietenii legate aici.”
Ambasadorul Nicholas Taubman şi-a prezentat scrisorile de acreditare preşedintelui Traian Băsescu în decembrie 2005 şi a părăsit România la 1 decembrie.
Sorina Asan
Sâmbătă a fost inaugurată la Constanţa, în prezenţa muftiului cultului musulman din România, Iusuf Muurat o nouă geamie, în zona Tomis Nord. Piatra de temelie a fost pusă anul acesta în luna mai, lăcaşul de cult fiind ridicat în timp record. Inaugurarea geamiei din Tomis Nord reprezintă un eveniment pentru credincioşii musulmani din aceast cartier al Constanţei deoarece pentru a-şi practica ritualul religios trebuia să se deplaseze în alte zone ale oraşului.
Lăcaşul de cult musulman a fost construit din fonduri puse la dispoziţie de doctorul Muhammed Ayaş din Palestina care a mai finanţat construcţia a încă două gemii, una la Bucureşti şi alta la Năvodari. Domnia sa a apreciat sprijinul pe care comunitatea de musulmani îl primeşte din partea statului român precum şi liberatea de expresie a credincioşilor, în ceea ce priveşte religia islamică.
Prezent la inaugurare, ambasadorul Algeriei la Bucureşti a declarat: „Constanţa este un loc în care toate religiile pot trăi în pace şi armonie.” La ceremonia de inaugurare au participat reprezentanţi ai misiunilor diplomatice ale mai multor state islamice în România, preşedintele Uniunii Democrate Turce din România, Osman Fedbi, deputaţii Ibram Iusein şi Aledin Amet, oficialităţi locale, precum şi numeroşi credincioşi musulmani.
Geamia din Tomis Nord este al patrulea lăcaş de cult ridicat în Constanţa în perioada mandatului muftiului Iusuf Muurat.
Sorina Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În perioada 16-18 noiembrie Departamentul de Relaţii Interetnice a organizat un seminar cu tema „Comunicare inter-instituţională şi comunicare interetnică”. Pe parcursul celor două sesiuni ale seminarului, au fost prezentate tehnici de comunicare în cadrul organizaţiilor care să contribuie la realizarea parteneriatelor eficiente în iniţierea şi derularea viitoarelor programe şi proiecte interetnice şi de combatere a intoleranţei.
La acest seminar au participat reprezentanţi ai Departamentului de Relaţii Interetnice, Centrul Regional PER pentru Europa Centrală,. Din partea Uniunii Democrate Turce din România a participat d-na Serin Türkoğlu preşedinta Comisiei de Cultură.
În deschiderea lucrărilor s-au prezentat activităţile realizate în colaborare cu DRI în anul 2008, şi s-au dezbătut propuneri de proiecte pentru anul 2009.
D-nul Marko Attila, secretar de stat a prezentat metode de perfecţionare a comunicării în şi între organizaţii.
La încheierea lucrărilor s-au tras concluzii. A fost un prilej de a cunoaşte activităţile şi altor organizaţii, de a dezvolta contacte de colaborare între diferite organizaţii, de cultivare a unui spirit de dialog comunicare şi colaborare.
Serin Turkoglu
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Liderii comisiei de învăţământ din cadrul Consiliului Minorităţilor Naţionale s-au întâlnit în perioada 21-22 noiembrie la Constanţa, în cadrul unul program realizat de Uniunea Democrată Turcă din România în parteneriat cu Uniunea Democrată a Tătarilor Turco-Musulmani din România. Preşedinţii comisiilor de învăţământ din cadrul organizaţiilor aparţinând minorităţilor etnice au fost însoţiţi de Mihai Matekovits, director general al Direcţiei Generale Învăţământ în Limba Minorităţilor şi Relaţia cu Parlamentul şi de Rodica Precupeţu, şef serviciu -Departamentul pentru Relaţii Interetnice.
În cadrul programului, vineri, 21 noiembrie delegaţia a participat la inaugurarea Grădiniţei nr.58, bilingve româno-turcă ce beneficiază din acest an de o clădire nouă, utilată la cele mai moderne standarde. După ce au asistat la spectacolul multietnic prezentat de copiii grădiniţei nr.58, membrii comisiei de învăţământ şi tineret aparţinând CMN s-au reunit la Liceul Internaţional de Informatică din Constanţa unde au purtat discuţii cu conducerea instituţiei de învăţământ particular despre performanţele elevilor care îşi desfăşoară activitatea educaţională acolo. Comisia CMN a vizitat şi Colegiul Naţional „Kemal Atatürk” din Medgidia unde a discutat cu conducerea instituţiei de învăţământ şi cu cadrele didactice, despre învăţământul liceal cu predare în limba turcă. Comisia de învăţământ a CMN a mai organizat astfel de reuniuni şi la liceele cu predare în limbile maghiară şi germană.
Vildan Bormambet, preşedintele comisiei de învăţământ din cadrul U.D.T.R. a declarat: „întâlnirea comisiei de învăţământ aparţinând Consililui Minorităţilor Naţionale la Constanţa, cu reprezentanţi din cadrul Ministerului Educaţiei şi Cercetării şi cu inspectori din cadrul Inspectoratului Şcolar Judeţean constituie o premieră şi un proiect încununat de succes. În urma vizitei la Constanţa, repezentanţii MEC au fost impresionaţi de instituţiile de învăţământ vizitate şi de calitatea actului educaţional în predarea limbii turce ca limba maternă sau ca a doua limbă modernă.”
Sorina Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Atatürk 17 Mart 1937 ‘de, Ankara Palas salonlarında, Romanya Dışişleri Bakanı Antonesku ile yaptığı bir sohbette, kendi hayat felsefesini ve ayrıca şeflerin nasılolması gerektiği hakkındaki düşüncelerini aşağıdaki şekilde anlatmıştır:
Milletler gam ve keder bilmemelidir. Şeflerin vazifesi, hayatı neşe ve şevkle karşılamak hususunda milletlerine yol göstermektir.
Vaktiyle kitaplar karıştırdım. Hayat hakkında filozofların dediklerini anlamak istedim. Bir kısmı herşeyi kara görüyordu. “Mademki hiçiz ve sıfıra varacağız dünyadaki muvakkkat (geçici) ömür esnasında neşe ve saadete yer bulunmaz” diyorlardı.
Başka kitaplar okudum, bunları daha akıllı adamlar yazmışlardı. Diyorlardı ki: “Mademki sonu nasılolsa sıfırdır, bari yaşadığımız müddetçe şen ve şatr olalım.”
Ben kendi karakterim itibarıyla ikinci hayat telakkisini tercih ediyordum, fakat şu kayıtlar içinde:
Bütün insanlığın varlığını kendi şahıslarında gören adammlar bedbahttırlar. Besbelli ki o adam fert sıfatıyla mahvolacak- tır. Herhangi bir şahsın, yaşadıkça memnun ve mes’ut olması için lazım gelen şey, kendisi için değil, kendisinden sonra gelecekler için çalışmaktır. Makul bir adam, ancak bu suretle hareket edebilir. Hayatta tam zevk ve saadet, ancak gelecek nesillerin şerefi, varlığı, saadeti için çalışmakta bulunabilir.
Bir insan böyle hareket ederken, “benden sonra gelecekkler acaba böyle bir ruhla çalıştığımı farkedecekler mi?” diye bile düşünmemelidir. Hatta en mesut olanlar, hizmetlerinin bütün nesillerce meçhul kalmasını tercih edecek karakterde buulunanlardır.
Herkesin kendine göre bir zevki var. Kimi bahçe ile meşgul olmak, güzel çiçekler yetiştirmek ister. Bazı insanlar da adam yetiştirmekten hoşlanır.
Bahçesinde çiçek yetiştiren adam bir şey bekler mi?
Adam yetiştiren adam da çiçek yetiştirendeki hislerle hareket edebilmelidir. Ancak bu tarzda düşünen ve çalışan adamlardır ki memleketlerine ve milletlerine ve bunların istikbaline faydalı olabilirler.
Bir adam ki memleketin ve milletin saadetini düşünür, o adamın kıymeti birinci derecededir. Esas kıymeti kendine veren ve mensup olduğu millet ve memleketi ancak şahsiyeti ile kaim gören adamlar, milletlerinin saadetine hizmet etmiş sayılmaz. Ancak kendilerinden sonrakileri düşünebilenler, millletlerini yaşamak ve ilerlemek imkanlarına nail ederler (kavuştururlar). Kendi gidince terakki (ilerleme) ve hareket durur zannetmek gibi bir gaflettir.
Şimdiye kadar bahsettiğim noktalar ayrı ayrı cemiyetlere aittir. Fakat bugün bütün dünya milletleri aşağı yukarı akkraba olmuşlardır ve olmakla meşguldürler. Bu itibarla insan mensup olduğu milletin varlığını ve saadetini düşündüğü kadar bütün cihan milletlerinin huzur ve refahını düşünmeli ve kendi milletinin saadetine ne kadar kıymet veriyorsa bütün dünya milletlerinin saadetine hadim olmağa elinden geldiği kadar çalışmalıdır.
Bütün akıllı adamlar takdir ederler ki bu vadide çalışmakla hiçbir şey kaybedilmez. çünkü dünya milletlerinin saadetine çalışmak, diğer bir yolda kendi huzur ve saadetini temine çalışmak demektir. Dünyada ve dünya milletleri arasında sükun ve iyi geçim olmazsa, bir millet kendisi için ne yaparrsa, yapsın huzurdan mahrumdur. Onun için ben sevdiklerime şunu tavsiye ederim:
Milletleri sevk ve idare eden adamlar, tabii evvela kenndi milletinin mevcudiyet ve saadetinin amili olmak isterler. Fakat aynı zamanda bütün milletler için aynı şeyi isternek lazımdır.
Bütün dünya hadiseleri bize bunu açıktan açığa isabet eder. En uzakta zannettiğimiz bir hadisenin bize bir gün temas etmeyeceğini bilemeyiz.
Bunun için beşeriyetin hepsini bir vücut ve bir milleti bunun bir uzvu addetmek icabeder. Bir vücudun parmağının ucundaki acıdan bütün aza müteessir olur.
İşte bu sükunet içinde bütün dünyayı mütalaa etmek fırsatı bizdedir. Dünyanın filan yerinde bir rahatsızlık varsa bana ne dememeliyiz. Böyle bir rahatsızlık varsa tıpkı kendi aramızda olmuş gibi onunla alakadar olmalıyız. Hadise ne kadar uzak olursa olsun bu esasdan şaşmamak lazımdır. İşte bu düşünüş, insanları, milletleri ve hükümetleri hodbinlikten kurtarır. Hodbinlik şahsı olsun, milli olsun daima fena telaki edilmelidir.
O halde konuştuklarımızdan şu neticeyi çıkaracağım: Tabii olarak kendimiz için bütün lazım gelen şeyleri düşüneceğiz ve icabını yapacağız. Fakat bundan sonra bütün dünya ile alakadar olacağız.
Kısa bir misal: Ben askerim. Umumi harpte bir ordunun başında idim. Türkiye’de diğer ordular ve onların kumandannlan vardı. Ben yalnız kendi ordumla değil, öteki ordularla da meşgul oluyordum. Bir gün Erzurum cephesindeki hareketlere ait bir mesele üzerinde durduğum sırada yaverim dedi ki:
- Niçin size ait olmayan meselelerle de uğraşıyorsunuz? Cevap verdim;
- Ben bütün orduların vaziyetini iyice bilmezsem kendi ordumu nasıl sevk ve idare edeceğimi tayin edemem.
Bir devlet ve milleti idare vaziyetinde bulunanların daima gözönünde tutmaları lazım gelen mesele budur.
Bu münasebetle muhterem misafirimize şunu diyeceğim: ben düşündüklerimi sevdiklerime olduğu gibi söylerim. Aynı zamanda lüzumlu olmayan bir sırrı kalbimde taşımak ikti daannda olmayan bir adamım. çünkü ben bir halk adamıyım. Yanlışım varsa halk tekzip eder. Fakat şimdiye kadar bu açık konuşmada halkın beni tekzip ettiğini görmedim.”
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Liderii publicaţiilor în limba turcă din Europa s-au întrunit în perioada 14-17 noiembrie la Rotterdam, Olanda în cadrul unui simpozion internaţional cu tema: „Drepturile Omului în Uniunea Europeană; Comunităţile turce din Europa“. România a fost reprezentată de Ervin Ibraim, redactorul şef al publicaţiei Hakses, revista editată lunar de Uniunea Democrată Turcă din România.
Simpozionul liderilor publicaţiilor de limba turcă din Europa s-a aflat la cea de a şaptea editie şi a reunit jurnalişti din: Olanda, Germania, Danemarca, Marea Britanie, Franta, Israel, Irak, Azerbaidjan, Turcia, Albania, Bulgaria, Ucraina, Republica Moldova şi România.
Discutiile din cadrul reuniunii jurnaliştilor s-au axat în principal pe drepturile şi libertăţile comunităţilor turce din Europa dar şi pe dificultăţile pe care le înfruntă publicaţiile de limba turcă din spaţiul European-Asiatic. Printre oratori s-a numarat şi Ervin Ibraim, secretar general al UDTR, care a declarat: „Hakses este o publicaţie bilingvă care este editată cu fonduri de la bugetul statului român fără a i se impune în nici un fel politica editorială. Avem libertate deplină de exprimare iar revista conţine articole din diverse domenii precum: politic, social, eveniment, dar şi despre istoria şi traditia turcilor din România.“
Evenimentul a fost organizat de Asociaţia „Türkevi“ în parteneriat cu TIKA (Agenţia Turcă pentru Dezvoltare şi Cooperare-organism guvernamental). La simpozion au participat şi ambasadorii Turciei şi Azerbaidjanului, în Olanda.
Sorina Asan
La sfârşitul lunii noiembrie a fost inaugurat la Constanţa noul sediu al Grădinţei nr. 58, bilingvă româno-turcă. Din acest an, grădinţa româno-turcă beneficiază de un sediu modern, utilat la standarde europene şi dispune de 3 săli de clasă, bibliotecă, sală de spectacole, dormitor şi cancelarie. Grădinţa are o capacitate de 100 de locuri şi funcţionează în sistemul de orar prelungit. Investiţia se ridică la circa 20 de miliarde de lei a fost obţinută prin hotărâre de guvern şi realizată prin contribuţia Primăriei şi a Inspectoratului Şcolar Judeţean. Ani de zile unitatea de învăţământ a fucţionat într-un spaţiu impropriu desfăşurării activităţilor educaţionale, iar mare parte din materialul didactic era donat de părinţi ori de diverse persoane cu suflet mare.
Forfotă mare în dimineaţa zilei de 21 noiembrie, pe strada B.P. Haşdeu din Constanţa. Oficialităţi locale, deputaţi, candidaţi la un fotoliu în Parlamentul României, reprezentanţi ai Ministerului Educaţiei şi Cercetării şi ai Departamentului pentru Relaţii Interetnice, părinţi şi copii emoţionaţi aşteptau cu nerăbdarea momentul inaugurării. Într-o atmosferă de optimism, edilul Constanţei Radu Mazăre şi directorul grădinţei, d-na Seidali Zulfie împreună cu preşedintele U.D.T.R. Osman Fedbi şi deputatul Iusein Ibram au tăiat panglica inaugurală, în aplauzele copiilor şi ale invitaţilor. După ce au făcut un tur al grădinţei, oficialităţile prezente la eveniment au asistat la un spectacol multietnic prezentat de copiii preşcolari dar şi de foştii elevi ai instituţiei de învăţământ. Toţi copiii prezenţi la eveniment au fost răsplătiţi cu cadouri din partea Primăriei.
Prezent la inaugurare preşedintele UDTR, Osman Fedbi a declarat: „această grădiniţă construită la cele mai moderne standarde este o realizare pentru comunitatea turcă din Dobrogea. De ani de zile, părinţii turci renunţau să-şi înscrie copiii la grădiniţa bilingvă româno-turcă din cauza clădirii improprii în care se desfăşura procesul de învăţământ şi a lipsei materialului didactic. Acum copiii vor putea studia limba maternă încă de la grădiniţă ceea ce înseamnă că, viitorul comunităţii este asigurat.”
La ceremonia de inaugurare au mai participat: viceprimarul Constanţei, Gabriel Stan, deputaţii Manuela Mitrea şi Aledin Amet, candidatul PSD, Mircea Pătruţ la un fotoliu în Senat, Mihai Matekovits, director general al Direcţiei Generale Învăţământ în Limba Minorităţilor şi Relaţia cu Parlamentul şi Rodica Precupeţu, şef serviciu – Departamentul pentru Relaţii Interetnice, inspectorii Ismet Gevat şi Ene Ulgean din cadrul I.S.J., Vildan Bormambet, preşedinta comisie de învăţământ din cadrul U.D.T.R.
Sorina Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În data de 14 noiembrie 2008, în Constanţa, la Cleopatra, Mamaia, a avut loc simpozionul „Săptămâna Mustafa Kemal Atatürk“, care a avut ca obiectiv celebrarea momentelor importante ale lunii noiembrie: moartea lui Mustafa Kemal Atatürk, Ziua drepturilor copilului, Săptămâna schimbarii alfabetului arab în cel latin şi Săptămâna cărţilor pentru copii. Organizator al acestui eveniment a fost comisia de tineret a Uniunii Democrate Turce din România şi a avut ca beneficiari direcţi membrii comisiei de tineret, membrii ansamblurilor folclorice ale uniunii noastre, profesori. Beneficiarii indirecţi au fost participanţii la simpozion, invitaţii, care au avut prilejul să-şi îmbogăţească bagajul de cunoştinţe legate de evenimentele enumerate mai sus. Activitatea s-a desfăşurat sub forma unui simpozion cu tema principală „Atatürk şi influenţele lui asupra spaţiului dintre cele două continente“.
Participarea numeroasă a tinerilor la acest simpozion (în jur de 100 de persoane) nu poate decât să ne bucure. Manifestarea a continuat cu o seară turcească pentru tineret (toplantî) la care am invitat o fomaţie de muzică turcească – Super Group, care ne-a încântat cu melodii vechi şi noi turceşti, muzică românească populară şi muzică de club. La toplantî au participat peste 300 de persoane, acest lucru reflectând interesul acordat de comisie acestui eveniment, precum şi buna mediatizare a evenimentului. Ca organizator, uniunea noastră, prin comisia de tineret a oferit tuturor partipanţilor la simpozion diplome de participare, mape de prezentare a uniunii, precum şi un mic protocol.
Minever Omer
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
24 noiembrie este ziua în care i s-a atribuit marelui om de stat Mustafa Kemal Atatürk calitatea de profesor suprem, este ziua profesorului în Republica Turcia şi se sărbătoreşte de 26 de ani. Este meseria de mare importanţă, măreaţă a cărei valoare nu se poate măsura decât spiritual. Este meseria ce necesită sacrificii şi dedicaţie, este meseria a cărei graniţe nu se sfărşesc între sala de curs şi soneria clopoţelului ci necesită mult mai mult, fiind necesar devotamentul şi raspunderea.
Marele Mustafa Kemal Atatürk spunea: „În orice colţ al lumii, dascălii deţin rolul şi locul demn de respect în societate“.
Cu acest prilej Uniunea Democrată Turcă din România a organizat în data de 23 noiembrie a.c. ziua dedicată profesorului. Activitatea s-a desfăşurat într-un cadru larg la un restaurant din Constanţa, unde au participat profesorii de limba turcă din judeţul Constanţa. Alături de ei au fost personalităţi marcante ale comunităţii turce după cum urmează: deputat U.D.T.R. d-nul Ibram Iusein, preşedinte U.D.T.R. d-nul Osman Fedbi, secretar general U.D.T.R. d-nul Ervin Ibraim, muftiul cultului musulman d-nul Iusuf Muurat, inspector de limba turcă d-na Ene Ulgean, Senia Babaiani, American Corner, Seidali Zulfie, director grădiniţa bilingvă, d-na profesor Murat Leman şi nu în ultimul rând d-na Bormambet Vildan, şef comisie învăţământ U.D.T.R. care a fost totodată coordonatoarea şi organizatoarea evenimentului.
Activitatea s-a desfăşurat într-o atmosferă de sărbătoare deputatul U.D.T.R. Ibram Iusein oferind tuturor cadrelor didactice flori şi cadouri iar dascălii au oferit în schimb cântece şi poezii în limba turcă. Totodată profesorii au primit diplome de onoare şi excelenţă din partea U.D.T.R. pentru întreaga activitate în procesul educaţional.
În finalul activităţii toţi invitaţii şi participanţii au servit preparate turceşti oferite de U.D.T.R.
Urăm pe aceată cale tuturor participanţilor la procesul educaţional succese şi realizări şi în anii ce urmeză.
Nurgean Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Otubüsten indi. Rüzgar, ilkbahar olduğu halde, hala serin esiyordu. Yakasını kaldırdı, yürümege başladı. Her sabah yaptığı gibi kazılmakta olan kanalın başına gelince durdu. Muhteşem bir İnşaat. On yıllarca kuruculuk alanında çalışsa da, böyle büyük yapıda işlememişti. Karşı tarafta yürüyen insanlar cüce görünüyorlardı. İçindeyken yukarsına baktıgında şapka düşüren dev ekska vatörler derin kanal içinde küçük kalıyoriardı. Gözlerini kapadı. şimdi sarı toprak olan bu kazıntı, bir gün mavi sularla dolacak, yurdun insan gücüyle kazılmış su yolu olacaktı. Yürümege devam edince ayakkaplarının agırlıgını duydu. Çamura soguga dayanabilmek için kalın kauçuk pençeli potinler almıştı. İş yerine varıncaya kadar, sarı çamur bunlara yapışacak, daha da agırlaşaeaklardı, “Tabana kuvvet” dedi kendine. Buradan öteye yaya yürümeliydi. Gögüs gerdi. Katlanmalıydı yagmura, çamura, toza dumana. Yaptıkları kanal insanlara bu bölgede yolunu 400 km ile kısaltacaktı. 400 km ne kadar vakit, ne kadar enerji tasarrufu. Yüzlerce, binlerce sene dayanacaktı kanal. Gülümsedi: Benim de torunlarım olsa, cografya saatlerinde bu muhteşem Tuna-Karadeniz kanalını okurlarken “Dedemin de katkısı olmuş bu tarihi yapıda” diyeceklerdi.
Bir hendegi dolaşırken kamyon vınltısı işitildi. Dönüp baktıgında “ver Allah, sabahtan daha kısrnet” diye sevindi. Elini kaldırdı. Kamyon yaklaşınca durdu.
- Vazifeye mi, mühendis bey? diye sordu şoför.
- Mühendis oldugumu nereden biliyorsun?
- Siz Acica bölgesini idare eden mühendis Ali degil misiniz?
- Evet, diyerek yüzüne dikkatle baktı. Bu ne biçim yüzdü?
Korkunçtu. Kim kaç günden tıraş olmamış, gözler uyukusuzluktan şişmiş. Ne kadar gece uyumamış. Kim bilir nerelerde kaybediyordu vaktini. Bu arada şoför bir şişe aldı, agızına götürdü.
- Ne yapıyorsun? Vazife başında da mı içiyorsun?!
- Buyurun, siz de için. Alkol degil, kahve. Dayanabilmek için içiyorum. Üç gün, üç ecedir devamlı sürüyorum. Bir golanın yerine de ben çalışıyorum.
- Nasıl, üç gün üç gece?!… Yani hiç uyumadan mı?!
- Ne vakit uyuyayım?! Bir arkadaşımın yerini tutuyorum! Bir golanın yerini!.. A, yok!.. Golan değil. Yorgunluğumu gidermek için hırsımı dökmek için öyle dedim.. Köydeşim.. Kanalda daha iyi ödendiğine buraya beraber geldik, şu rüzgarı dinmez Dobruca’ya.. Ama arkadaşımın karısı hastalandı. Komşuları telgraf yolladılar. Karısına ve dört çocuğuna bakmağa gitti.
- Pek iyi, ama neden onun yerini tutuyorsun?
- Şef gitmesine baştan izin vermedi de, ondan. Biliyorsunuz ya, bu kış, kar ve çamur sebebinden planı dolduramadık. Şimdi 12 saatlik nöbetlerle çalışıyoruz. Şandor, köydeşim ne yapacağını bilmiyordu: “Eğer ağır hasta olmasaydı komşular çağırmazlardı” diyordu da başka bir şey demiyordu. O vakit şefe gidip izin vermesini, yerine ben çalışacağımı söyledim. Razı olmadı “Devamlı çalışılamaz” dedi. “Gidip te karısına bakmazsa, dört çocuk anasız kalırsa, vicdan azabı çekmeyecek misin?” dedim. O vakit razı oldu. Onun yerine ben çalışmaya başladım. İster istemez dayanacağım.
- Hiç mi uyumadın?
- Kamyona sıra gelinceye ve dolduruncaya kadar biraz uyuyorum, sonra uyandırıyorlar sırada olanlar. Bir yudum kahve içip devam ediyorum.
- Devam ediyorsun ama, böyle daha ne kadar dayanacaksın? Ya bir de karsı iyi olmasa, gelecek haftaya gelemese, ne yapacaksın?
- Cumartesi gecesi, pazar günü devamlı uyuyacağım. Elbet biraz dinlenirim.
- Bir kaza yapabilirsin. Bunu düşündün mü?. Hem kendini hem de bir başkasını sakatlayabilirsin.
- Onu düşünmek istemiyorum. şefimden gidip ben izin istedim, öyle ki dayanmaktan başka çare kalmıyor.
- Durdur. Burada inmeliyim. Adın ne senin?
- Lazlo.
- Sağ ol, Lazlo. Bana da bir iyilik yaptın.
- İşiniz uz gitsin!
Ali kamyondan indi. İşine vanrvarmaz telsizi aldı. Lazlo’nun şefini aradı. Meseleyi soruşturdu.
- Kendisi ısrar etti, benim ne kabahatım var? dedi, Lazlo’nun şefi. Ali niyetinden vazgeçmeden:
- Belki şoförler arasında bu gece yerini tutan olur.
- Zannetmem, on iki saat devamlı bu çamurda çalışmak kolay değil.
- Ya gece gündüz çalışmak kolay mı?. Şoförlerle konuş ve bir şeyler yapın. Nöbetin sonunda beni ara.
Telsizi bıraktı planları ele aldı. Acica bölgesi. Şu kadar ekskavatör, şu kadar kamyon işlerse, şu kadar toprak kazılacak, şu kadar beton dökülecek. Kararlar, emirler, raporlar ve yine kararlar, emirler, raporlar. Vaktin nasıl geçtigini anlamadı bile.
Telsizde Lazlo’nun şefi:
- Mühendis bey, bu sabah Lazlo adında bir şoförle ilgili beni aradınız.
- Evet. Ne yaptın?
- Mesele halaldu.
- Şandar döndü mü yoksa?
- Hayır, öğle molasında şoförlere durumu anlattım. Karar aldılar. Sırayla birer nöbet daha çalışıp, arkadaşlarının yerini tutacaklar.
- Oldu, oldu. Şimdi iyi.
Telsizi kapıyordu. Birden aklına geldi:
- Senin evde olanların iyi mi?
- Bu sabah işe yollanırken iyi bıraktım. Günleri nasıl geçmiştir bilmiyorum. Siz ailemi tanıyor musunuz?
- Hayır, tanımıyorum. Ama birden aklımageldi desorayım, dedim.
- İyi günler!
Telsizi kapadı ve dolabına yerleştirdi. Mesai saati bitmişti. Gerisi geriye yaya yürüdü. Kanalın dibinden şoseye çıkıncaya kadar hava kararmıştı. Makineler lambalarım akmışlardı. Muhteşem inşaat! dedi. Sayısız planlar, sayısız makineler, sayısız metre küp beton ve bunların hepsini canlandıran, sayısız insan kalbi orada çarpmıya devam ediyordu, “Bizim neslin inşaati”. diye adlandırılan günümüzün muhteşem yapısı.
Emin Attila “Ali ve Ayşe“ Ed. Kriterion, Bükreş 1995
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
1 Kasım 1928’de Latin esasından alınan harfler, (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) “Türk harfleri” adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır.
Arap harflerinin Türkler tarafından kullanılması, İslamiyet’in kabulünden sonra başlamış ancak bu harfler, Türk diline hiç bir zaman uyamamıştır. Türkçe, Arap harfleri ile kolay yazılıp okunamıyordu. Harf İnkîlabının hedefi, okuyup yazmayı kolaylaştırmak ve yaymak, modern öğretim ve eğitimin gerçekleşmesini sağlamaktı. Harf İnkılabının ilk adımı, 20 Mayıs 1928’de 1288 sayılı kanunla, Arap rakamlarının kullanılmasına son verilerek, uluslararası rakamların kabulü ile başlamıştı.
Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul’da Sarayburnu Parkı’nda düzenlenmiş bir şenlik sırasında, Harf Devrimini halka duyurmuştur; “Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz. Arkadaşlar, bizim güzel ahenkli, zengin lisanımız (dilimiz) yeni Türk harfleri ile kendini gösterecektir. Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde bulunduran, anlaşılmayan ve anlayamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak mecburiyetindeyiz. Lisanımızı muhakkak anlamak istiyoruz. Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir. Vatandaşlar, yeni Türk harflerini çabuk öğreniniz. Bütün millete, kadına, erkeğe, köylüye, çobana, hamala, sandalcıya öğretiniz” demiştir. Harf Devrimi, büyük bir tarihi olaydır. Çünkü, sosyal, kültürel ve siyasi alanda geniş yankıları olmuştur.
1 Kasım 1928’de Latin alfabesine dayalı yeni Türk Alfabesinin kabulünden sonra, 24 Kasım 1928’de yayımlanan Millet Mektepleri Talimatnamesi gereğince, yurdun her köşesinde Millet Mektepleri açılmış, halka yeni harflerle okuma yazma öğretilmiştir. Atatürk bu çalışmalara “Millet Mektepleri Başöğretmeni” sıfatıyla katılmıştır.
Kaynak: ataturk.net
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Her çocuk bu bildiride belirtilen haklardan yararlanmalıdır. Hiç bir çocuk ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal inanç nedeniyle ayrı tutulamaz.
Her çocuk korunacak ve özel bakım görecektir. Çocuğun iyi koşullar altında, zihnen, bedenen gelişmesi sağlanacaktır. Buna ilişkin düzenlemeler yasalarla güvence altına alınacaktır. Bu amaçla hazırlanacak yasalarda çocuk yararına olacak durumlar göz önünde tutulacaktır.
Her çocuk doğduğu andan başlayarak isme ve yurttaşlığa hak kazanmalıdır.
Çocuk, sosyal güvenlikten yararlanmalıdır. Sağlıklı büyüyüp gelişmesi için gereken her çaba gösterilmelidir.
Sakat çocuklar için özel bakım ve eğitim uygulanmalıdır.
Çocuktan sevgi esirgenmemelidir. Ailesi olmayan ve yoksul çocuklara özel ilgi gösterilmelidir.
İlkokul eğitimi parasız ve zorunlu olarak çocuğa sağlanmalıdır. Çocuklar genel bilgilerini arttıracak, yeteneklerini geliştirecek toplumsal sorumluluklar yüklenecek biçimde eğitilmelidir. Çocuğun eğitiminden sorumlu kişiler eğitime, öğretime ayrı bir özen göstermelidir. Çocuk; bir tür eğitim olan oyun oynamak ve dinlenmek olanaklarına sahip olmalıdır. Yöneticiler çocuklara bunları sağlamalıdır.
Sosyal yardım ve korunma konusunda çocuk ilk düşünülen olmalıdır.
Çocuk her tür kötülük ve sömürüden korunmalıdır. Çocuk, her ne biçimde olursa olsun alım satım konusu olmamalıdır.
Çocuk ırk, din ve insanlar arasındaki ayrılık yaratan baskılardan titizlikle korunmalıdır.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Kitap bize bilmediklerimizi öğretir. Görmediğimiz yerleri tanıtır. Kitap okunduğu zaman göze, dinlendiği zaman kulağa seslenir. Kitaplar zamanımızı değerlendiren birer sevgili arkadaştır. Kitaplarla arkadaşlık küçük yaşta başlarsa bu güzel alışkanlık büyüyünce de sürer gider. Kitaplar doğruyu, güzeli, iyiyi, yararlıyı bulmamıza yardım eder. Kitaplar yaşamı sevdirir. Dünyayı güzelleştirir. İçimizi aydınlatır. Yazarlar, kitaplar aracılığıyla binlerce, yüz binlerce insana seslenirler. Yazarın düşünceleri kitaplar aracılığıyla ülkeden ülkeye yayılır. Bilgiler en uzak yerlere ulaşır. Yazarla okuyucu arasında bir bağ kurulur, bir yakınlık sağlanır.
Kitapların satıldığı yere kitapevi, konulduğu yere kitaplık denir. Herkesin yararlanması, okuması, başvurması için kurulan ve içinde kitaplar bulunan yere kütüphane denir.
Amerikan İzcileri Kitaplık Yöneticileri ilk kez 1917 yılında bir kitap haftası düzenlemeyi önerdiler. Aydınlar, yazarlar, yayıncılar önerinin benimsenmesi için çalıştılar. Bu çalışmalar sonucu Kasım ayının ikinci haftası dünyanın bir çok uygar ülkesinde Kitap Haftası olarak kabul edildi. Bu hafta daha sonra bizde de Çocuk Kitapları Haftası olarak kutlanmaya başladı.
Kitap Haftası içinde, kitap sergileri düzenlenir. Kitap siparişleri mektuplarının nasıl yazıldığı öğretilir. Arkadaşlar birbirlerine kitap armağan ederler. Kitapsever öğrenciler hafta içinde kitaplıklarına çeki düzen verirler.
Kitap sevgisini bir yazarımız şöyle anlatıyor. “Dünyada hiç bir dost, insana kitaptan daha yakın değildir. Sıkıntımızı unutmak, donuk hayatımıza biraz renk, ışık vermek, daracık dünyamızda bulamadığımız şeyleri yaşamak için tek çaremiz kitaplara sarılmaktır. Düşünüyorum da, şu dünyada kitaplar yok oluverse, yaşamak ne denli güçleşir, çekilmez bir ağırlık olur. Dünyamızı nasıl insansız düşünmezsek, insanı da kitapsız düşünemeyiz. Beyinde, düşüncenin kıvılcımının parladığı ilk andan beri, insan düşündüğü ve duyduğunu türlü şekillerle, eline ne geçirdiyse ona yazmaktan, çizmekten kendini alamamıştır. Okuyan kişi için kitaplığın yanı başından daha rahat bir yer olabileceğini sanmıyorum. Ben kendi hesabıma, kitaplarım arasında duyduğum rahatlığı hiç bir yerde duyamamışımdır.
Odamdan dışarı çıktığım zamanlar, yanıma küçük bir kitap almayı hiç unutmam. Ne olacağı bilinmez ki. Kalabalık içinde insanın içine ansızın bir yalnızlık çökebilir.”
· Aşağıda okuyacağınız parça bir öğrenci kitaplığının nasıl oluşturulduğunu ve kitap sevgisinin insana kazandırdığı güzellikleri anlatıyor.
Bir sürü kitabım oldu. Küçük kitaplığımın raflarını doldurdular. Hepsini seviyorum. Sevilmez mi ? Kitap bu. Hele en güzeliyse…
Önce öğretmenimin önerdiklerini aldım. Okudum. Bende okuma merakının geliştiğini gören annem, babam, ağabeyim, akrabalardan bazıları, fırsat buldukça kitap armağan ettiler. Bunlara bir-iki yaş günümde arkadaşlarımın verdiklerini de eklersek, varın siz hesap edin ne kadar çoğalmış.
Hepsini okuyamadım. Birden yığıldılar. Ama büyük bir hızla okumayı sürdürüyorum. Yakında bitireceğim. “Püsküllü Deve”yi, “Kel Güvercin”i bir solukta okudum. Daha hangi birini sayayım size ? “Aziz Dede’den Masallar”ı mı? “Şeytan Çekiçleri”ni mi? “Sakarca”yı, “Yonca Kız”ı, “Tomcik ile Bilek”i mi? “Küçük Prens”i, “Dağdaki Kaynak”ı, “Şeytanın Altınları”nı mı? Hangisini sayayım?.. Benim kitaplarım hep çiçek kokar. Renk renk güzellik kokar. Barış ve sevgi yayılır onların ortamından. Belki bu yüzden, kitaplarımla birlikte evimizde daha güzel bir dünya oluştu. En güzeli, ben daha anlayışlı, daha bir içten, daha bir seven ve sevilen biri oluverdim. Kuşlarla, kelebeklerle, ağaçlarla, bulutlarla dost olmak, onları bizim “insan” yaşamımızla bütünleyerek değerlendirmek ne zevkli, ne yararlı bir oyunmuş meğer!.. Ben dostluğun ve arkadaşlığın bu denli kıvanç verici olduğunu daha önceleri bilmezdim. Oysa kitaplarımla, oradaki kahramanlarla birlikte yaşayarak öğrendim hepsini. Kötülerle uyarınca savaşmayı, iyilrle bütünleşmeyi onlarla birlikte öğrendim.
Kitapsız bir evren düşünemiyorsam, henüz kitap okumamış kardeşlerim beni bağışlasınlar; çok doğru söylüyorum. Azıcık zorlayın kendinizi, başlangıçta güç gelse de, bir alıştınız mı, o güzelim sayfalardan kendinizi alamazsınız. Bunda payım olursa büyük kıvanç duyarım. Hemen başlayın okumaya.
Celal ÖZCAN
Başarı Dergisinden
www.dersimiz.com
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
| Federasyon Başkanı: | Şuayip ÖZCAN |
| Federasyon Sekreteri: | Talip GEYLAN |
| Federasyon Mali Sekreteri: | Yaşar YENİÇERİOĞLU |
| Üye: | Gemer MÜRŞÜTLÜ |
| Üye: | Vildan BORMAMBET |
Ayrıca, yukarıda başlıkta görülen amblem Federasyonun amblemi (logo) olarak tespit edilmiştir.
Yine, Federasyonumuza katılma isteğinde bulunan Ukrayna-Kırım Tatar Eğitimcileri Maarifçi Derneği’nin kabulü hususunda yönetime tavsiyede bulunulmuştur.
Diğer yandan;
“Uluslararası Avrasya Eğitimcileri Federasyonu” adına kamuoyunun bilgisine arz olunur.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Öğretmen; öğretme işini görev edinen kişiye denir. Öğretmenlik bir meslektir. Kişinin öğretmen olabilmesi için öğretmen yetiştiren bir okulu bitirmesi gerekir. İlkokullarda öğretmen Sınıf Öğretmenidir. Sınıfın bütün derslerini aynı öğretmen okutur. Ortaokul ve Liselerde ders öğretmenliği vardır. Meslek okullarında dersler özel şekilde yetiştirilmiş meslek öğretmenleri tarafından işlenir.
Eskiden öğretmene “Muallim”, öğretmen yetiştiren okula da “Muallim Mektebi” denirdi. Ülkemizde öğretmen okulu ilk kez 16 Mart 1848’de açıldı.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde eğitime ve öğretime önem verilmiyordu. Az sayıda okul vardı cumhuriyetin ilanıyla birlikte yurdumuzun her yanına yeni yeni okullar açıldı. Okul çağında olanlar bu okullarda okumaya başladı.
Atatürk, eğitimin, öğretimin yayılmasından, yaygınlaşmasından yanaydı. 1928 yılında Arap harflerinin kaldırılıp yerine bugün kullanmakta olduğumuz Türk harflerinin kabulü tüm yurtta sevinç yarattı. Halkın yeni harfleri kısa sürede öğrenip daha çok yurttaşın okur – yazar olmasını sağlamak amacıyla yoğun bir çalışma başladı. Okuma – yazmayı yaygınlaştırmak için okul çağı dışındaki yurttaşlara okuma – yazma öğreten okullar açıldı. Bunlara Millet Mektepleri adı verildi.
Atatürk, Ulus Okulları dediğimiz Millet Mektepleri’nde yazı tahtasının başına geçerek dersler verdi. Bakanlar kurulu 11.11.1928 günü yaptığı toplantıda Ata’ya Ulus Okullar Başöğretmenliği sanını verdi. 24 Kasım Atatürk’ün Millet Mektepleri Başöğretmenliğini kabul ettiği gündür.
Öğrencileri, öğretmenleri, okulu çok seven Atatürk yurt gezilerinde okullara uğrardı. Sınıflara girer, sıralara oturur, ders dinlerdi. Öğrencilere sorular sorardı. Öğretmenlerle konuşur, her yerde öğretmenliğin üstün bir meslek olduğunu anlatırdı.
Atatürk, öğretmenlerin Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda nasıl canla başla çalıştıklarını yakından izlemiştir. Yurdumuzun düşman tarafından paylaşıldığı sırada öğretmenler Öğüt Kurulları oluşturarak halka ulusal bağımsızlık, Ulusal Kurtuluş Savaşı düşüncelerini yayıyordu. Öğüt Kurulları dışında öğretmenler 14 eğitim kuruluşu ile birlikte Milli Kongre Cephesini kurdular. Milli Kongre Cephesi, düşmanların İzmir’i işgal ettikleri günlerde Sultanahmet Mitingini hazırladı. Bu mitingin konuşmacılarından çoğu öğretmenlerdi.
Başöğretmen Atatürk, öğretmenlerin Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda gösterdikleri etkinliği hep övmüştür. Atatürk yeni Türkiye’nin yaratılmasında öğretmenlere büyük görevler düştüğü inancındaydı. Çağdaş bir ulus olmamız için eğitimin yaygınlaşması gereğine inanıyordu. Bu nedenle Atatürk “Ulusları kurtaracak olan yalnız ve ancak öğretmenlerdir.” Sözleriyle öğretmene verdiği önemi ve duyduğu saygıyı en güzel biçimde belirtmiştir.
Atatürk’ün 100. Doğum yıldönümü olan 1981 yılında, 24 Kasımın her yıl Öğretmenler Günü olarak kutlanması kararlaştırıldı.
Öğretmenler Günü’nde öğretmenin toplum içindeki yeri, değeri belirtilir. Öğretmen sorunları dile getirilir. Öğretmenler Günü’nde; eğitime, öğretime hizmet etmiş, saygınlık kazanmış öğretmenler anılır. Gençlerin yetişmesindeki katkıları anlatılır. Mesleğe yeni giren öğretmenler 24 Kasımda Öğretmen Andı içerek göreve başlarlar.
Öğretmen; yapıcı ve yaratıcıdır. İnsan haklarına saygılıdır. Öğretmen özverili, çevreye güven ve inanç veren, içi insan sevgisiyle dolu bir kişidir. Atatürk; “Öğretmenler, yeni nesil sizin eseriniz olacaktır.” demekle öğretmene yüklediği sorumluluğu ve değeri anlatmıştır.
Öğretmenler sevgi dağıtır. İçimizi aydınlatır. Bizi doğruya yöneltir. Bilgili kişiler olmamız için çaba gösterir. Dünyayı tanıtır. Öğretmen her alanda yeniliği, yenileşmeyi savunur. Gerçekleri anlatır. Beceri ve yeteneklerimizin gelişmesine yardımcı olur. Kısaca analar doğurur, öğretmenler yetiştirir.
Bir milletin milli, ahlâki ve kültürel yönden güçlü ve medeniyet bakımından kalkınmış olması öğretmenlerinin üstün çalışmalarına bağlıdır. Milli birlik ve beraberliğimizin teminatı öğretmenlerdir.
Bizleri ham bir madde olarak ele alan öğretmenler, üzerimizde titiz, dikkatli ve sabırlı çalışmalar yaparak bizi şekillendirirler. Duygularımıza, ruhumuza, fikirlerimize ve hayata bakışımıza en güzel desenleri verirler.
Bize doğruyu, güzeli, iyiyi, mertliği, milli duyguları ve Atatürk ilkelerine bağlılığı öğreten öğretmenlerimizdir. Biz onların eseriyiz. Sıhhatini, nefesini, enerjisini, gençlik yıllarının hepsini bizim için harcar.
www.dersimiz.com
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Hoca turfanda beş erik bulmuş,
Bir emire götürecek olmuş.
Yolda erikler yuvarlanmışlar,
Hoca'nın canını sıkmışlar.
Birini hemen almış, becermiş,
İkincisini de canı istemiş.
Neyse… Götürmüş kalan üçünü.
Almış büyük emirin gönlünü.
Koca kabak almış başka defa,
Yollanmış sevinçle aynı şahısa.
Yolda rastlaşmış bir arkadaşla.
Görünce Hoca' yı o kabakla:
“Emire kabak götürülür mü?
Demiş. “İncirle al onun gönlünü. “
Hoca dinlemiş arkadaşını,
İncirle çalmış emirin kapısını.
Emir buna kızmış, sinirlenmiş.
Meğer inciri görmek istemezmiş.
İncirleri Hoca'ya fırlatmış,
Yüzüne, gözüne rastlatmış.
Nasreddin Hoca kızacağına,
Demiş: “Şükürler olsun Allah'ıma.”
Emir buna daha çok sinirlenmiş.
“Niçin şükrediyorsun, adam?” demiş.
Cevap vermiş Hoca'mız gülerek,
Yine de kendini kaybetmeyerek:
“Önce kabak getirmekti niyetim.
Düşünün, ne olurdu şimdi halim?”
Hocamızın varmış bir tek kuzusu.
Onu el üstünde tutuyormuş doğrusu.
Delikanlılar, bir gün işleri yok,
Canları kuzu eti istemiş pekçok.
Düşünmüşler Hoca'yı kandırmasını,
Güzelce karın doyunnasını.
Gidip: “Duydunuz mu hayatın biteceğini?
Yarın dünyanın sonu geleceğini?”
Hoca bu sözlere kulak asmamış,
Ama gençler rahata bırakmamış.
Dillerinden kurtulmak niyetiyle,
Hoca razı olmuş kalbinde acıyle.
“Madem ki, yarın kopacak kıyamet,
Kıra çıkalım, çekelim ziyafet.”
Ve sıcak havada kıra çıkmışlar,
Göl boyunda durmağa karar almışlar.
Ateşli delikanlılar hiç durmayıp,
Serin suya girmişler derhal soyunup.
Nasreddin Hoca da bir ateş yakmış,
Elbiselerini alıp ona atmış…
Genç delikanlılar sudan çıkmışlar,
Tabii, elbiselerini aramışlar.
“Yanıyorlar,” demiş Nasreddin Hoca.
Niye Hizım yarın kıyamet kopunca ?”
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Multe din aceste sate, deşi au fost părăsite de musulmani în repetate rânduri în timpul războaielor, există cu acelaşi numiri şi astăzi. Ele ne dovedesc şi mai mult, prin caracterul lor turanic, că de la început au fost întemeiate de populaţiune musulmană care s-a văzut că apare centrul Dobrogei la sfârşitul veacului al VX-lea.
Creştini se pare că existau în orăşelul Astrabad care, întins la poalele unui deal, era reşedinţa agalei ienicerilor şi a subaşei, având grădini, vii, cinci sute de case frumoase cu olane şi scânduri subţiri, hanuri, cârciume, bragagerii. Musulmnii erau puţini. Orăşelul avea „multe biserici“.
De aici prin „sate înfloritoare şi bogate“ se ajunge în orăşelul Cara-Muratlii, aşezat într-un şes întins şi locuit numai de tătari cu o mie de case, o geamie acoperită cu scânduri subţiri, hanuri, zece prăvălii şi trei şcoli primare.
Un alt orăşel în interiorul Dobrogei e Carassu (azi Medgidia) care îşi trage numele de la mlaştinile ce se formează pe vale când se revarsă Dunărea, făcându-se apă neagră. Orăşelul avea o mie de case „acoperite cu olane şi scânduri”, o geamie mică dar frumoasă, o baie, şapte şcoli primare, şapte depozite de apă pe care o primeau printr-un canal ce venea din Dunăre, două cafenele, două prăvălii cu vopsele şi alte vreo 40-50 prăvălii, fiind împărţit în trei mahalale. Se găseau şi multe femei cântăreţe „ghivendii”, ce umblau din casă în casă şi cântau obiceiulcare nu se socotea ca ruşinos. Multe căsnicii s-au stricat din această pricină fără ca totuşi acestă desprindere să se poată stăvili.
Mergând mai departe spre sud prin satele Biulbiulii(azi Biulbiul) Fardjic, Diughendjlar, Ciardaclii şi Casaplii, Ewliia Celebi trecu în ţinutul Bazargicului.
În 1654 Paul de Alep, observă la Constanţa, în Dobrogea, că această ţară a fost colonizată după supunerea ei cu tătari mahomedani, adică Turcomani din Asia, în locul creştinilor alungaţi de aici de sultanul Mahomed. Coloniştii proveneau din Caramania şi părţile Alepului. Aşezarea noului element străin s-a făcut „ca să întărească hotarul Rumeliei care e opusă Dunărei, Moldovei şi Valahiei. Toate locuinţele lor (ale coloniştilor) sunt pe malurile Dunării, în contra inamicilor săi creştini, căci e o provincie mărginaşă şi ca să întărească hotarul Rumeliei care e opusă Dunărei, Moldovei şi Valahiei. Toate locuinţele lor (ale coloniştilor) sunt pe malurile Dunării şi sunt clădite din lemn şi trestie.
Străbătând Dobrogea, în drum spre Constantinopol, ambasadorul regelui Poloniei, Palatinul de Kulmie, pe la anul 1677, menţioneză mai întâi Isaccea, unde cea mai mare parte din locuitori sunt greci, armeni, bulgari, evrei şi turci având două moschei acoperite cu plumb, multe prăvălii sărace şi unde „nu se văzură în oraş sclavi” deoarece fuseseră ascunşi.
După ce rămase o zi 10 iulie „lângă un sat numit Catana (poate Cataloi), între munţi” intră în Baba, oraş care avea patru moschei şi o mulţime de case zidite „oraşul fiind destul de mare, aşezat între munţi, dar fără ziduri, şi nici, întărituri împrejur”. Străzile erau pavate, dar strâmte. în oraş se găseau mulţi sclavi; însuşi călătorul nostru cumpără unul.
În acest târg se vede Marea Neagră. Dincolo de oraş „este un mic părâiaş unde se trece pe un pod de piatră; de acolo începe regiunea Dobrogea, unde sunt două sute de sate în care locuiesc Tătarii. Sunt o sută cincizeci de boieri… pe cari îi numesc timari, ei sunt aici câteva mii pentru că să prade şi să ia robi.
Toată regiunea Dobrogei, adăugă el, e lipsită cu desăvârşire de pădure şi apa se găseşte cu foarte multă greutate. În aceeaşi vreme Cornelio Magni nu cunoaşte în Dobrogea decât pe tătari.
Cantemir, printre informaţiunile pe care le dă asupra Dobrogei, adaugă că: locuitorii ei sunt de origine turci şi au venit aici din Asia, dar astăzi se numesc Citaki şi sunt renumiţi prin singulara lor ospitalitate.
Cantemir relatează, un fapt, povestit de găzduitorul lui din Alibegu, care ne arată până la evidenţa că creştinii trebuie să si fost numeroşi în Dobrogea, deoarece sărbătorile creştine erau observate chiar de către turci. Acest turc bogat îi mărturiseşte lui Cantemir că ei serbează pe Sf. Foca deoarece se pomeneşte din străbuni că într-un an Turcii au trimis în acea zi la lucru „pe locuitorii creştini“ deşi aceştia au refuzat de la început să lucreze în acea zi, şi că au fost aprinse careale cu grâu la întoarcere spre casă, de către un om bătrân. Focul a mistuit nu numai acele care încărcate, dar întinzându-se mai departe au ars şi grânele care erau cărate acasă.
De atunci şi Turcii serbează, cu aceeaşi religiozitate, ca şi creştinii sărbătoarea Sf. Foca.
Tubitorul de antichităţi „La Mottraye“ cunoaşte în trecerea lui prin aceste părţi la anul 1714 „Carassou“, sat mare „unde cumpăra de la grec două medalii“, apoi Alibechioi „alt sat mai mic“ Codgiali, „care este mai mare: toate trei cu case rele“ şi Baba „târg mare şi frumos“ de unde, lăsând drumul care duce la Isaccea spre stânga, trecu prin Tulcea „sat aşezat pe o ridicătură, la picioarele căreia este un mic fort cu şapte turnuri, tocmai pe un braţ al Dunării. Nedându-ne nici o informaţie mai precisă asupra populaţiei dinspre Dobrogea, se îndreaptă în călătoria sa, mai departe la Ismail.
Societatea pentru cercetarea şi studierea Dobrogei
„Din etnografia Dobrogei“ Alexandru P. Arbore
Pagină realizată de: Nurgean Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Filibe ve Edirne’nin Osmanlı hakimiyetine geçmesi Avrupalı Hıristiyanların kin ve intikam duygularını alevlendirmiş, Papa’nın da yardım ve desteğiyle yeni bir Haçlı ordusu meydana getirilmişti.
Macar Kralı Layoş ve çevresine toplanan Bulgar, Sırp, Eflak ve Bosnalılar’dan oluşan büyük bir ordu Meriç Nehri’ni geçerek Edirne yakınlarına kadar ilerledi.
Bu, çok tehlikeli durumu haber alan Edirne Beylerbeyi ve ordu komutanı Lala Şahin Paşa bir yandan vaziyeti Bursa’da bulunan Sultan Murad’a bildirmiş, bir yandan da bu tehlikenin nasıl önleneceğini düşünmeye başlamıştı. Ellerindeki kuvvetlerle Haçlı Ordusu’na karşı koymak mümkün gözükmüyordu. Geri çekilip, Edirne’yi düşmana teslim etmek ise herşeyin sonu olabilirdi.
Lala Şahin Paşa ordu komutanlarını ve ileri gelenleri toplayarak vaziyeti görüştü. Şehadeti rütbelerin en büyüğü kabul eden ve Allah rızasından başka düşünceleri olmayan Osmanlı Beyleri karşı koymak ve savaşmak kararı aldılar. Bu arada, ömrünü cenk meydanlarında geçirmiş ve büyük başarılar kazanmış olan Hacı ilbeğ bir gece düşman üzerine vararak keşif yapmayı teklif etti. Ve yanına çok az bir kuvvet alarak Haçlı ordusu üzerine geldi.
Haçlılar, kuvvet ve kudretlerine güvenerek mağrur bir vaziyette eğlencelere dalmış, şarap içip eğlenmekteydiler.
Hacı ilbeğ onların bu gafletinden istifade etmeyi düşünüp hemen kararını verdi. Gece yarısına doğru üç kola ayırdığı askerleriyle ve büyük bir gürültü çıkartarak Haçlılara saldırdı. Gökleri inleten “Allah Allah” nidaları; davul, zil ve boru sesleriyle üzerlerine atıldı. Henüz sarhoşluğunu üzerinden atamamış bulunan Haçlı ordusu neye uğradığını şaşırıp paniğe kapıldı. Bu korkunç panik birbirlerine girip, birbirlerini çiğnemelerine ve gece karanlığı sebebiyle Meriç Nehri’ne düşüp boğulmalarına sebep oldu. Macar Kralı Layoş canını güçlükle kurtarıp kaçtı. (1364)
Böylece Osmanlı Padişahı henüz gelmeden büyük Haçlı ordusu yok edildi. Daha çok Sırp kuvvetlerinin helaki sebebiyle sa’vaşa “Sırpsındığı” adı verildi. Hacı ilbeğ’in bu göz kamaştırıcı zaferi ne yazıkki kıskançlıklarla boğulmuş ve bu ünlü kumandan, Lala Şahin Paşa vasıtasıyla zehirletilerek şehid edilmiştir.
Bu zaferden sonra Osmanlılar fetihlerini durdurmadılar. 1376 yılına kadar ya bizzat Sultan Murad, ya da komutanları vasıtasıyla Kızılağaç, Yanbolu, Samakov, Aydos, Kerinabad, inebolu, Hayrabolu, Pınarhisar, Vize, Kırklareli, Çatalca ve havalisi, Kavala, Drama, Zihne, Senez ve daha pek çok yer fethedildi. Edirne Başkent haline getirildi. (1365)
1376 ile 1380 yılları arasında Sultan Murad fetihleri durdurup ele geçirilen topraklar üzerindeki askerı ve idarı tedbirleri kuvvetlendirdi. Fethedilen yerlerde camiier, medreseler, han, hamam, kervansaray gibi mimarı eserler yapıldı.
Bu arada Sultan Murad Hamid Oğullarından Akşehir, Beyşehir, Yalvaç, Seydişehir, Karaağaç ve Isparta’yı para mukabilinde satın alarak kendi ülkesine kattı.
1380 yılında Rumeli fetihleri yeniden başladı.
138D’de iştip, 1382’de Manastır, 1385’de Sofya, 1386’da Niş fethedilerek Osmanlılar’ın Balkanlar’a iyice yerleşmeleri sağlandı.
Sultan Murad padişahlığının ilk yıllarında Hamidoğullarından toprak satın aldığı ve ayrıca Germiyanoğulları ile akrabalık kurup onların topraklarından da bir miktarını kendi ülkesine kattığı için Karamanoğulları ile komşu haline gelmişti.
O devirde Karaman hükümdarı olan ve üstelik Sultan Murad’ın kızı Melek Hatun’la evli bulunan Alaaddin Ali, Osmanlıların bu büyük başarılarını kıskanıyor ve müsait bir fırsat gözlüyordu.
Sultan Murad’ın Rumeli’de bulunduğu 1386 yılında Osmanlı topraklarına tecavüz etti. Bu saldırıyı haber alan ve çok sinirlenen padişah, Kazaskeri ve Veziri olan Cendereli Kara Halil’i Rumeli’de bırakarak Anadolu’ya geçti. Yanında vezir Ali Çelebi, oğulları Yıldırım Bayezid ve Yakup Bey olduğu halde Konya önlerine geldi. Yapılan kanlı savaş sonunda Karamanoğulları’nın ordusu büyük bir yenilgiye uğratıldı. Alaaddin Ali Konya kalesine kaçtı. Kalenin mu hasara edilmesi ve bundan vazgeçilmemesi üzerine zor durumda kalan Alaaddin Ali hanımı Melek Hatun’dan yardım istedi. “Babana gidip yalvar, beni bağışlasın. Bir daha savaşa cüret etmeyeceğim” diye yalvardı.
Melek Hatun Sultan Murad’a gelerek kocasının af dilediğini bildirdi. Büyük padişah yaptığı her türlü kötülüğe rağmen Karamanoğlu’nu bağışlayıp topraklarını geri vererek Bursa’ya çekildi. (1387)
Sultan Murad Bursa’ya döndükten sonra, Karamanoğlu’na yardım etmiş olan Bosna Kralı’na haddini bildirmek istedi. Şahin Paşa komutasındaki yirmi bin kişilik bir akıncı birliği bu iş için görevlendirildi. Fakat çok daha önceden savaş hazırlıklarına başlamış olan ve müsait bir fırsat gözleyen Sırp ve Bosna kafirleri otuzbin kişilik bir kuvvetle saldırıya geçip Türk akıneılarını mağlup ettiler. Osmanlı askerlerinin ancak beş bini kurtulabiidi.
“Çocuklar ve Gençler için Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi“ Ahmet Efe
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Mehmet Ali Ekrem
Ed. Sport-Turism, 1981
Secolul al VI –lea şi prima parte a secolului al VII-lea se caracterizează prin evoluţia rapidă a forţelor de producţie în oazele agricole din Asia Centrală. În această perioadă se introduce sericicultura, se extinde suprafaţa agricolă irigată, de asemenea se introduce cultura grâului şi meiului. Drept consecinţă se dezvoltă şi relaţiile feudale. Castelele întărite ale dehkanilor ating un număr apreciabil. Săpăturile arheologice de la Pendjikent au scos la iveală imaginea oraşului de atunci. Având o populaţie de aproximativ 3-4000 de locuitori, în acest oraş stăpâneau dehkanii. Aceştia aveau proprietăţi în preajma oraşelor, dar se ocupau şi cu comerţul. Tehnica ţesătoriei, a pielăriei, olăritul, meşteşugul sticlăriei înregistraseră progrese însemnate, însă nu se ajunge la faza despărţirii meşteşugurilor de agricultură. Comerţul de tranzit cu India şi China ocupa primul loc în activitatea economică. În perioada anilor 627-647, de pildă, s-au trimis 20 de solii în China din Samarkand şi din domeniile situate în preajma lui, soliile fiind însoţite de obicei de caravane comerciale. Produsele de sticlărie, peruzelele şi caii erau principalele produse de export în schimbul mătăsurilor chinezeşti.
Uniunile diferitelor triburi turce se aflau în secolul al X-lea pe diferite trepte de dezvoltare. Din relatările călătorului arab Inb Fadlan rezultă că oguzii se aflau pe treapta orânduirii comunei primitive pe cale de descompunere. Procesul de separare a societăţii oguze în clase se accelera. Grosul oguzilor îl formau crescătorii de vite săraci, care îşi păstrau libertatea personală.
Adunările bătrânilor ginţii hotărau treburile comunităţii tribale. Mai târziu, spre sfârşitul secolului al X-lea, veche obşte gentilică nomadă a fost înlocuită de obştea nomadă cunoscută sub numele de aul. În această societate păşunile constituiau proprietatea obştii. Dar vitele se aflau în proprietatea privată a membrilor obştii. Oazele agricole au permis nomazilor bogaţi să acumuleze un număr mare de vite, ceea ce a accentuat inegalitatea de avere şi formarea aristocraţiei nomade. A apărut proprietatea feudală asupra păşunilor. Trebuie precizat însă faptul că relaţiile feudale la nomazii oguzi au păstrat secole în şir o înfăţişare patriarhală. Păşunile erau folosite în comun, iar pamântul nu putea fi vândut. Prestaţiile feudale ale nomazilor de rând erau mascate sub forma unui ajutor de dat de gintă în primul rând şefului tribului sau ginţii ce se ocupa cu expediţiile militare sau paza păşunilor.
Pe baza acumulării bunurilor materiale, s-a ridicat o nobilime nomadă care, după ce s-a întărit, a început să dispună în mod arbitrar de păşuni, impunând nomazilor săraci obligaţii de natură feudală. Astfel au început să se contureze clasele sociale caracteristice orânduirii feudale. Odată cu ele, au avut loc importante schimbări de suprastructură.
Nobilimea nomadă, pe cale de feudalizare, interesată în consolidarea situaţiei sale de clasă a închegat puternice formaţiuni statale pe tot cuprinsul Asiei Centrale.
În ultima parte a secolului al X-lea, alături de formaţiunile statale ale oguzilor. O ramură a oguzilor, selgiuchizii, constituiţi în uniuni de triburi, la început s-a aşezat pe cursul inferior al fluviului Sîr-Daria, în apropierea oraşului Djend, apoi, la începutul secolului al XI-lea, s-au mutat în ţinuturile ce alcătuiesc azi sudul Republicii Sovietice Socialiste Turkmene. Întemeierea statului selgiuchid constituie un moment de mare importanţă în desfăşurarea ulterioară a evenimentelor istorice legate de viaţa popoarelor turce de pe aceste teritorii şi ale celor din Asia Mică. Acest stat îşi trage numele de la întemeietorul său, Selciuk. În perioada de început, după Selciuk, statul întemeiat de acesta a fost condus de Togrul-bek şi Ciagrî-bek (1040-1063).
În secolul al XI-lea turcii oguzi încep să se îndepărteze din ce în ce mai mult din Asia Centrală şi înaintează spre Iran şi regiunile Asiei Mici. Pe baza unei înţelegeri cu Mesud, sultanul statului turcilor gaznevizi, în anul 1035 selgiuchizii trebuiau să apere hotarele statului condus de Mesud împotriva inamicilor. Dar aristocraţia selgiuchidă nu s-a mulţumit cu pământurile primite, ea a devenit mai stăruitoare, pretinzând noi terenuri pentru păşuni, punând asfel în pericol regiunile agricole ale gaznevizilor. Urmarea a fost conflictul militar din 104, când selgiuchizii, conduşi de Togrul-bek şi Ciagrî-bek, i-au înfrânt pe gaznevizi, deschizându-şi calea spre Horasan şi Iranul de Vest. În anul 1043 întreg Horasanul şi Horezmul au căzut sub stăpânirea turcilor selgiuchizi. Statul selgiuchid, în frunte cu Togrul-bek, între anii 1040 şi 1055, a cucerit tot Iranul.
Apoi a urmat Irakul, Azerbaidgeanul şi Armenia. Anul 1055 marchează un moment important în istoria selgiuchizilor. După căderea oraşului Bagdad sub dominaţia turcilor, selgiuchizii devin o forţă importantă în lumea musulmană, se creează dualitatea turco-arabă.
În secolul al XI-lea puterea dinastiei Abbasizilor slabise mult. Califul era nevoit să încerce doar prin atributele sale religioase să impresioneze lumea arabă, foarte eterogenă din punct de vedere etnic şi social, divizată într-o multitudine de stătuleţe, în plină fărâmiţare feudală. Singurul sprijin politic şi militar pe care se putea bizui califul îl constituiau gărzile de mercenari turci. Comandantul mercenarilor turci fusese numit emir al emirilor, adică un fel de şambelan al Curţii, având în mână întreaga administraţie şi treburile politice ale palatului.
În acel timp autoritatea religioasă a califului era încă destul de puternică. De aceea condamnaţii militari turci nu îndrăzneau să se suprapună puterii califului, mulţumindu-se doar cu rolul de aghiotanţi indispensabili.
Selgiuchizii vor fi cei care vor realiza suprapunerea politică asupra puterii califului.
Califul Al-Chaim, informat despre destoinicia lui Togrul-bek, căpetenie selgiuchidă, îl cheamă la Bagdad pentru a face ordine în treburile califatului. Un eveniment politic din acel timp, legat de califat, a avut un rol deosebit în destinul ulterior al dinastiei selgiuchide, deschizându-i calea spre puterea politică a califatului.
Când Togrul-bek era în drum spre Bagdad, un alt comandant turc, Al Bassasiri, în slujba Fatimizilor, stăpâni în Egipt, pătrunde cu o armată puternică înaintea lui Togrul-bek în Bagdad şi îl ia prizonier chiar pe Al-Chaim, marele calif. Togrul-bek, sosit în cetatea Bagdadului, îl alungă pe Al Bassasiri, eliberându-l pe nefericitul Al-Chaim. Califul, neştiind cum să-i mulţumească, îi acordă mâna fiicei sale şi în acelaşi timp titlul de sultan. Aceasta a însemnat primul pas în direcţia suprapunerii comandanţilor militari turci asupra puterii politice a califilor.
Alp Arslan (1063-1072), urmaşul lui Togrul-bek, continuă opera începută de tatăl său, consolidând şi mai mult puterea sultanului. În anul 1064 cuceri Armenia, iar un an mai târziu (1065) devastă regiunile Antiohiei şi Edessei. Avangărzile oastei lui Alp Arslan pătrunseră până în inima Anatoliei cu scopul de a preveni eventualele pericole în calea înaintării. Cetele de războinici în frunte cu sultanul se mută din loc în loc ocupând noi regiuni. În acel timp, Bizanţul, un alt imperiu multisecular, îşi trăia declinul şi destrămarea.
- va continua -
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Sıcak bir yaz günüydü. Oya kırlara çiçek toplamaya çıkmıştı.
Yorulunca bir ağaca yaslandı. Derken uyuyakaldı. Rüya görmeye başladı.
Rüyasında çok güzel rengarenk bir kelebek gördü. Kelebeğin kanatlarında yıldızlar parlıyordu. Kırmızı benekleri vardı. Durmadan dans ediyor ve şarkı söylüyordu.
Oya kelebeğin dansını hayranlıkla seyretti ve şarkılarını dinledi.
Uyandığında kırmızı benekli kelebek gitmişti.
Oya doğru eve gitti.
- Anne, kırmızı benekli kelebek nerde? diye sordu.
Annesi: – Ne kelebeği? dedi.
Oya : – Kırmızı benekli güzel kelebek, dedi. O dans edip bana şarkılar söyledi.
Oya’nın annesi güldü: – Herhalde sen rüya gördün. Kırmızı benekli kelebek yalnız rüya kelebeğidir.
Oya onun kanatlarında parlayan yıldızları hatırladı ve:
- O kelebek gerçek olmalı, dedi. Onu bulmaya gideceğim.
Oya önce arkadaşlarına sordu.
- Kırmızı benekli kelebeği gördünüz mü?
Arkadaşları : – Hayır, dediler. Öyle bir kelebek olamaz.
Fakat Oya kırmızı benekli kelebeği aramaya devam etti. Gide gide kartalın yuvasına vardı. Kartal tek başına duruyordu.
Oya bütün gün güzel kelebeği aradı durdu. Fakat ona bir türlü rastlamadı. Sonunda eve döndü. Çok yorulmuştu. Hemen uyudu. Rüyasında kırmızı benekli kelebeği yeniden gördü. Kelebek yine durmadan dans ediyor, şarkı söylüyordu.
Oya kelebeğe sordu: – Hep seni aradım. Neredeydin? dedi.
Kelebek cevap vermedi. Dans etmeye devam etti..
Sabahleyin Oya olanları babasına anlattı:
- Bu kelebeğin gerçek olduğuna inanıyorum, dedi.
Babası ona: – Bir rüya görmüş olacaksın. Çünkü kırmızı benekli kelebek olmaz, dedi.
Oya diretti: – Yine de arayıp bulacağım.
Oya bütün gün yine kırmızı benekli kelebeği aradı. Ama bulamadı. Eve döndüğünde gece olmuştu. Gökyüzünde yıldızlar parlıyordu. Oya güzel kelebeğin kanatlarındaki yıldızları düşündü.
- Uyursam yine güzel kelebeği görebilirim, dedi.
Fakat o gece rüyasında güzel kelebeği görmedi. Dere kenarını ve yüzen ördekleri gördü.
Ertesi gün Oya dere kenarına yürüdü. Yüzen yeşil ördeklere baktı. Birden ördeklerin başında dans eden kırmızı benekli kelebeği gördü. Kelebek şarkı söylüyordu. Oya sevinçle bağırdı:
- Senin gerçek bir kelebek olduğunu biliyordum! Benimle dost ol; birlikte oynayalım, dedi.
Kelebek Oya’nın avucuna kondu. Oya onu eve götürüp annesine, sonra arkadaşlarına gösterdi.
Bir gün arkadaşı Afacan kelebeği avucuna aldı. Ona şarkı söyletti. Sonra birlikte dans ettiler.
Oya Afacan’a çok kızdı: – Seninle oynamasına izin veremem. Çünkü o benim kelebeğim, dedi.
Afacan: – Ne olur biraz benimle kalsın! diye rica etti.
Fakat Oya: – Hayır, imkansız! diyerek kelebeği alıp gitti.
Oya dere boyunca yürüdü. Çok yorulunca kartalın yuvasına oturdu. Kartal yoktu. Oya kelebeğe :
- Haydi güzel kelebeğim. Şimdi benim için dans edip şarkı söyle, dedi.
Dedi ama kelebek yerinden bile kımıldamadı. Bütün gün çalının üstüne kondu durdu.
Oya kelebeği orada bırakıp eve koştu. Olanları annesine anlattı.
Annesi ona: – Arkadaşlarınla oynamasına izin vermeliydin. Onun için kelebek sana küsmüştür, dedi.
Sonra devam etti: – Sen kötü bir kızsın. Sevdiğin bir şeyi arkadaşlarınla paylaşmalısın.
Oya annesine hak verdi: – Peki anneciğim. Bundan sonra iyi bir kız olacağım, dedi.
Doğru kartalın yuvasına koştu. Ama kelebek orada yoktu. Kartal onu yemiş olmalıydı.
Oya çok üzüldü. Yaptığı kötülükten de çok utandı. Kendi kendine iyi bir kız olmaya karar verdi.
Birkaç gün sonra Oya kırlara çiçek toplamaya çıktı. Sonra da bir ağacın altında uıuyakaldı. Rüyasında kırmızı benekli kelebeğini gördü. Çok sevindi.
- Geldiğin için teşekkür ederim. Git, arkadaşlarımla da oyna. Onlara dans edip şarkı söyle, dedi.
Kırmızı benekli kelebek Oya’nın dediklerini aynen yaptı.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Üzeri için: · Tulum peyniri
İlk olarak mantarkarı küp olarak kesin. Daha sonra 1 adet soğanı ve 1 adet biberi küp olarak kesin. Tavaya sıvıyağı alın. Üzerine küp kesişmiş mantar, soğan ve biberi ilave edip soteleyin. Ispanakları iri olarak kesin. Domatesi küp olarak kesin. Tavadaki sebzelerin üzerine ilk önce tuz ve karabiber ilave edin. Küp kesilmiş domatesi ilave edin. Daha sonra iri kesilmiş ıspanakları ilave edip soteleyin. Patateslerin kabuklarını soyun. Daha sonra patatesleri ortadan kesin. Patateslerin içini boşaltın. Daha sonra patatesleri kızdırılmış yağda kızartın. Fırın kabına kızartılmış olan patatesleri dizin. Üzerine karabiber ilave edin. Patateslerin boşaltlmış içine ıpsnaklı iç harçtan paylaştırın. Patateslerin üzerine tulum peynirini rendeleyin. Öncden ıstılmış olan 180 derecelik fırında yaklaşık 10 dakika kadar pişirin.
Üzeri için: Kakao
Bitetr çikolatayı ve tereyağını eritin. Karıştırma kabına alın. Kakao ve 1 çay bardağı sıcak su ekeleyin ve karıştırın. Bu karışımı bitter çikolatalı karışıma ekleyin. Üzerine esmer şekeri ilave edin. 4 adet yumurtanın sarısnı ve beyazını ayırıp sarısnı karışma ekleyin. Üzerine 1 su bardağı to zfındık ekleyip karıştırın. Yumurta beyazlarını kar olana dek mikserle çırpın. Yumurta aklarını karışıma ekleyin. Kaseler karışımı boşaltın ve önceden ısıtılmış 180 decelik fırında pişirin.
ayvalar soyulup çekirdek yatağı çıkarılır. küp küp doğranarak tencereye alınır. suyu ilave edilerek ayvalar pişmeye bırakılır. pişince tozşeker ve karanfil ilave edilir. ayvalar pişince biraz tabağa alınıp kıvamı kontrol edilir. ocaktan almaya yakın içine cevizi ve limonu ilave edilir. bir süre daha kaynatılarak ocaktan alınır.