Alegerile locale din această lună au adus pentru Uniunea Democrată Turcă din România succese încurajatoare.
Protocolul încheiat la nivel judeţean cu un mare partid politic a făcut ca azi să avem mai mulţi reprezentanţi în cadrul instituţiilor locale (între care un consilier judeţean în cadrul Consiliului Judeţean Constanţa, un consilier muncipal la Consiliul Local Constanţa, un primar şi un viceprimar la Dobromir, mai mulţi consilieri locali).
Desigur că au fost şi filiale care au făcut notă aparte de la protocolul încheiat de uniune şi acum (ca şi în următorii patru ani) vor trage ponoasele unei alegeri greşite.
Nu a mai rămas mult până la alegerile generale. Experienţa ne-a arătat că numai împreună putem reuşi. Cine nu învaţă din greşelile istoriei riscă să le repete.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Ca să nu uităm de vremurile frumoase ale copilăriei, an de an sărbătorim împreună cu copiii ziua dedicată lor. Anul acesta, ca o continuare a tradiţiei, Uniunea Democrată Turcă din România, prin filialele sale, a adunat laolaltă peste 200 de copii din judeţele Constanţa şi Tulcea oferindu-le o zi de neuitat la Complexul Muzeal de Ştiinţe ale Naturii Constanţa.
În cadrul Complexului Muzeal de Ştiinţe ale Naturii Constanţa, începând cu anul 1982, a intrat în circuitul turistic Expoziţia „Păsări exotice şi de decor“ amplasată în imediata apropiere a Mini Zoo-ului.
Pe o suprafaţă acoperită de 100 m², în voliere mari, cu compartimentare adecvată pentru hrană, cuibărit, zbor şi repaus pot fi admiraţi reprezentanţi ai diferitelor specii de păsări din Asia, Africa, Australia şi Noua Guinee.
Prin păsări exotice de decor înţelegem acei reprezentanţi ai ornitofaunei aduşi din alte continente în Europa, înmulţiţi, crescuţi şi îngrijiţi în captivitate, pentru forma corpului, coloritul penajului şi frumuseţea cântecului. Graţia corpului, rapiditatea şi varietatea mişcărilor, adeseori acrobatice, coloritul viu şi atrăgător al penajului, comportamentul deosebit, încântă privirea şi suscită interesul, dezvăluind o frântură din captivanta lume a acestor vieţuitoare.
În cadrul Complexului Muzeal de Ştiinţele Naturii Constanţa, începând cu anul 1985 a intrat în circuit public o Microrezervaţie care se întinde pe o suprafaţă de cca 4 ha din care 2 ha reprezintă luciu apă cu vegetaţie palustră. Acest obiectiv a fost creat în ideea de a oferi vizitatorilor o imagine cât mai complexă asupra naturii dobrogene.
În mare acestea sunt locurile pe care copiii noştri le-au vizitat, însoţiţi bineînţeles, ca întotdeauna de profesorii lor. Nelipsiţi au fost preşedintele U.D.T.R. d-ul Osman Fedbi, secretarul general d-ul Ibraim Ervin, deputat d-ul Iusein Ibram.
Minever Omer
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Preşedintele Uniunii Democrate Turce din România, Osman Fedbi a depus jurământul în calitate de consilier, în prima şedinţă de constituire a Consiliului Judeţean Constanţa, după alegerile locale de la 1 iunie. Evenimentul a avut loc pe 16 iunie, iar consilierul judeţean Osman Fedbi a jurat cu mâna pe Coran, aşa cum prevede legislaţia pentru consilierii de religie musulmană.
Preşedintele UDTR a declarat: „mă simt deosebit de onorat că am obţinut al doilea mandat de consilier judeţean pe listele PSD Constanţa şi totodată mă simt dator faţă de etnicii turci să continui proiectele de sprijinire a comunităţii. Ultimul proiect iniţiat de mine în mandatul anterior, aprobat de CJC a adus multă bucurie în sufletele elevilor care au obţinut premii la Olimpiada de Limba Turcă, faza naţională. Aceştia au primit laptopuri, calculatoare utilate cu imprimantă, de ultimă generaţie, precum şi telefoane mobile din partea Consiliului Judeţean Constanţa. La fel şi profesorii care i-au pregătit pe elevi au primit premii în bani.”
Etnicii turci au mai obţinut un mandat de consilier în cadrul Consiliului Local Constanţa prin Ali Nurhan şi unul în Consiliul Local Cumpăna prin Cadir Adinan. La Dobromir, Iusein Visel a obţinut mandatul de primar iar Aziz Aziz pe cel de viceprimar. Tot la Dobromir au obţinut trei mandate de consilieri Iusein Salim, Sali Beinur, Iomer Erdivan. Un post de consilier a obţinut şi Carjali Serif la Cernavoda. Consilieri de etnie turcă mai sunt în mandatul 2008-2012 la Babadag, Husein Evren şi Abdula Melia şi la Ciucurova, judeţul Tulcea, Suliman Memet.
Sorina Asan
Uniunea Democrată Turcă din România şi-a desemnat candidatul pentru alegerile parlamentare din acest an. Iusein Ibram, care deţine mandatul de deputat din 2004 va candida şi la viitoarele alegeri din partea UDTR. Este pentru prima dată în istoria Uniunii Democrate Turce din România când un candidat este desemnat să candideze pentru un al doilea mandat.
Iusein Ibram a fost desemnat să-i reprezinte pe etnicii turci în Parlamentul României în urma voturilor obţinute în cadrul Conferinţei Naţionale a UDTR, desfăşurată pe data de 21 iunie, în Sala Mare a Prefecturii. Din cei 136 de participanţi cu drept de vot, 135 au votat pentru, înregistrându-se o singură abţinere.
Deputatul Iusein Ibram a declarat: „mă simt onorat că UDTR m-a desemnat aproape în unanimitate să candidez pentru un al doilea mandat şi totodată mă simt responsabil faţă de cetăţenii de etnie turcă să continui iniţiativele legislative menite să promoveze interesele comunităţii pe care o reprezint”.
Iusein Ibram s-a născut pe 6 iulie 1953, la Tulcea este licenţiat în Ştiinţe Juridice şi deţine un master în Managementul Resurselor Umane. În perioada 1995-2004 a deţinut funcţia de vicepreşedinte UDTR. Actualmente este vicelider al grupului parlamentar al minorităţilor naţionale şi secretar al grupului parlamentar de prietenie cu Republica Turcia.
Sorina Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În luna iunie a acestui an la sediul central al U.D.T.R. a avut loc o vizită a unei delegaţii a «Asociaţiei de sprijin a persoanelor vârstnice» din localitatea Çorlu dın Republica Turcia.
Delegaţia a fost însoţită şi de reprezentanţii Căminului de Bătrâni Constanţa.
Cu acest prilej s-au purtat discuţii cu conducerea uniunii în vederea realizării unor viitoare proiecte de colaborare. A fost prezentă d-na Fatma Sadik, o cunoscută reprezentantă a condeiului turc din România.
Nurgean Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Cel mai cunoscut şi controversat scriitor turc, Orhan Pamuk a venit în această lună în România, la invitaţia Uniunii Scriitorilor. Timp de trei zile, elite ale scriitorilor din ţară şi din străinătate s-au reunit în staţiunea Neptun la cea de-a VII-a ediţie a Colocviului Internaţional «Zile şi Nopţi de Literatură». Orhan Pamuk, laureat al premiului Nobel pentru Literatură a primit din partea Ministerului Culturii şi Cultelor, Marele Premiu, „Ovidius”, în valoare de 10.000 de euro.
La primirea premiului din partea ministrului Adrian Iorgulescu, scriitorul turc a declarat: „este o mare bucurie şi sunt flatat că mă aflu aici. În România, mă simt ca acasă. Literatura înseamnă pentru mine a-i face pe toţi cei care citesc să se simtă ca acasă. Lucrările mele sunt traduse în 56 de limbi şi mă simt ca acasă în toate aceste 56 de ţări. A fost o mare onoare pentru mine să primesc acest premiu.”
Autor al cărţilor: „Fortăreaţa albă” (1985), „Cartea Neagră” ( 1990), „Viaţa cea nouă” (1994), „Mă numesc Roşu” (1998), „Zăpada” (2002), traduse şi în limba română, Orhan Pamuk a obţinut în 2006 premiul Nobel pentru literatură dar şi alte premii prestigioase precum: Premiul pentru descoperire europeană, Premiul pentru cea mai bună carte străină, Premiul Independent pentru Literatură Străină ş.a.
Romanele lui Pamuk te poartă într-un Instanbul crepuscular, frământat de intrigi, de crime misterioase, într-un sfârşit de epocă otomană („Mă numesc Roşu”) ori prin două lumi care dialoghează, Orientul şi Occidentul, creând personaje cu identităţi asemănătoare, poveşti despre portrete în oglindă, personaje care rătăcesc prin labirintul destinului („Fortăreaţa albă”). Un lucru este cert, autorul este îndrăgostit de Istanbul, oraşul natal, metropolă cu o istorie cosmopolită şi cu un trecut plin de mister. Deşi a predat trei ani la New York, la Catedra de Literatură comparată de la Columbia University, Orhan Pamuk nu este atras de viaţa din Occident. El a declarat în faţa jurnaliştilor: „voi continua să scriu despre Istanbulul meu drag… Vreau ca Turcia să intre în UE dar nu e un lucru capital în viaţa mea. Important pentru mine este să scriu lucruri frumoase şi să fiu un om bun.”
Recent, New York Times scria: „O nouă stea s-a ivit la Răsărit: Orhan Pamuk” şi, într-adevăr după scriitorul şi semioticianul Umberto Eco, Turcia uimeşte lumea cu Orhan Pamuk, scriitor complex, profund, tradus în mai mult de 50 de limbi străine. Absolvent al Facultăţii de Jurnalism din cadrul Universităţii Tehnice din Istanbul, Orhan Pamuk a visat să devină pictor, a urmat cursurile Facultăţii de Arhitectură pe care le-a întrerupt şi de la vârsta de 23 de ani scrie şi nu oricum.
Prin întreaga sa operă, Orhan Pamuk apropie Turcia de Occident, de Uniunea Europeană, fiind cel mai original şi valoros scriitor al momentului. Cititorii sunt curioşi şi interesaţi să-i citească romanele, chiar dacă aparţin unor culturi diferite şi asta face ca Turcia să fie iubită atât de europeni cât şi de americani.
Sorina Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Uniunea Democrată Turcă din România-filiala Cobadin a organizat la sfârşitul săptămânii trecute un concurs de lupte tradiţionale turceşti – güreş. Este prima acţiune organizată de filiala UDTR din Cobadin după ce noua conducere a fost validată, de Consiliul Naţional al uniunii. Raim Naim, proaspătul preşedinte al Uniunii Democrate Turce din România-filiala Cobadin şi-a propus să reînvie tradiţiile turcilor dobrogeni şi să înscrie în competiţie etnici turci dar şi luptători români sau de altă etnie, care cunosc şi îndrăgesc acest sport tradiţional.
Concursul s-a desfăşurat pe categorii de vârstă, juniori 18-22 ani şi seniori, 22-40 ani şi a aliniat la start 50 de luptători de etnii diferite.
Marele premiu, câte un berbec a fost câştigat de Ibadula Ilhan din Medgidia, la juniori şi Chivu Cătălin din Cobadin, la seniori. Conform unui obicei străvechi câştigătorii premiului doi, Velichea Ionuţ din Valul lui Traian şi Ebulachim Taniver din Cobadin au fost recompensaţi cu un steag-bayrak împodobit cu obiecte tradiţionale (batiste brodate, prosoape) şi vestimentare.
La eveniment a participat preşedintele UDTR Osman Fedbi.
Sorina Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În data de 25.05.2008 au avut loc alegeri pentru desemnarea noii conduceri a filialei Cumpăna a U.D.T.R.
Membrii adunării generale a filialei Cumpăna şi-au ales noua conducere formată din: Bari Muselim – preşedinte, Mustan Chenan – vicepreşedinte, Abduraman Visel – secretar.
Comitetul de conducere al filialei este completat de Ionus Ferudin şi Memet Musin – membri. Din partea U.D.T.R. a participat Ervin Ibraim – secretar general.
Pe data de 11.05.2008 la Năvodari a avut loc şedinţa de constituire a filialei Năvodari a U.D.T.R. Au participat la această şedinţă aproximativ 150 de etnici turci din localitate.
Cu acest prilej a fost aleasă şi noua conducere a filialei respectiv Borsein Feizula – preşedinte, Memiş Esan – vicepreşedinte şi Iomer Bedri – secretar.
Din partea conducerii Uniunii Democrate Turce din România au fost prezenţi Iusein Gemal – primvicepreşedinte şi Ervin Ibraim – secretar general.
După terminarea şedinţei de constituire şi de alegeri a fost prezent în cadrul etnicilor turci şi domnul Matei Nicolae primar al localităţii Năvodari.
Urăm filialei noi înfiinţate precum şi conducerii alese succese în activităţile pe care le vor derula.
Nurgean Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Cu prilejiul celei de a IV-a ediţii a Simpozionului Internaţional „Femeia turcă în Balcani“ comisia de femei a Uniunii Democrate Turce din România a organizat în perioada 5-8 iunie ac. simpozionul cu temele „Locul femeii în familie“, „Locul femeii de carieră în societatea contemporană“şi „Vocea femeii în viaţa socială“.
La eveniment au participat din partea uniunii preşedintele Osman Fedbi, secretarul general Ervin Ibraim, deputat Ibram Iusein, domnul consul general al Republicii Turcia la Constanţa Haluk Ağca, muftiul cultului musulman domnul Iusuf Muurat, primar al localităţii Cumpăna doamna Mariana Gâju şi preşedinţi de filiale U.D.T.R.
Prima zi a simpozionului s-a desfăşurat sub forma unui seminar unde s-au prezentat lucrări ale invitatelor din străinătate şi ale doamnelor comunităţii turce din România. Dintre lucrări s-au remarcat lucrarea doamnei Dilek Ergöneç – conf. univ. dr. la Universitatea Gazi din Ankara care a declarat „Este prima oară când vin în România şi am rămas plăcut impresionată de ceea ce am văzut aici. Comparativ cu alte ţări în care trăiesc etnici turci, România este singura ţară care acordă sprijin financiar pentru promovarea şi conservarea identităţii etnice şi spirituale. La parada costumelor am putut admira rochii vechi din Imperiul Otoman, lucru pe care nu am crezut că îl pot vedea în România. Rochiile sunt identice cu cele expuse în muzeele din Turcia dar şi cu cele purtate de străbunicile mele şi pe care tinerele le îmbracă în seara de dinaintea nunţii „kınagecesi“. Doamna Mecbure Efraimova – preşedinta Asociaţiei „Güneş“ din localitatea Ruse din Bulgaria a precizat: „Nu este prima oară când vin în România dar atât simpozionul cât şi celelalte acţiuni prinse în proiectul „Femeia Turcă în Balcani“au avut o organizare excelentă. Este foarte important că am reuşit să ne întâlnim şi în acest an în cadrul unui simpozion internaţional, că am reuşit să creăm punţi de legătură între ţările pe care le reprezentăm şi mai mult, să legăm prietenii.“
În lucrări au fost prezentate rolul şi locul femeii turce în societate şi în familie.
După terminarea lucrărilor a fost organizată o serată turcească unde au fost prezentate porturi tradiţionale turceşti în cadrul unei parade a doamnelor participante la simpozion. S-a remarcat rochia „bindallı“cu o vechime de aproximativ 200 de ani. Atmosfera orientală a fost completată şi de produsele de patiserie tradiţionale turceşti pregătite cu îndemânare de doamnele de la filiala Techirghiol cărora le mulţumim pe această cale. Activitatea a fost un real succes fiind mediatizată atât pe plan local cât şi internaţional. Preşedinta comisiei de femei doamna Amet Melek a fost intervievată de televiziunea Kanal D România şi TRT din Turcia unde a vorbit despre femeia turcă din România şi despre simpozion în sine.
Simpozionul s-a încheiat cu o excursie în Delta Dunării unde toate participantele au fost protagonistele unei plăcute croaziere pe malurile Deltei. Au cântat, şi-au împărtăşt din experienţele de viaţă, au legat prietenii şi şi-au promis că se vor mai întâlni şi cu altă ocazie.
Nurgean Ibraim
Simpozionul „Femeia Turcă din Balcani”, proiect selectat de Ministerul Culturii şi Cultelor – Serviciul Diversitate Culturală în cadrul Anului European al Dialogului Intercultural, a fost o chemare la reflecţie privind rolul femeii contemporane în societate, a fost o lecţie de democraţie a promovării politicii României privind diversitatea culturală.
M-a impresionat atât competenţa acestui program, cât şi profesionalismul şi dăruirea organizatorilor (Comisia de Femei a Uniunii Democrate Turce din România).
Respirând aerul Dobrogei, regiune renumită pentru diversitatea şi bogăţia sa, pentru spiritul de toleranţă, dialogul dintre reprezentantele a şase ţări balcanice prezente la simpozion s-a închegat parcă cu o mai mare uşurinţă şi într-un mod mult mai constructiv. Întâlnirea a fost fructificată prin schimbul de idei şi de informaţii legate de promovarea dialogului şi parteneriatului prin proiecte şi acţiuni comune între femeile din această parte e Europei.
Ritmul cântecelor şi al dansurilor femeilor turce, eleganţa şi varietatea portului popular, vizita chiar şi scurtă la mormântul lui Sari Saltuk Baba din localitatea cu parfum de tei, Babadag, ceaiul băut într-o fermecătoare cameră turcească din sediul UDTR, filiala Tulcea, îmi va rămâne în minte şi în suflet pentru totdeauna.
Ca reprezentantă a Ministerului Culturii şi Cultelor mă bucur că prin intermediul sprijinului acordat de către instituţia noastră s-a putut realiza o acţiune atât de importantă în vederea unei mai bune cooperări între femeile din Balcani, dorind totodată ca mesajul luminos, plin de semnificaţii al simpozionului să se reflecte în munca lor şi în societate.
Çevirme yüzünü yüzümden,
Çekme gözlerini gözümden,
Her zaman bizleri sevgi ile bakan
O gözlerine gözbebeği olmak geliyor
İçimden annem
Annem, annem, annem
Oğlum, kızım, yavrularım diyen,
Bizlerden hayır duanı esirgemeyen,
Her zaman iyilimizi isteyen
O ağızına dil olmak geliyor
İçimden annem.
Annem, annem, annem
Biliyorum kalbin hep bizden yana
Seni bana ana, beni sana evlat yapan
Allah'ıma ve sonra sana
Kurban olmak geliyor
İçimden annem.
Annem, annem, annem.
Mehmet Sarıkan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Yrd. Doç. Dr. Fatma AÇIK
Tarihin bilinen ilk dönemlerinden itibaren Türklerde kadın toplumsal yaşamda şerefli bir varlık olarak, erkek ile eşit haklara sahip olmuştur. Türk milleti kadına özel bir önem vermiş ve erkeğin yanında sosyal siyasal yaşamın içinde yer almasından güç alarak yaşamıştır. Dünyada daha kadınlara yöneticilik hakkı verilmez iken Türk kadınları eşleri ile ülkelerini yönetmişlerdir. Evini ve ocağını, eşini ve çocuğunu derleyen toplayan güçlendiren olmuşlardır. Bu durumu Türk destanlarında, tarihi eserlerinde ve atasözlerinde açıkça görürüz. Orhun Abideleri’nde kadının konumundan son derece saygı ile bahsedilmekte; Oğuz Kağan Destanı’nda ise Türk kadınının sosyal ve siyasi çalışmalarına değinilmektedir. Türkler, Göktanrı inancına sahip oldukları dönemlerde, tek eşli evlilikler yapıyorlar ve aldıkları eşlerinin özellikle başka boy veya topluluklardan olmasını talep ediyorlardı. Bu dönemlerde anaerkil aile yapılanması vardı. O dönemdeki kadının hakları ve toplumdaki önemini göstermek için aşağıdaki birkaç örnek yeterli olur sanırım; Türklerin en eski destanlarından biri olan Yaratılış Destanı’nın da Yaratan’a ilham veren “Ak Ana” adındaki kadındır. Bilge Kağan kitabesinde Kağan; “Sizler Anam Katun, Büyük Annelerim, Hala ve Teyzelerim, Prenseslerim.." sözleri ile hitabına başlar.
Eski Türk inancına göre “Han ile Katun” gök ve yerin evlatlarıdır. Kadının yeri yedinci kat göktür. Türk kültüründe erkek destan kahramanlarının iyi ata binen, iyi savaşan, iyi kılıç kullanan, kendileri ile boy ölçüşen kadınlarla evlenmek istediklerini görmekteyiz. Çünkü Türkler, kendileri ile eşit güçlere ve haklara sahip eşlerle evlenmeyi, kadınlarının erkekle aynı seviyede olmasını uygun yaşam tarzı olarak benimsemişlerdir. Örnek olarak Korkut Ata’nın Bamsı Beyrek hikâyesindeki, Banu Çiçek’i gösterebiliriz.
Eski bir Türk atasözü; “Birinci zenginlik sağlık, ikinci zenginlik iyi bir kadın” demekte ve Türk toplumunda kadına verilen önemi vurgulamaktadır. Arap gezgini olan İbn’i Batuta; “Burada tuhaf bir hale şahit oldum ki o da Türklerin kadınlarına gösterdiği hürmetti. Burada kadınların kıymeti ve derecesi erkeklerinkinden daha üstündür."
Tören ve şölenlerde kadın, hakanın solunda oturur siyasi ve idari konumlardaki görüşlerini beyan ederdi. Elçiler ancak, sağda hakan ve solda hatun oturdukları bir zamanda, ikisinin birden huzuruna çıkarlardı. Şölenlerde, toplantılarda, kurultaylarda, ibadetlerde ve ayinlerde, harp ve sulh meclislerinde hatunda mutlaka hakanla beraber bulunurdu.” tespitini yapmaktadır.
Fakat zaman içerisinde yukarıdaki düşünme tarzı ile birlikte Türk kadınının daha doğrusu genel olarak Türk toplumunun durumu da değişmiştir. Toplumun içerisine düştüğü cehalet, zafiyet, atalet vb. durumlardan dolayı XX. asır başlarında “ceditçilik” adı verilen akımla birlikte öncelik eğitim alanında olmak üzere her alanda yeniden inşa çalışmaları başlatılmıştır.
Eğitim için bir yandan okullar diğer yandan gazete ve dergi gibi enstrümanlar esas alınmıştır.
Yeni neslin terbiye meselesi XX. asır başlarında gerçekten fevkalade önem arz etmekteydi. O dönemde terbiyenin doğumla başlayıp ömrün sonuna kadar devam eden bir iş olduğu ve ev ile okul terbiyesinden oluştuğu gerçeğinden yola çıkılarak kadınların eğitilmesi konusu üzerinde de bizzat durulmuştur. Çocuklara düşünme yetisini kazandırmak, düşünebilme terbiyesi kazandırmak zorunlu ve mukaddes bir görevdir ve bu iş öğretmenler kadar annelerin “dikkatine dayanmış, vicdanlarına yüklenmiş” olup çocuklar, onların “yardımına son derece muhtaç” tır.
Biz burada o dönemde eğitim kurumlarında yapılan değişiklikleri ele almayacağız. Yenileşme fikrinin yaygınlaştırılması, toplumun daha iyi ve güzele doğru yönlendirilmesi amacıyla asır başlarında çıkarılan gazete ve dergiler, onların gördüğü işlev ile asır sonlarında yayın hayatına giren gazete ve dergilerin işlevlerini karşılaştırmaya çalışacağız.
Türkiye'de yayınlanan ilk gazete, Fransa'nın İstanbul elçisi Verniac’ın 1795’te Fransızca olarak yayımladığı "Bulletin des Nouvelles" (Haberler Bülteni) ve Albert Dubaye'nin 1796'da, 15 günde bir çıkardığı "Gazette Française de Constantinople"du (İstanbul'un Fransız Gazetesi).
Bu gazeteleri daha sonra 1824‘te İzmir'de çıkan aylık "Le Smyrneen", haftalık "Le Spectateur Oriental" ve 1828'de çıkan, haftalık "Le Courrier de Smyrne" izledi.
Bugünkü Türkiye sınırları içinde yayımlanan ilk Türkçe gazete, 11 Kasım 1831'de çıkan "Takvim-i Vekâyi"dir.
İkinci Türkçe gazete olarak 1 Ağustos 1840'ta, William Churchill tarafından yarı resmi "Ceride-i Havadis" yayımlandı. Daha çok siyasal ve ekonomik haberler veren Ceride-i Havadis, sütunlarında özel ilanların yer aldığı ilk gazeteydi.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın 20 Kasım 1828'de Kahire'de çıkarttığı "Vekâyi-i Mısriye" ise, Osmanlı ülkesinde çıkan ilk Türkçe-Arapça gazeteydi.
İlk Türkçe dergi olan "Vekâyi-i Tıbbiyet" ise 1849'da yayımlanmaya başladı.
1840'larda İzmir ve İstanbul'da birçok Rumca, Ermenice ve Bulgarca gazete çıktı. 1850'lerde iki Türkçe gazeteye karşılık bu iki kentte başka dillerde 16 gazete yayımlanıyordu.
İlk sosyalist yayınlar da bu dönemde çıktı. Bunların arasında "İştirak", "Sosyalist", "İnsaniyet", Medeniyet" ve "İdrak" sayılabilir.
21 Ekim 1860'ta "Tercüman-ı Ahval"in yayımlanmasıyla Osmanlı-Türk basınında yeni bir dönem başladı. Bu tarih Türk gazeteciliğinin başlangıcı olarak da kabul edilir. Agâh Efendi ile Şinasi'nin çıkardığı Tercüman-ı Ahval, özel girişimle yayımlanan ilk Türkçe gazeteydi.
Ekonomi, sanayi ve ticaret, eğitim gibi konularda araştırmalara yer veren Tercüman-ı Ahval'i daha ileri bir adımla Tasvir-i Efkâr izledi. Şinasi'nin 27 Haziran 1862'de çıkardığı gazetenin yayımını daha sonra Namık Kemal ve Recaizade Ekrem sürdürdü.
İlk resimli gazete çıkaran Ayine-i Vatan(1866), Muhip (1867), Utarit (1867), ilk çocuk gazetesi yayını yapan Mümeyyiz (1869), Hakayikü’l-Vakayi (1870), özel eğlence sayıları olan Asır (1870), bilimsel bir gazete olarak çıkan Hadika (1869), Türk mizahının kurucusu sayılan Teodor Kasab tarafından çıkarılan İstikbal (1875).
Tercüman-ı Ahval: Türkiye’de şahsi girişimle çıkarılan ilk gazete olan Tercüman-ı Ahval Agah efendi tarafından çıkarılmış olup gazetenin çıkarılmasında Şinasi’nin rolü büyük olmuştur.
Agah Efendi, Tıbbıye mektebinde yedi sene okuyup, eğitimini yarıda bırakarak Bab-ı Ali’nin Tercüme Odasına girmiş ve bir süre sonra elçi katibi olarak Paris’e gitmiştir. Avrupa’nın birçok şehrini gören Agah Efendi ilk Türk gazetesini çıkarmak için Maarif Nezaretine; “Çeşitli bilgilere dair konular iç ve dış olaylara dair havadislerin uygun olanlarını yayınlamak için birkaç günde bir Türkçe olarak bir gazete neşretmek istiyorum. Gazetenin birinci sayısında Şinasi’nin yazdığı önsözde şöyle demektedir: “Değil mi ki, bir toplumsal toplulukta yaşayan halk bunca yasal görevlerle yükümlüdür; elbette ki söz ve yazı ile yurdunun çıkarlarına değin olarak düşüncelerini bildirmeyi kazanılmış haklardan sayar.
Tasfir-i Efkar: Takvim-i Vakayi yalnız olayları tespit eden Ceride-i Havadis ise bunlara ilaveten batıdan bazı bilgiler veren ve olaylarla ilgili haberler aktaran ilk gazetedir. Şinasi 27 Haziran 1862’de Tasfir-i Efkar’ı yayınlamıştır. Şinasi’nin ayrılışından sonra gazetenin başına Namık Kemal geçmiş ve yazılarında özgürlük konularına değinmiştir. 1867’de gazetenin yönetimi Recaizade Ekrem’e kalmıştır. Tasfir-i Efkar 835 sayı yayınlanmıştır.
Muhbir: Tasfir-i Efkar’dan sonra yayınladığı yazılar ile dikkat çeken gazetelerden bir diğeri de “Muhbir” gazetesidir. Sermayesini Filip Efendi’nin sağlamış olduğu Muhbir’i yazılarıyla önemli bir gazete haline getiren Ali Suavi olmuştur. 1866 yılında çıkmış. Belgrat kalesinin verilmesi ile ilgili, 1867’de hükümeti suçlar nitelikli yazıdan dolayı gazete, hükümet tarafından tepki görmüş ve matbuat nizamnamesinin 27. maddesi gereğince gazete kapatılmıştır. Muhbir gazetesi bir ay sonra yeniden yayınlanmaya başlamış ancak bu yayını 27 Mayıs 1867’ye kadar devam etmiştir. Bu süre içerisinde gazete ancak 55 sayı çıkarabilmiştir.
İbret: 1871 tarihinde İskender Efendi tarafından kurulan İbret gazetesinin yönetimine 1872 tarihinde Namık Kemal geçmiştir. Haber gazetesi olmaktan çok fikir gazetesi olarak ön plana çıkan Gazetedeki yazılara yön veren Namık Kemal’di. 5 Nisan 1873 tarihinde gazeteyi kapatmıştır.
- devam edecektir-
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
După înmormântare, participanţii se întorc la casa mortului unde citesc cu glas tare fragmente din Mevlit şi Coran. Cu acest prilej ei rostesc pentru sufletul decedatului de şapte ori versetele capitolului Tabareke din Coran.
La casa mortului participanţilor la înmormântare li se servesc mâncăruri calde, mai întâi bărbaţilor şi apoi femeilor, după ce se citesc cu glas tare rugăciuni din Coran.
În prima noapte de după înmormântare se dă o masă caldă tuturor participanţilor la ceremonie. În afara mâncărurilor calde se servesc la casa mortului şi mâncăruri reci. Organizatorii înmormântărilor, cu o stare materială modestă, oferă participanţilor halva, pesmet şi şerbet. La casa mortului, în afară de halva, se prepară lipii mici şi plăcinte din aluat prăjite în ulei. Participanţilor li se oferă şi fructe.
Femeile se adună şi rostesc rugăciuni, se pregăteşte un singur fel de mâncare, sau ce servesc doar bomboane şi dulciuri.
În primele trei zil după deces, se oferă celor care au participat la înmormântare hrană rece: lipii, plăcinte, halva şi fructe, dar cine doreşte, pregăteşte şi mâncare caldă, alţii doar lipii şi plăcintă.
În a şaptea zi după deces, femeile citesc cu glas tare fragmente din Coran şi Mevlit. Facem menţiunea că atât bărbaţii cât şi femeile citesc separat, în altă încăpere. În a şaptea zi de la deces nu se face o invitaţie specială la rugăciune poate să vină cine doreşte. Hogea este pus să citească în întregime Coranul cu glas tare.
În legătură cu citirea cu glas tare din Coran şi Mevlit sunt şi alte obiceiuri: în decursul primelor şapte zile de la deses, cei care doresc, citesc cu glas tare din Coran şi Mevlit în fiecare zi. Alţii citesc doar în a treia zi şi în a şaptea zi. Se citeşte zilnic cu glas tare din Coran până în a şaptea zi de la deces. În primele şapte zile de la deces citirea se face doar de către femei.
În a şaptea zi, se servesc mâncăruri calde sau hrană rece sau după posibilităţile gazdei se serveşte fie mâncare caldă, fie rece (mai ales pesmet).
În a douăzecea zi de la deces, femeile se adună şi citesc cu glas tare fragmente din Coran şi Mevlit pentru sufletul mortului. Se serveşte hrană rece (mai ales pesmet).
Se face o adunare la casa mortului şi se citesc fragmente din Coran şi Mevlit, fie numai de bărbaţi, fie numai de femei. La Hârşova nu se ţine ceremonia din cea de a treizeci şi şaptea zi de la deces. La musulmanii din Dobrogea în a treizeci şi şaptea zi de la deces, se citeşte cu glas tare poemul religios musulman Mevlit. Imediat după citirea fragmentului referitor la naşterea profetului Muhammed, toţi participanţii se ridică în picioare şi se întorc cu faţa spre Mecca. Se rostesc rugăciuni şi se cântă în cor cântecul religios intitulat Merhaba. Se servesc mâncăruri calde sau hrană rece. În satul Văleni, dacă se ţine ceremonia din a treizeci şi şaptea zi de la deces, nu se mai ţine cea de a patruzecea zi. În Dobrogea ceremonia din a treizeci şi şaptea zi de la deces are loc şi la Babadag. Femeile se adună, citesc fragmente din Coran şi Mevlit, şi rostesc rugăciuni pentru sufletul mortului.
Participantelor li se oferă hrană rece, mai ales pesmet.
Până în a patruzecea zi de la deces, pentru sufletul mortului se citeşte de patruzeci de ori capitolul Yasin din Coran. De asemenea, la ceremonia din ziua respectivă, se citesc cu glas tare fragmente din Mevlit, precum şi câteva capitole (sure) din Coran (Yasin, Tabareke, Amme).
În a patruzecea zi de la deces, bărbaţii se adună şi citesc cu glas tare textele religioase sus-amintite. Dacă persoana decedată este o femeie, se adună numai femeile şi citesc cu glas tare textele religioase sus-menţionate.
Înainte de anul 1960, nu exista ceremonia din a patruzecea zi de la deces. Această ceremonie este de dată mai recentă.
În popor se crede că în a patruzecea zi de la deces mortului îi cad nasul sau urechile.
La aceste ceremonii se servesc mai ales mâncăruri calde, începând cu ciorbă şi până la dulciuri. Sunt cazuri când oaspeţilor li se oferă doar pesmet.
La Medgidia, se citesc rugăciuni din Coran şi Mevlit pentru sufletul mortului în a cincizeci şi una şi în a cinzeci şi doua zi de la deces. Cei care rostesc aceste rugăciuni timp de trei zile la rând au credinţa că îl vor vedea pe mort în vis. Se crede că în a cinzeci şi doua zi de la deces de pe oasele mortului se desprinde carnea, fapt ce provoacă mortului o mare durere. Se crede că strigătul mortului este auzit de animale, chiar dacă oamenii nu-l pot auzi. Se mai crede că, dacă în acea noapte se rostesc rugăciuni pentru sufletul mortului, acesta nu simte durerea. Pentru rugăciuni nu se face nici o invitaţie. Toţi localnicii ştiu când este a cincizeci şi doua zi de la deces şi vin din proprie iniţiativă la casa mortului. Femeile, rostesc rugăciuni şi citesc cu glas tare textele religioase musulmane. Se servesc mâncăruri calde.
În a o suta zi de la deces rudele şi localnicii se adună la casa mortului rostesc rugăciuni şi citesc cu glas tare fragmente din Coran şi Mevlit. În unele localităţi se adună numai bărbaţii (Medgidia, Lumina, Cumpana, Techirghiol), în altele numai femeile (Băneasa) sau atât bărbaţii cât şi femeile(Medgidia). Dacă persoana decedată este o femeie, atunci se adună doar femeile iar dacă decedatul este bărbat atunci se adună doar bărbaţii. Oaspeţilor li se oferă mâncăruri calde. În satul Fântâna Mare nu are loc ceremonia din a o suta zi de la deces. La Hârşova, această ceremonie este de dată mai recentă.
În ziua în care se împlinesc trei luni de la deces, se organizează o ceremonie comemorativă la casa mortului la care participă doar bărbaţii. Se servesc mâncăruri calde (Isaccea, Tulcea).
În ziua în care se împlinesc şasea luni de la deces, se organizează o ceremonie comemorativă la casa mortului, la care participă doar bărbaţii. Se rostesc rugăciuni şi se citesc cu glas tare textele religioase musulmane sus-amintite. Cu acest prilej fie că oaspeţilor li se servesc mâncăruri calde, fie nu li se serveşte nici un fel de mâncare.
Nurgean Ibraim
Bibliografie: „Din folclorul turcilor dobrogeni“ – Mehmet Naci Önal
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
İnsanların sürekli yaşadıkları yere çevre denir. Dağlar, ovalar, çayırlar, ormanlar, göller, denizler, ırmaklar, doğal çevreyi oluşturur.
Doğal Çevrenin korunması amacı ile 1972 yılında İsveç'in Stockholm kentinde Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı toplandı. Bu toplantıda çevre sorunları ele alındı. Çevre kirlenmesine karşı üye ülkeler ortak çözüm yolları aradılar. Birleşmiş Milletler Çevre Konferansında 5 Haziran gününün Dünya Çevre Günü olması kararlaştırıldı. Her yıl Birleşmiş Milletler'e üye ülkelerde 5 Haziran Dünya Çevre Günü olarak değerlendirilir.
Ülkemizde bu amaçla 1978 yılında Türkiye Çevre Sorunları Vakfı, daha sonra Çevre Müsteşarlığı kuruldu. Başbakanlığa bağlı Çevre Müsteşarlığı 5-11 Haziran tarihleri arasını Çevre Koruma Haftası olarak kabul etti. Çevre Koruma Haftasında okullarda öğrencilere doğal çevrenin korunması gereği öğretilir. Hafta boyunca radyo ve televizyonda halka çevre kirlenmesi ile ilgili bilgiler verilir. Alınması gerekli önlemler anlatılır. Gazete ve dergilerde doğal çevrenin korunmasına ilişkin yazılara yer verilir.
Doğal çevrenin kirlenmesi bütün ülkelerin ortak sorunudur. Çevre kirlenmesi hepimizin günlük yaşayışını etkileyen bir olaydır. Uygarlığın gelişmesi, endüstrileşme sonucu fabrikalarda insan gücüne gereksinme arttı. Kırlarda, köylerde, doğal çevrede yaşayan insanlar kentlere göçtü. Kent nüfusu önemli ölçüde çoğaldı. Kentlerde nüfusun artışı ve endüstrileşme ile birlikte çevre sorunları ortaya çıktı. Bu sorunun en önemlisi çevre kirlenmesidir.
Başlıca çevre sorunları su, hava ve toprak kirlenmesidir.
Su kirlenmesi ile deniz hayvanlarının yaşam ortamları bozulur. Kirli sularda avlanan balık ve öteki deniz ürünlerini yemeyelim. Böyle sularda yüzmeyelim.
Hava kirliliği daha çok yakıtların gereği gibi yakılmaması sonucu ortaya çıkar. Kirli hava solunuma elverişsiz havadır. Kirli hava solunum yolları hastalıklarını artırır. Solunum organlarımızı yorar. Hava kirliliği ölümlere bile sebep olur.
Toprak kirlenmesi; çeşitli ilaç ve gübrelerle toprağın tarıma elverişsiz duruma gelmesidir. Çiftçilerimiz; tarlada kullanacakları ilaç ve gübre çeşidini ziraat mühendislerine, teknisyenlerine sormalıdır. Hangi gübrenin hangi cins topraklarda yararlı olacağı bilinmektedir. Bu nedenle; ilgili uzmana danışmaksızın ilaç ve gübre kullanılmamalı. Toprak kirlenmesi toprağın verimini azaltır. Bitki hastalıklarını çoğaltır.
Bugün pek çok ilimiz çevre sorunları ile karşı karşıyadır. Örneğin Ankara'da hava, İstanbul'da su. Mersin ve Adana'da toprak kirlenmesi birer çevre sorunudur.
Çöplerimiz birikmesin
Sularımız kirlenmesin
Yakıtımız tam yakılsın
Temiz olsun her şeyimiz.
Oynayalım hep coşalım
Bu yurdu temiz tutalım
Sokağımızla caddemiz
Köyümüzle, kentimiz
Temiz olsun hep çevremiz
Güzel olsun hep yöremiz.
Oynayalım hep coşalım
Bu yurdu temiz tutalım
Yaylada ovada dağda
Pırıl pınl bir doğada
Oynayalım hep coşalım
Bu yurdu temiz tutalım.
Erol YAVUZ
Sayfayı hazırlayan: Minever Omer
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
– geçen sayıdan devam –
Dolayısıyla, Osmanlı Hükümetinin aldığı tedbirlerle bakıldığından önceden planlı ve siyasi amaçla olmadığı, aksine bunların gelişen olaylara bağlı olarak askeri kaygılar ve güvenlik gibi nedenlerle alındığı görülmektedir.
Osmanlı ordularının Doğu Anadolu'da karşısında yenilmesinden sonra Çanakkale Savaşları ile Istanbul'un tehlike altına girdiği bir dönemde Zeytun, Bitlis, Muş ve Erzurum ardından Van'da da isyanın patlak vermesi ile Türklere yönelik katliamların artması üzerine Osmanlı Hükümeti 24 Nisan 1915 tarihli genelgeyi yayınlamıştır.
Vilayetlere gönderilen bu genelge ile Ermeni komitelerini kapatmış, belgelerine el konulması, liderlerinin tutuklananların bulundukları yerlerde kalmaları ve sakıncalı görülenlerin uygun yerlerde toplanması istenmiştir.
Hükümet 24 Nisan 1915 tarihinde Ermeni komitelerini kapatmış, 235 kişiyi devlet aleyhine faaliyette bulunmaktan tutuklamıştır. Ermeni çevrelerinin her yıl „sözde Ermeni soykırımı“'nın yıldönümü diye andıkları 24 Nisan, bu komitecilerin tutuklandığı tarihtir.
Zeytun, Maraş, Van, Erzurum, Bitlis, Muş ve Sasun isyanlarının büyük boyutlara ulaşması üzerine, Osamanlı Hükümeti, büyük iç ve dış tehdit karşısında, 27 Mayıs 1915 tarihinde aynı durumdaki herhangi bir ülkenin tereddüt etmeden alacağı bir savunma tedbirine başvurmuş, savaş bölgelerinde yaşayan Ermenilerin güneydeki Osmanlı toprakalrına sevk edilmelerini öngören bir yasa kabul etmiştir.
Burada önemli olan, Ermenilerin ülke sınırları dışına sevk edilmelerinin öngörülmesi, İmparatorluğun savaş alanı dışında bulunan bölgelerine doğru yer değiştirmeye tabi tutulmalarıdır.
Sevk işlemi, gerekli hazırlıkların yapılmasından sonra başlamıştır. Bu arada, savaşın dışındaki ve sorunsuz bölgelerde yaşayan Ermeniler bu uygulamanın dışında tutulmuştur. Böylelikle, Istanbul, Edirne, Kütahya, Aydın ve Izmir'de yaşayan Ermeniler bu karardan etkilenmişlerdir.
Ermenilerin sevki arasında Osmanlı ordusunda silah altında bulunan çok sayıda Ermeni asker sevk edilmeyerek geri hizmete alınmış, 24 Temmuz 1917 tarihi itibariyle bunlardan 522'si, ordu komutanlarının tercümanlığında ve pek çoğu da kritik addedilecek bölüklerde görevde tutulmuştur.
Osmanlı Hükümetinin aldığı karar herhangi bir ideolojinin uzantısı değil, sadece savaş koşullarının ve bu koşullarda bazı Ermeni gruplarının gerçekleştirdikleri silahlı saldırıların bir sonucudur.
Yasada, sevke tabi Ermenilerin güvenliğini sağlayacak her türlü önlem öngörülmüştür. Osmanlı Hükümeti, yerel makamlara, Ermenilerin yeniden yerleşmelerinin düzenli şekilde gerçekleştirilmesi ni sağlayacak önlemlerin alınması yönünde talimat vermiş, verilen talimata uymayan kişiler hakkında soruşturma yapılması ve yapılacak soruşturma sonucuna göre, suçlu bulunan ve görevlerini kötüye kullananların Divan-ı Harbe sevk edilmelerini emretmiştir.
Osmanlı Devleti'nde „Divan-ı Harbi Örfi Mahkemelerir“ olarak bilinen bu mahkemelerde yargılanmak üzere 1916 yılında 1673 kişi tutuklanmış, 67 kişi idam cezasına çarptırılmıştır. Yani suçlar devlet tarafından cezalandırılmıştır. Bu yargılamalara ilişkin belgeler Osmanlı arşivlerinde mevcuttur.
1915 ve 1916 yıllarında yapılan bu yargılamalar, İtilaf Devletlerinin baskısı altında yapılan ve sevk ve iskandan sorumlu Osmanlı devlet adamlarının idama mahkum edildiği 1919 yılı mahkemelerinden tamamen ayrı tutulmalıdır. 1915-1916 yargılamalarının ardındaki temel saik, Osmanlı Devletinin sevk edilen Ermeni vatandaşlarını her türlü zulüm ve saldırıdan isteğidir.
Yer değiştirme sırasında, devlet otoritesinin güçlü olduğu bölgelerde Ermeni kafilelerine yapılan saldırılar oldukça sınırlı kalmıştır. Savaş zamanında yiyecek ce diğer ihtiyaç malzemelerinin yetersiz olması, ağır iklim koşulları ve tifüs gibi salgın hastalıkların başlaması bazı bölgelerde can kaybının yüksek olmasına yol açmıştır.
Esasen, bu zaman dilimi bütün Anadolu insanının aynı kaderi paylaştığı dönemdir. Ermeni Meselesi hakkında tarihin sessiz tanıkları olan arşiv belgelerine bakıldığında sadece Ermenilerin değil Türklerin de büyük acılar çektiği görülmektedir. Nitekim Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Ermeniler Tarafından Türklere Yapılan Katliam Belgeleri adlı iki ciltlik kitapta 1914-1922 yılları arasında Ermeni komitelerinin 523.955 Türk'ü oldürdükleri belgelerle ortaya konulmaktadır.
– devam edecek –
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Hz. Ebü Bekir, Müslümanlara öğle namazını kıldırıyordu. Bu sırada Resül-i Kibriyâ Efendimiz bedeninde bir hafiflik hissetti. Hz. Abbas ile Hz. Ali’nin yardımıyla yavaş yavaş Mescid-i Şerife çıktı.
Hz. Ebü Bekir, Resül-i Kibriyâ Efendimiz gelmekte olduğunu anlayınca, geri çekilmek istedi. Efendimiz, yerinde durması için işaret etti. Sonra Hz. Ebü Bekir’in yanına oturtulmasını emir buyurdu. Hz. Ebü Bekir’in sol tarafına götürüp oturttular. Hz. Ebü Bekir ayakta, oturmuş olan Efendimize tabi oldu.
Resül-i Kibriyâ Efendimizin Mescid-i Şerifte Müslümanlara kıldırdığı son namaz budur.
Rebiülevvel ayının onu, Cumartesi günü idi. Cenab-ı Hak tarafından Cebrail (a.s.) geldi. Resül-i Kibriyâ Efendimizin hal ve hatırını sordu:
“Ey Ahmed,” dedi. “Yüce Allah, sana ikram olarak beni gönderdi. Sana soracağı şeyi senden çok daha iyi bildiği halde sana; ‘Kendini nasıl buluyorsun?’ diye soruyor”
Rabb-i Rahimine kavuşmanın hasretini yüreğinde duyan Resül-i Kibriyâ Efendimiz şu cevabı verdi:
“Ey Cebrâil! Kendimi baygın ve sıkıntılı bir halde görüyorum!”
Rebiülevvel ayının on biri, Pazar günü. Cin ve insin peygamberi Hz. Muhammed (a.s.m.) yatağında, şiddetli ateşler içinde idi. Etrafında Ezvac-ı Tahirat vardı. Başucunda Hz. Aişe Vâlidemiz oturuyordu.
Bu sırada, Hz. Üsâme ordugâhtan gelip huzur-ı saadetlerine girdi. Efendimiz dalgın yatıyordu. Yerinden kımıldayacak hali yoktu. Hz. Üsâme, mübârek ellerini ve başlarını öptü. İçi hüzün ve keder doluydu. Azami hürmet içinde Kâinatın Efendisinin karşısında ayakta durdu. Efendimiz ona bir şey söylemedi. Sadece ellerini göğe kaldırdı ve onun üzerine sürdü. Ona duâ ettiği anlaşıldı.
Resül-i Kibriyâ Efendimizin duâsını alan Hz. Üsâme doğruca ordunun başına döndü.
Rebiülevvel ayının on biri, Pazar günü.
Hz. Cebrâil yine hatırlarını sormak üzere geldi. Bu esnada Yemen’de peygamberlik dava eden yalancı Esved-i Ansî’nin idam edildiğini haber verdi. Resül-i Ekrem Efendimiz de bu haberi Ashab-ı Kirama bildirdi.
Hayatında mühim hadiselerin meydana geldiği Pazartesi günü. Rebiülevvel ayının on ikisi. Böyle bir Pazartesi gününde mübârek gözlerini dünyaya açmıştı.
Bu gün de, Resül-i Kibriyâ Efendimizin (a.s.m.) bir ara hastalığı hafifleyip kendine geldi.
Bu hafifliği hisseder etmez, yatağından kalktı. Hazırlıklarını yaparak Mescid-i Şerife teşrif etti.
O sırada Ashab-ı Kiram saf bağlayıp Hz. Ebü Bekir’in arkasında sabah namazını kılıyorlardı. Kâinatın Efendisi bu nurânî manzarayı görmekle son derece sevindi, hatta tebessüm buyurdu.
Kendileri de Hz. Ebü Bekir’e uyarak namazını edâ etti.
Resül-i Kibriyâ Efendimizi, aralarında mütebessim bir sîma ile gören Sahabîler bütün bütün sıhhat buldu düşüncesiyle son derece sevindiler.
Son günün sabah namazını Hz. Ebü Bekir’e uyup Ashabının arasında kılarak onları sevince garkeden Fahr-i Kâinat Efendimiz, namazın edâsından sonra yine Hücre-i Saadetine döndü. Yataklarına yattılar.
Bu arada kumandan Hz. Üsâme son defa kendisiyle vedâlaşmak üzere geldi. Resül-i Ekrem, “Allah’ın bereketi ile artık hareket et!” buyurdu.
Emri alan kumandan Hz. Üsâme bin Zeyd doğruca ordugâha gidip mücahidlere hareket emrini verdi.
Hz. Ebü Bekir’in izin isteyip, Sünh’taki evine gidişi
Pazartesi günü, Hz. Ebü Bekir de, Fahr-i Kâinat Efendimizin durumunun bir ara iyileştiğini fark etmişti. Bunun için huzura girip, “Yâ Resülallah! Allah’a hamdolsun! Onun lütuf ve keremiyle sağ salim sabaha çıktınız! Müsâade buyurursanız, Sünh’taki evime gideyim” dedi.
Resül-i Kibriyâ Efendimiz, “Olur” buyurdu.
Bunun üzerine Hz. Ebü Bekir, Sünh’taki evine gitti.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Anneler Günü kadar eski olmasa da Babalar Gününün de bir geçmişi var. Bazı tarihçiler, Babalar Gününün Antik Roma'da bile kutlandığını belirtiyor. Bazı araştırmacılar tarih belirtmezken Babalar Gününün Batı Virginia'da ortaya çıktığını savunuyor. Batı Virginia'da yaşayan John Dowdy'nin annesi öldükten sonra onun yerini alan babası için böyle bir gün kutlanmasını istediği söyleniyor. Diğer araştırmacılar ise 1910 yılında Washington'daki John Bruce Dodd'un 6. çocuğunun doğumu sırasında hayatını kaybeden annesinin ardından hayatını çocuklarına adayan babası William Smart'a özel bir gün armağan etmek amacıyla bu fikri ortaya attığını belirtiyor. Dodd, anneler günü kutlanırken babalar gününün olmayışını büyük bir haksızlık olarak nitelendirmiş. Hemen babasının doğum günü olan 5 Haziran'ın babalar günü ilan edilmesi için çalışmalara başlamış. Ama bu çalışmalar bir sonraki yılın 19 Mayıs'ına kadar sürmüş.
Babalar Günü ilk kez 19 Haziran 1910'da Washington'ın Spokane şehrinde kutlanmış. Daha sonra diğer eyaletlere yayılmış. Ancak Babalar Günü resmi olarak 1924 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Calvin Coolidge'in desteğiyle kutlandı. 1966 yılında ise o dönemin başkanı Lyndon Johnson, her yıl haziran ayının üçüncü pazarının Babalar günü olarak kutlanacağını açıklayan bir bildiri yayımladı.
Nerede olurlarsa olsunlar babalarımıza bugün sesimizi duyuralım. Tüm babaların ve baba adaylarının bu özel günü kutlu olsun…
Şenol Mersin
sığmazsın bilirim bir kaç mısraya,
anlatmak isterim seni dünyaya,
acelen neydiki uçtun semaya,
mezarının başında ağlarım baba,
gururu sevgiyi senden öğrendim,
mis gibi kokunu özledim baba,
bu kadar genç yaşda ölmemeliydin,
hasretin ciğerimi deliyor baba,
bu kadar acıya nasıl dayandın,
sabırlı olmayı öğrettin baba,
bu koca dünyaya neden sığmadın,
geride bıraktın bizleri baba,
hastane yolları kaderin oldu,
yanında biz varız üzülme baba,
o kanser illeti ecelin oldu,
mevladan ümitler kesilmez baba,
sen gittin kimsemiz kalmadı şimdi,
bizi terketmeye hakkın yok baba,
dostum dediklerin düşmandır şimdi,
iyiki namerdi görmedin baba,
ağlarım gizlice sensiz günlerde,
faydasız bilirim ağlamak baba,
yaşamak isterdin sende bizlerle,
sensizken mutsuzuz inanki baba,
siğaran elinde kaşların çatık,
nasılda sevDİğini gizlerdin baba,
bir dilim ekmeğe soğanı katık,
çayıda çok fazla severdin baba,
Sayfaları hazırlayan: Minever Omer
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Balıkesir ve civarında hüküm süren Karesi Beyliği 1345-46 yıllarında Osmanlı hakimiyeti altına girdi. Böylece devletin sınırları daha da genişledi.
Karesi Beyliği’ni o sıralar Demirhan isimli bir hükümdar yönetiyordu. Babası Aclan Bey’in ölümünden sonra idareyi ele almış, kardeşi Tursun Bey de kendisine bir kötülük dokunur düşüncesiyle Orhan Gazi’nin yanına sığınmıştı. (Hoca Saadettin Efendi’nin Tacu’t-Tevarih isimli eserlerine göre Tursun Bey daha önceleri, babası Aclan bey vasıtasıyla veeğitim-öğretim için Orhan Bey’in yanına verilmiştir.)
Tursun Bey, ağabeyi Demirhan’ı istemeyen ve kendisini hükümdar olarak tanımayı düşünen, Karesi vezirlerinden Hacı ilbeğ vasıtasıyla Orhan Gazi’den yardım istedi. Eğer bu işte başarılı olursa Balıkesir ile diğer bazı şehirleri Osmanlılara verecekti.
OrhanGazi, hem Demirhan’ın davranışlarını beğenmediğinden, hem Tursun Bey’i sevdiğinden 1345 yılında Karesi üzerine yürüdü. Ülke hükümdarı Demirhan Bergama’ya kaçtı ve orada sıkıştırılarak esir edildi. Bu arada Tursun Bey de kardeşi tarafından atılan bir okla ölünce Karesi ülkesinin büyük bir kısmı Osmanlıların hakimiyetine geçmiş oldu. Üstelik bu beyliğin gerçekten çok değerli vezirleri de Osmanlıların hizmetine girdi. İçlerinden Hacı İlbeğ, Evrenuz Bey, Ece Halil ve Gazi Fazıl, Rumeli Fatihi diye anılan Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa’nın en yakın komutanları oldular, büyük yararlıklar gösterdiler.
Karesi Beyliği’nin ele geçirilmesinden sonra Orhan Gazi, oğlu Süleyman Paşa’yı o civarın idaresi ile görevlendirdi.
Süleyman Paşa bir gün, Gelibolu’ya geçmek ve Rumeli’yi fethederek Allah adını cihanın daha da ötelerine yaymak istedi. Düşüncelerini babası Orhan Gazi’ye anlatıp tasvip görünce çalışmalara başladı.
Çevresindeki ünlü komutanlarla gizlice istişare etti. Nihayet Ece Halil ve Gazi Fazıl bir gece, büyük bir tahta parçasına tutunarak, Gelibolu’ya yakın bir yerde bulunan Görece Mevkii’ne geçtiler. Gece karanlığından da istifade ederek bir Rum yakalayıp geri döndüler. Süleyman Paşa, getirilen bu esire çok iyi davranıp gönlünü aldı ve onun, kendilerine yol gösterip kılavuzluk etmesini istedi. Esir Rum, ölümü beklerken gördüğü bu davranıştan pek memnun kalıp isteği kabul etti.
Bunun üzerine Süleyman Paşa, yirmişer sığabilecek iki sal yaptırdı. Ertesi gece bu sallara en seçkin bahadırlarından yirmişer şikiyi bindirip sessizce Gelibolu tarafına geçti. Kılavuz Rum’un gösterdiği Çimni kalesi önüne geldiler. Elbette kaledeki Rumların böyle bir şeyi rüyalarında bile görseler inanmayacakları ortadaydı. Büyük bir emniyet içinde derin uykulara dalmışlardı. Kılavuz, Süleyman Paşa ve beraberindekileri, kaleden dökülen artıkların içeriye girmeyi kolaylaştıracak bir yerine getirdi. Şanlı gaziler süratle kaleye daldılar ve kısa bir süre içinde neye uğradıklarını anlayamayan şaşkın Bizanslıları esir edip kaleye el koydular.(1356)
Süleyman Paşa hemen limandaki sandalları Anadolu yakasına göndererek orada hazır bekleyen üçyüz askerini Gelibolu’ya çekti. Daha sonraki üç gün içinde, tam üç bin Osmanlı askeri fethedilen kaleyi bir başka kale, Aya Silonya Kalesi fethedildi.
Süleyman Paşa bu kalelerdeki Rum askerleri Karesi ili’ne gönderip halkı yerinde bırakarak idarelerini ele aldı.
Osmanlıların bu kadar kısa bir sürede topraklarına geçmiş olması ve iki kaleyi ele geçirmeleri Gelibolu Tekfuru’nu çileden çıkarmıştı. Askerlerini toplayıp saldırdı. Fakat şehid olmayı bir şeref sayıp, ölümlere bile gülerek koşan Müslüman Gazilr önünde perişan oldu. Kaçıp kalesine sığınmak zorunda kaldı.
Süleyman Paşa bir müddet sonra bu civarda bulunan Kalakonya Kalesi’ni ve nihayet Gelibolu’yu ele geçirdi. Buranın muhafazası için Ece Bey ve Gazi Fazıl görevlendirildiler.
Sonra sırasıyla Malkara, İpsala ve çorlu fethedilerek Osmanlıların Rumeli’ndeki hakimiyetleri sağlamlaştırıldı. Çorlu’nun fethi sayesinde İstanbul ile Edirne yolu kesilmiş ve adeta Bizanslıların can damarı tıkanmıştı.
Süleyman Paşa’nın bu fetihlerine kardeşi Murad Bey de katılmış ve büyük yararlıklar göstermişti.
Osmanlılar, Rumeli’deki bu başarılarını sağlamlaştırmak için Anadolu yakasından getirdikleri yörükleri bu havaliye yerleştirmiş, Rum halka da daima iyi muamele ederek onların muhalefetini büyük ölçüde önlemişlerdir.
Şüphesiz ki bütün bu gelişmeler herkesten çok Padişah Orhan Gazi’yi sevindiriyor ve İslam davasının büyüyüp yücelmesi için elinden gelen herşeyi yapıyordu.
Dolayısıyla, Osmanlı Hükümetinin aldığı tedbirlerle bakıldığından önceden planlı ve siyasi amaçla olmadığı, aksine bunların gelişen olaylara bağlı olarak askeri kaygılar ve güvenlik gibi nedenlerle alındığı görülmektedir.
Osmanlı ordularının Doğu Anadolu'da karşısında yenilmesinden sonra Çanakkale Savaşları ile Istanbul'un tehlike altına girdiği bir dönemde Zeytun, Bitlis, Muş ve Erzurum ardından Van'da da isyanın patlak vermesi ile Türklere yönelik katliamların artması üzerine Osmanlı Hükümeti 24 Nisan 1915 tarihli genelgeyi yayınlamıştır.
Vilayetlere gönderilen bu genelge ile Ermeni komitelerini kapatmış, belgelerine el konulması, liderlerinin tutuklananların bulundukları yerlerde kalmaları ve sakıncalı görülenlerin uygun yerlerde toplanması istenmiştir.
Hükümet 24 Nisan 1915 tarihinde Ermeni komitelerini kapatmış, 235 kişiyi devlet aleyhine faaliyette bulunmaktan tutuklamıştır. Ermeni çevrelerinin her yıl „sözde Ermeni soykırımı“'nın yıldönümü diye andıkları 24 Nisan, bu komitecilerin tutuklandığı tarihtir.
Zeytun, Maraş, Van, Erzurum, Bitlis, Muş ve Sasun isyanlarının büyük boyutlara ulaşması üzerine, Osamanlı Hükümeti, büyük iç ve dış tehdit karşısında, 27 Mayıs 1915 tarihinde aynı durumdaki herhangi bir ülkenin tereddüt etmeden alacağı bir savunma tedbirine başvurmuş, savaş bölgelerinde yaşayan Ermenilerin güneydeki Osmanlı toprakalrına sevk edilmelerini öngören bir yasa kabul etmiştir.
Burada önemli olan, Ermenilerin ülke sınırları dışına sevk edilmelerinin öngörülmesi, İmparatorluğun savaş alanı dışında bulunan bölgelerine doğru yer değiştirmeye tabi tutulmalarıdır.
Sevk işlemi, gerekli hazırlıkların yapılmasından sonra başlamıştır. Bu arada, savaşın dışındaki ve sorunsuz bölgelerde yaşayan Ermeniler bu uygulamanın dışında tutulmuştur. Böylelikle, Istanbul, Edirne, Kütahya, Aydın ve Izmir'de yaşayan Ermeniler bu karardan etkilenmişlerdir.
Ermenilerin sevki arasında Osmanlı ordusunda silah altında bulunan çok sayıda Ermeni asker sevk edilmeyerek geri hizmete alınmış, 24 Temmuz 1917 tarihi itibariyle bunlardan 522'si, ordu komutanlarının tercümanlığında ve pek çoğu da kritik addedilecek bölüklerde görevde tutulmuştur.
Osmanlı Hükümetinin aldığı karar herhangi bir ideolojinin uzantısı değil, sadece savaş koşullarının ve bu koşullarda bazı Ermeni gruplarının gerçekleştirdikleri silahlı saldırıların bir sonucudur.
Yasada, sevke tabi Ermenilerin güvenliğini sağlayacak her türlü önlem öngörülmüştür. Osmanlı Hükümeti, yerel makamlara, Ermenilerin yeniden yerleşmelerinin düzenli şekilde gerçekleştirilmesi ni sağlayacak önlemlerin alınması yönünde talimat vermiş, verilen talimata uymayan kişiler hakkında soruşturma yapılması ve yapılacak soruşturma sonucuna göre, suçlu bulunan ve görevlerini kötüye kullananların Divan-ı Harbe sevk edilmelerini emretmiştir.
Osmanlı Devleti'nde „Divan-ı Harbi Örfi Mahkemelerir“ olarak bilinen bu mahkemelerde yargılanmak üzere 1916 yılında 1673 kişi tutuklanmış, 67 kişi idam cezasına çarptırılmıştır. Yani suçlar devlet tarafından cezalandırılmıştır. Bu yargılamalara ilişkin belgeler Osmanlı arşivlerinde mevcuttur.
1915 ve 1916 yıllarında yapılan bu yargılamalar, İtilaf Devletlerinin baskısı altında yapılan ve sevk ve iskandan sorumlu Osmanlı devlet adamlarının idama mahkum edildiği 1919 yılı mahkemelerinden tamamen ayrı tutulmalıdır. 1915-1916 yargılamalarının ardındaki temel saik, Osmanlı Devletinin sevk edilen Ermeni vatandaşlarını her türlü zulüm ve saldırıdan isteğidir.
Yer değiştirme sırasında, devlet otoritesinin güçlü olduğu bölgelerde Ermeni kafilelerine yapılan saldırılar oldukça sınırlı kalmıştır. Savaş zamanında yiyecek ce diğer ihtiyaç malzemelerinin yetersiz olması, ağır iklim koşulları ve tifüs gibi salgın hastalıkların başlaması bazı bölgelerde can kaybının yüksek olmasına yol açmıştır.
Esasen, bu zaman dilimi bütün Anadolu insanının aynı kaderi paylaştığı dönemdir. Ermeni Meselesi hakkında tarihin sessiz tanıkları olan arşiv belgelerine bakıldığında sadece Ermenilerin değil Türklerin de büyük acılar çektiği görülmektedir. Nitekim Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Ermeniler Tarafından Türklere Yapılan Katliam Belgeleri adlı iki ciltlik kitapta 1914-1922 yılları arasında Ermeni komitelerinin 523.955 Türk'ü oldürdükleri belgelerle ortaya konulmaktadır.
Çocuklar ve gençler için osmanlı tarihi ansiklopedisi
Ahmet Efe
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Nasreddin Hoca, araştırmacıların çoğuna göre, 13. yüz yıl başlarında H. 605 M. 1208 yılında Eskişehir’in Sivrihisar ilçesine bağlı Hortu (bugünkü adıyla Nasreddin Hoca) köyünde doğdu. Hatta, Akşehirli bazı araştırmacılar da bu görüşü kabul eder durumdadırlar.
Bu konuda farklı görüşler de vardır. En çok öne çıkan görüş Nasreddin Hoca’nın Akşehir’de doğduğu şeklindedir. Bu iddiaya göre Hoca, Akşehir gölü civarında Sivricehöyük yakınındaki Ortaköy’de doğmuştur.
Ailesine gelince: Nasreddin Hoca’nın babası Hortu köyünün imamlığını da yapan Abdullah Efendi, annesi ise bu köyün yerlilerinden Sıdıka Hanım’dır. Bir fıkrasından kendisinden bir yaş büyük bir kardeşi olduğu sonucu da çıkmaktadır.
„Küçükken Nasreddin’e “sen mi büyüksün kardeşin mi büyüksün” diye sormuşlar. Küçük Nasreddin gözlerini açmış. Küçük kafasında bazı hesaplar yaptıktan sonra demiş ki: “Annem, geçen yıl kardeşin senden bir yaş büyük demişti. Bu hesaba göre yaşımız meydanda. Ben geçen yıldan beri bir yaş büyüdüm. Şimdi kardeşimle aynı yaştayız“.
Daha sonra aile fertleri arasına Akşehir’e yerleştikten sonra eşleri ve çocukları katılır. Buna göre Hoca’nın biri Sivrihisarlı, diğeri Akşehirli olan iki eşi, iki kızı, bir oğlu vardır.
Nasreddin Hoca, tahsil çağına gelince; ilk dini bilgilerini (okuma-yazma, ilmihal bilgileri…) babasından aldı. Bu bilgilerin yanı sıra doğu dillerinden Arapça ve Farsça’yı öğrendi. Çok küçük yaşta hafızlık derecesinde Kur’an-ı Kerim bilgisine de sahip oldu.
Nasreddin Hoca, daha sonra tahsiline Sivrihisar’daki medreselerde devam etti Bir rivayete göre de kıtlık yüzünden Hortu’dan Sivrihisar’a ailece göç ettiler. Hoca, babasının ölümünden sonra köyüne dönerek burada imamlık ve vaizlik yaptı. Bu görevini zaman zaman Sivrihisar’da da yerine getirdi.
Fıkralarından ve diğer kaynaklardan çıkan bilgiye göre Hoca, aktif bir kişiliğe sahiptir. Bu yüzden görevini sadece cami ve medresede sürdürmedi. Devamlı olarak halkın içine oldu ve onların sorunlarıyla ilgilendi.
Fakat Hoca, bütün bunlarla, babasından ve Sivrihisar medreselerinden aldığı bilgiyle yetinmek istemedi. Daha derin bilgilere sahip olmanın peşindeydi. Bu arzusu yüzünden köyünde fazla kalmadı ve buradan ayrıldı. Fıkralarındaki yer adları dikkate alındığında onun Akşehir ve Konya’ya gitmeden önce başka yerlere de gittiği, kendisini yetiştirecek bilginler aradığı ve bu esnada halkın durumunu yakından gözlediği sonucu çıkmaktadır.
Nasreddin Hoca’nın yaşadı devirde Konya ve Akşehir medreseleri çok ünlüydü. Buralara dünyanın pek çok yerinden bilginler, mutasavvıflar, dervişler, seyyahlar, tüccarlar gelip gitmekteydi. Bu yüzden Konya ve Akşehir medreseleri öğrencilerle, tekke ve dergâhları dervişlerle dolup taşmaktaydı.
Nasreddin Hoca, bu şehirlerin bu durumundan haberdardı. Muhtemelen yirmi-yirmi üç yaşından sonra imalık görevini Mehmet (Cılız Mehmet olarak da bilinmektedir.) adlı halifesine bırakarak köyünden ayrılıp 1233/1234 tarihinde önce Konya’ya gitti. Burada kendisi için gerekli gördüğü ilim ve irfan tahsilinden sonra memleketi Sivrihisar’a döndü. Daha sonra Hocasının daveti ve Tuğrul Efendi’nin ısrarı üzerine 1237’de Akşehir’e giderek Akşehir medreselerinde ders gördü.
Nasreddin Hoca’nın Konya ve Akşehir’e gitmesiyle ilgili şöyle bir tarihi olay da anlatılmaktadır.
Buna göre; “Sivrihisar kale dizdarı Alişar Bey, devamlı olarak Sivrihisar’ın gelişmesi ve büyümesi için bir şeyler yapmak istiyordu. Hoca’ya ne yapılabileceğini sordu:
Nasrettin Hoca:
- Beldemiz eğitim görmüş yetişkin insanlarla şenlenip, gelişecektir. Konya'ya gidiniz ve bilgisiyle ün yapmış birisini buraya getiriniz.
Alişar Bey, 20 gün bu mesele için uğraştı ve ünlü müderris Tuğrul Efendi ile geri döndü…
Sivrihisar’da her gün konuşmalar yapan Tuğrul Bey, yalnız Hoca'yı değil tüm Sivrihisar'ı etkilemeyi başardı…
Bir müddet sonra; Tuğrul Efendi de Nasrettin Hoca'nın vaazlarını dinlemeye başladı. Ondaki yeteneği gördü ve ondan zekâ ve yeteneğini Akşehir'de ve Konya'da göstermesini, oralara gidip daha tecrübelenmesini, bilgilenmesini istedi…
Hoca, günlerce düşündükten sonra Akşehir'e gitmeye karar verdi… Tüm yakınlarına ve Tuğrul Efendiye bu kararını açıkladı.
Bu dönemde Moğollar'ın etkisi iyiden iyiye hissediliyor, Anadolu'yu huzursuzluk bulutları kaplamaya başlıyordu… Bu ortamda seyahat yapmaktan çekinen Hoca, Akşehir seyahatini her gün geciktiriyordu;
Tuğrul Efendi, bunun üzerine:
- Aydınlar yol gösterici olmalıdır, karşında manevi şifa bekleyen topluluklar bulacaksın. Onlara sen cesaret vereceksin, için kan ağlasa dahi güleceksin! Halka yol gösterenin özelliği budur, deyince Hoca yola çıkmaya karar verdi.
Yola çıkma günü, yıllarca yaşadığı Sivrihisar'ı bırakma günüydü… Tüm sevenleri genci, yaşlısı kale kapısına O'nu uğurlamaya geldi. Acılar, huzursuzluklar içinde, bir de Hoca gidiyordu! Hoca eşeğine bindi yola düştü, arkadan hüzün ve sitem dolu ses:
Alişar Bey:
- Nasreddin Hoca! Sen bu düzeni ta baştan kurdun. Akşehir’e gitmek için, yerini dolduracak adamı bana buldurdun. Bu oyunu yuttuğumu sanma, dedi.
Hoca, eşeğinin yularını çekti. Hayvanı durdurdu. Atik bir hareketle, semere ters oturdu. Sonra da şöyle dedi:
- Alişar Bey! İnan ki, olay dediğin gibi değil. Bakın, gözüm üzerinizde, Sizden ayrıldığım için üzgünüm.
Hocayı, eşeğe ters binmiş halde gördükçe, onu uğurlamaya gelenlerin hüzünleri dağıldı!
Ümitsizliğin yerini kahkahalar aldı. Hoca görevini yapmıştı. Bunun üzerine, 1237 yılı İlkbaharında bir Cuma günü sabahleyin Akşehir’e uğurlandı.
Hoca, Sivrihisar’dan Emirdağ’a oradan Afyon’a geçti. Burada Konya’dan medrese arkadaşı olan Kul Ahmet’le görüştü. Afyon-Gazlıgöl kaplıcalarındaki kısa bir moladan sonra Bolvadin’e geldi. Yol boyunca bazı köylere uğrayarak daha sonra Akşehir’e ulaştı.
Halk, onun geleceğinden haberdardı. Onunla yakından ilgilendiler. Ardından Maarif köyündeki Seyyid Hacı İbrahim Sultan’ın yanına vardılar. Hoca, burada Seyyid Mahmud Hayrani’nin hacca gittiğin öğrendi. Daha sonra Akşehir’e döndü. Burada imamlık görevine başladı. Bir taraftan da vaazlar veriyordu. Zamanı gelince Hocası Hac’dan döndü. Böylece Nasreddin Hoca’nın buradaki eğitimi de başlamış oldu. Bir yıl sonra da karısı Atike, kızı Fatma ve üç yeğeniyle birlikte Akşehir’e geldiler.
Bu olayı destekleyen kimi yazarlar da Hoca’nın Sivrihisar’dan ayrılıp Akşehir’e gitmesini “Sivrihisar Medresesindeki Hocası Sarı Tuğrul’un Akşehir’de Seyyid Mahmud Hayrânî seni bekliyor’ uyarısıyla ilgili görerek menkıbe halindeki bu olayı desteklemektedirler.
Sivrihisar’dan böyle bir olayla ayrılan Nasreddin Hoca, burada Şeyh Hacı İbrahim Veli ve mutasavvıf Seyyid Mahmut Hayranî ö. 1268) gibi devrinin tanınmış bilgin ve âktif kişilerinden ders aldı. Saltukname’deki bilgilere göre Hayrani’nin talebesi ve dervişi oldu. Kimi yorumculara göre bu iş, dervişlikle de sınırlı kalmadı. Hoca, Hayranî dergâhının şeyhlik görevi de üstlendi.
Hoca, bu bölgede bulunan başka bilgin ve arif kişilerden dersler alarak bilgi ve görgüsünü büyük ölçüde artırdı.
Öte yandan Hoca’nın bu eğitim süreci içinde Konya’da Selçuklu Hükümdarı Sultan 2. Alâeddin Keykubat'a danışman olduğu da söylenmektedir.
Nasreddin Hoca, Konya’daki eğitim sürecinden sonra icazet alarak müderris oldu. Şeyhi ve Hocası Hayrani’nin Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesi sebebiyle burada bulunması nedeniyle buraya yerleşti. Hatta devrin ve bizzat kendisinin iktisadi anlamdaki zor şartlarından dolayı Akşehir’deki evini de ona Hocalarından Seyyid İbrahim Sultan hediye etmiştir.
Hoca, ilmi çalışmalarını bundan sonra burada devam ettirdi. Akşehir’de müderrislik görevinde bulundu. İmamlık, kadılık ve vaizlik yaptı. Ömrünün büyük bir bölümünü burada geçirdi.
M. 1284’te Akşehir’de 76 yaşında iken vefat etti ve Akşehir’in en eski Selçuklu mezarlığına gömüldü. Daha sonra mezarının üzerine altı sütuna oturan kubbeli bir türbe yapılmıştır. Kendi adını taşıyan bu mezarlıkta medfun olan Nasreddin Hoca’nın ilk inşa edilen türbesinin her yanı açık ve kıble tarafındaki kapısının üzerinde ilginç bir asma kilidin mevcut olduğu bilinmektedir.
Hoca’nın türbesi İbrahim Hakkı Konyalı’nın söylediğine göre M. 1476 yılında harap durumda olan ve 1878’e kadar bu durumda kalan türbe, daha sonraları Akşehir ileri gelenlerince onarılmıştır. Nasreddin Hoca’nın şimdiki türbesi ise II. Abdülhamit zamanında M. 1905’de Konya Valisi olan Faik Bey ile Akşehir kaymakamı Mustafa Şükrü Bey tarafından onarımı yaptırılıp üstüne dört satırlık Türkçe bir kitabe kondurularak bugünkü haline getirilmiştir. Daha sonraki yıllarda da Akşehir Belediyesi tarafından türbenin bakımı ve çevre düzenlemesi yapılmıştır.
Sayfaları hazırlayan: Nilgün Panaitescu
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Stăm de vorbă cu d-na Omer Memnune – personalitate marcantă comunităţii turce din România, prezentă la simpozionul Femeia turcă din Balcani, a IV a ediţie.
Rep.: – Vă rugăm să vă prezentaţi cititorilor care nu vă cunosc.
Omer Memnune: – Mă numesc Omer Memnune şi am fost profesoară de limba şi literatura română 47 de ani la liceul din localitatea Isaccea, judeţul Tulcea. Acum sunt pensionară.
Rep.: – Puteţi să ne împărtăşiţi câteva dintre activităţile didactice pe care le-aţi realizat?
O. M.:-Sunt absolventă a Universităţii Bucureşti, am gradul I şi mi-a plăcut activitatea didactică în mod deosebit.Împreună cu elevii am realizat montaje literare pe diferite teme cum ar fi: „Unire-n cuget şi-n simţiri“, cu care am luat Premiul I pe judeţ în 1992; „Bat clopotele la Putna de 500 de ani“; „Eminescu e al nostru“ – medalion literar. Sigur că mai am dansuri tematice, întâlniri cu veteranii de război, excursii pe la casele memoriale, concursuri M. Eminescu. Am avut copii la Olimpiada naţională-Mincă Rodica, Mauna Cristina, Mauna Silvia, Pop Cristina şi alţii.
Rep.: – Paralel cu activitatea de cadru didactic v-aţi ocupat şi de cercetare. Puteţi să ne amintiţi câteva activităţi de cercetare?
O. M.: – In primul rând vreau să vă spun că lucrarea mea de licenţă se numeşte „Elemente turceşti în limba română vorbită în nordul Dobrogei“ pe care am realizat-o în 1977. Printre alte activităţi de cercetare pot aminti: „Proverbe româneşti şi turceşti pe teritoriul Dobrogei“; „Păcală şi Nastratin-asemănări şi deosebiri“; „Amintiri despre Ataturk“; „Femeia isăcceană de-a lungul istoriei“.
Rep.: – Ce alte activităţi în cadrul societăţii civile şi a comunităţii turce din România aţi avut?
O. M.: – Am participat la toate conferinţele şi simpozioanele organizate legate de femeia turcă din Balcani. La prima ediţie am prezentat lucrarea „Femeia isăcceană de-a lungul istoriei“, iar la cea de-a IV a ediţie mi-am prezentat tema în care am arătat realizările mele în domeniul învăţământului pentru care am primit Diploma de Excelenţă în 2006, diplomă realizată de către Ministerul Educaţiei şi Cercetării. Eu mulţumesc în primul rând colectivului de cadre cu care am lucrat dar şi comunităţii turce pentru că alături de ei am putut să văd lumea turcă, să cercetez, să realizez şi să mă împlinesc atât ca profesor dar şi ca om de etnie turcă.
Rep.: – Ce sfat aveţi pentru tineretul turc?
O. M.: – Sigur în primul rând să înveţe, să arate că poate ajunge cineva, nu numai la diplome să se gândească ci să fie un om în societate recunoscut chiar dacă este de etnie turcă. Pentru că numai aşa putem să dovedim că suntem capabili să facem lucruri deosebite alături de ceilalţi cetăţeni români.
Interviu realizat de Iomer Subihan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Până la zilele noastre a ajuns vechea legendă despre frumoasa Fatima, fiica profetului Mohammed (SAV), care avea darul de a proteja de nefericiri şi necazuri, de a vindeca oamenii lipsiţi de noroc şi speranţă.
Se povesteşte că era suficient ca Fatima să atingă bolnavul, iar bolile lui aveau să dispară, ori să privească un orb şi acesta îşi recăpăta lumina ochilor.
Odată, Fatima i-a oferit în dar o piatră Nazar iubitului său, Ali, care urma să plece într-o lungă călătorie.
În darul pe care l-a oferit iubitului, Fatima a adunat toată dragostea şi căldura sa, talismanul căpătând astfel puteri nepreţuite.
După ce şi-a săvârşit călătoria, Ali s-a întors la aleasa sa, sănătos şi nevătămat. De atunci, piatra Nazar a fost denumită în popor „Ochiul Fatimei“.
Oamenii aveau încredere în puterea acestui ochi, în puterea lui de a proteja de toate vrăjmăşiile, vindeca de toate bolile şi de a păstra iubirea – foc viu şi albastru.
Piatra Nazar îi ocrotea pe călători de hoţi, ajuta la vindecarea rănilor, aducea fericire şi dragoste.
Talismanul „Ochiul Fatimei“ proteja de deochi.
În Turcia poartă denumirea de „nazar boncuğu“ fiind cusut la hainele pruncilor, spre a-i proteja de ochiul rău.
Până astăzi această piatră este vie, cu legenda şi puterile sale nesămuite. Ochiul Nazar este unul dintre cele mai populare talismane în Turcia. Fie ca „Ochiul Fatimei“ să vă ofere bucuria, împlinirea şi fericirea!
Nurgean Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Temmuz ayında 5 basamaklık yükselişle 20. sıraya kadar çıkan Türkiye, İsviçre ve Avusturya'nın ortaklaşa düzenlediği 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası finallerinde yarı final oynayarak çıkışını sürdürdü. Temmuz ayı değerlendirmesinde 133 puan toplayan A Milli Takım, bin 10 puanla 14. sıraya kadar tırmandı. Türkiye, Avrupa kıtası baz alınarak yapılan değerlendirmede ise Romanya'nın ardından 11. sırada yer aldı.
Euro 2008'in finalinde Almanya'yı 1-0 yenerek kupaya uzanan İspanya Milli Takımı, FIFA Dünya Klasmanı'nın da zirvesine oturdu. İspanya, topladığı 254 puanla son dünya şampiyonu İtalya ve Arjantin'i geride bırakarak 3 sıra birden yükseldi ve bin 557 puanla 1993 yılından beri ilk kez listenin zirvesinde yer aldı. İspanya Milli Takımı, Almanya, Brezilya, İtalya ve Arjantin'den sonra dünya klasmanının zirvesinde yer almayı başaran 5. farklı takım olarak da tarihe geçti.
Son dünya şampiyonu İtalya Milli Takımı ise Euro 2008'e çeyrek finalde veda etmesine karşın 1 basamaklık yükseliş ve bin 404 puanla 2. sırada yer buldu. Euro 2008'in finalisti Almanya da 2 basamaklık tırmanışla 3. sıranın sahibi olurken, Dünya Kupası elemelerinde aldığı şaşırtıcı sonuçlarla dikkat çeken Brezilya Milli Takımı ise 169 puanlık kayıpla 4. sıraya geriledi. Hollanda Milli Takımı, 5 basamaklık yükselişiyle ilk 5'in son sahibi olurken, dünya klasmanının zirvesine oynayan Arjantin Milli Takımı ise tam 5 basamak birden geriledi ve bin 298 puanla 6. sırada yer bulabildi.
Euro 2008'de yarı final oynayarak dikkat çeken ekiplerden Rusya, 13 basamaklık çıkışıyla dikkatleri üzerine çekerken 11. sıranın sahibi oldu. Euro 2008'de D Grubu'nda 'sıfır' çekerek turnuvaya ilk turda veda eden son Avrupa şampiyonu Yunanistan 10 basamak gerileyerek 18. olabildi. Bundan sonraki FIFA Milli Takımlar Dünya Klasmanı 6 Ağustos 2008 tarihinde açıklanacak.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Bir kış günü bir kraliçe pencerenin önünde dikiş dikerken iğne eline batmış. Hemen bir parça pamukla elinden akan kanı silmiş. Keşke demiş kraliçe ” teni şu pamuk kadar beyaz, dudakları kan damlası kadar kırmızı ve saçları şu pencerenin pervazı kadar kara bir kızım olsa.”
Bir gün kraliçenin dileği yerine gelmiş. Bebeğine Pamuk Prenses adını vermiş. Ne yazık ki, kısa süre sonra ölmüş. Kral zaman içerisinde yeniden evlenmiş. Karısı güzel bir kadınmış ama cok iyi kalpli değilmiş. Bütün gün aynanın karşısına geçip, “Ayna ayna dile gel, söyle bana kim daha güzel ” diye sorarmış. Ayna da şöyle cevap verirmiş; “Bundan kuşku duyan var mıdır bilmem, tabi ki en güzel sizsiniz kraliçem.”
Günlerden bir gün ayna kraliçenin bu sorusuna farklı bir yanıt vermiş; “Bunu nasıl söyleyeceğim bilemem ama Pamuk Prenses sizden güzel kraliçem.” Bunun üzerine çok sinirlenen kraliçe hemen bir avcı bulmuş ve ona “Pamuk Prensesi alıp ormana götür ve bana onun yüreğini getir,” diye emretmiş. Adamcağız Pamuk Prensesi ormana götürmüş ama öldürmeye kıyamamış. Durumu anlayan Pamuk Prenses “beni burada bırak. Bir daha asla geri dönmem merak etme” diyerek avcıya yalvarmış. Avcı da merhamete gelmiş ve onu orada bırakıp bir ceylanın yüreğini kraliçeye götürmüş.
Pamuk Prenses ormanda saatlerce yol almış. Tam kaybolduğunu düşünürken küçük bir kulübe görmüş. Kapıyı çaldığı halde kimse açmayınca da içeri girmiş. Ne ilginç bir evmiş bu böyle. Masada yedi küçük tabak ve yedi küçük bardak duruyormuş. Zavallı Pamuk Prenses çok aç olduğu için hemen bir şeyler yemiş. Sonra da üst kata çıkmış. Bir kaç saat sonra Pamuk Prenses öfkeli seslerle uyandırılmış. “Bizim evimizde ne arıyorsun sen?” Pamuk Prenses işçi giysileriyle evin içinde dolaşıp duran yedi küçük adama bakmış. Başına gelenleri onlara anlatmış. “Gördüğünüz gibi,” demiş “gidebileceğim hiçbir yer yok “Hayır var” diye bağırmış yedi cüceler hep bir ağızdan. “Burada kalabilirsin! Ama biz yokken kapıyı hiç bir yabancıya açmamalısın.”
Böylece Pamuk Prenses cücelerin evinde yaşamaya başlamış. Eskisinden çok farklı bir hayatı varmış artık. Uzun günler boyunca konuşacak birini özlüyormuş. Bir sabah yaşlı bir kadın kapıyı çalmış. Elindeki sepette bir sürü ilginç şey varmış. Pamuk Prenses açık pencereden uzanarak kadınla konuşmaktan kendini alamamış.
Pamuk Prenses o yaşlı kadının aslında kılık değiştirmiş olan kraliçe olduğunu anlamamış. Meğer kraliçe aylarca aynaya bakmadıktan sonra bir gün bakmayı denemiş de ayna ona, “bunu nasıl söyleyeceğimi bilemem, ama Pamuk Prenses sizden güzel kraliçem,” deyivermiş. Kraliçe bunun üzerine öfkeyle yollara düşüp Pamuk Prenses’in gizlendiği yeri bulmuş.
“Kapıyı yabancılara açmaman akıllıca,” demiş kraliçe. “Ama lütfen şu elmayı bir iyi niyet belirtisi olarak kabul et.” Böyle bir şeyi reddetmek ayıp olacağı için Pamuk Prenses elmayı almış ve kadın gidince kocaman bir ısırık almış. Cüceler işten eve döndüklerinde Pamuk Prenses’i yerde cansız yatar bulmuşlar. Elma hala elinde duruyormuş. Cüceler ağlayarak, “Bu kraliçenin işi!” demişler. Büyük bir kederle Pamuk Prenses’in cansız bedenini taşıyıp camdan bir tabuta koymuşlar.
Bir sabah oralardan geçmekte olan bir prens tabutu ve içindeki güzel kızı görmüş. Görür görmez de aşık olmuş. “Onu saraya götürmeliyim” demiş. “Bir prensese böylesi yakışır.” Cüceler karşı çıkmamışlar. Prense tabutu taşımasında yardım etmişler. Ama tam bu sırada Pamuk Prensesin boğazındaki elma parçası çıkmış. Pamuk Prenses yattığı yerden doğrulup gülümsemiş. Pamuk Prenses ve prens çok mutlu bir hayat sürmüşler. Kötü kalpli kraliçe ise öfkesinden çok kısa bir süre sonra ölmüş.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
5 adet patlıcanı közleyin. Közlenen patlıcanları kü olarak kesin. Tavada patlıcanları biraz soteleyin. 1 bütün tavuk göğsünü küp olarak kesin. Tavasya sıvıyağı alın. Üzerine tavuk etlerini ilave edip kavurun. Daha sonra tavukların üzerine 1 çorba kaşığı tereyağı ilave edin.
Üzerine tuz ve karabiber ekleyin. Biberleri ve domatesleri tavada soteleyin. Servis tabağına patlıcanları alın.Üzerine yoğurt ve tavukları ilave edip servis edin.
Karıştırma kabına un alınır. Ortasına maya, sıvıyağ ve süt konur. Kenarlarına şeker ve tuz serpilir. Daha sonra ortadan başalanarak alabildiği kadar su ile hamur yoğrulur. Yoğrulan hamur sir süre bekeltildikten sonra minik yuvarlaklar yapılır. Daha sonra uzunlamasına şekil verilerek yağlanmış tepsiye dizilir. Bir süre daha bekeltildikten sonra 170 derecelik fırında pişirlir.
Pişen sandviçler ortadan ikiye kesilerek içerisine krem peynir, kaşar peyniri, salam ve turşu konularak servis yapılır.
İlk olarak şerbetini hazırlayıp soğumaya bırakın. Kadayıfları ince ince doğrayın. Üzerine sıvıyağ ekleyerek karıştırın. daha
Sonra yağlanmış tepsiye kadayıfların yarısını yayın ve iyice bastırın. Üzerine bütün fıstıkları serpiştirin. Sonra kalan diğer kadayıfları da yayarak yine iyice bastırın. mümkünse üzerine aynı boydan bir tepsi koyun üzerine de bir ağırlık koyarak 1 saat bekletin. Daha sonra 175 derecede nar gibi oluncaya kadar pişirin.
İlk sıcaklığı çıkan kadayıflara şerbeti dökün ve bir süre şerbeti çekmesi için bekleyin. Daha sonra üzerine hazır çikolata sosunu ya da benmari usulü erittiğiniz bitter çikolatayı her yerine sürün. File fıstık ile süsleyerek servis yapın.