· Despre participarea U.D.T.R., comisia de cultură la expoziţia „Minorităţile Naţionale – Expresivitate şi culoare“, ziarul central «Cotidianul» sublinia „Singurul panou care atrage atenţia în mod deosebit este cel al etnicilor turci. Fotografiile de vechi împresionează prin portul obişnuit şi cel de sărbătoare. Ele sunt o adevărată valoare documentară“.
· Acelaşi ziar anunţa lansarea revistei pentru tineret, „Genci Nesil“ făcută la sediul fundaţiei „Dialog social“, lansare prezentată de G. Abdula, constituind un eveniment editorial deosebit pentru tinerii etnici turci.
· Obişnuiţi să fie prezenţi la toate manifestările culturale şi de fiecare dată să atragă atenţia pentru seriozitatea cu care ştiu să abordeze orice problemă, membrii uniunii noastre au fost prezenţi în toate acţiunile desfăşurate cu prilejul săptămânii dedicate minorităţilor din România.
De ziua minorităţilor din România, două din filiale noastre s-au bucurat de aprecieri deosebite: filiala Galaţi şi filiala Constanţa. Dacă la Constanţa, Biroul Teritorial Constanţa al D.P.M.N. a fost vioara întâi în organizarea acestei zile, la Galaţi vioara a fost în mâna Consiliului Judeţean Galaţi, care a strâns laolaltă toate comunităţile minoritare oferind o zi de mulţumire sufletească.
În data de 18 decembrie Foaierul Teatrului Dramatic din Galaţi a fost neîncăpătoare pentru vernisajul expoziţiei fotografice „Etniile din Galaţi se prezintă“ şi a lansării revistei „Interetnica gălăţeană“. Redăm mai jos articolul apărut în cotidianul local „Viaţa liberă“.
G. A.
Sâmbătă, la Teatrul Dramatic, şi-au dat întâlnire gălăţenii ce aparţin tuturor etniilor conlocuitoare. Ei au sărbătorit „Ziua minorităţilor naţionale din România“, organizată de Consiliul Judeţean Galaţi şi Inspectoratul pentru Cultură al judeţului, în colaborare cu Departamentul pentru Protecţia Minorităţilor din cadrul Guvernului. In foaierul Teatrului participanţii au putut vedea standurile de prezentare ale minorităţilor naţionale trăitoare în judeţul Galaţi, expoziţii de port popular, de carte şi de fotografie, reviste şi publicaţii specifice. Au fost reprezentate, prin panouri: Comunitatea ltaliană, Uniunea Democrată Turca- Galaţi, Comunitatea Evreiască, Comunitatea Elenă, Comunitatea Ruşilor Lipoveni, Alianţa Pentru Unitatea Romilor – aceasta din urmă cea mai numeroasă. Salutând evenimentul, dl. Răsvan Angheluţă, preşedintele Consiliului Judetului, cu sprijinul căruia s-a reuşit o legătură permanetă între administraţia judeţului şi reprezentanţii etniilor gălăţene, a trecut în revistă realizările comune şi a lăudat modul în care etnicii şi-au păstrat datinile strămoşeşti. Ultima realizare fiind infrăţirea Galaţiului cu provincia italiană Ascoli Piceno, preşedintele a mulţumit pentru implicare deputatei din partea minorităţii italiene, dna Marilena Bălan, de faţă la manifestare. În deschiderea sărbătorii, dna Abdula Gulten a prezentat o nouă publicaţie, «Interetnica gălăţeană», apărută prin implicarea materială UDTR – Galaţi şi, după cum spunea dl. preşedinte, „prin strădania şi încăpăţânarea“ dnei Abdula. Preşedinta Uniunii Democrate Turce din Galaţ şi vicepreşedintă pe ţară, vechi militant pentru prietenie şi cultura interetnică, a trecut în revistă implicarea Guvernului în viaţa minorităţilor, menţionând că sumele alocate în 1999 de Guvern acestora sunt de cinci ori mai mari decât în 1997.
În spectacolul care a urmat, pe scenă au evoluat copiii de la Grădiniţa nr. 7 „CRISTAL“ (instructor Mariana Palade) – într-un scurt program artistic în limba germană, iar domnul Tiberiu Freitag a făcut o scurtă prezentare a Forumului Democrat German din România filiala Galaţi. Grupul vocal al Comunităţii ruşilor lipoveni, condus de doamna Olga Hrănaceru, a prezentat cântece duhovniceşti şi un colind, sub genericul “Rugăciune de iertare”. Dan Kircorian, reprezentantul Comu-nităţii armenilor din Moldova şi zona Galaţi i-a prezentat pe copiii care, pe un fond muzical armenesc, au recitat poezii ale cavalerilor medievali. A urmat Comunitatea Elenă, prezentată de Marian Mihailopol, şi câteva splendide dansuri tradiţionale elene ale tinerilor dansatori conduşi de Ion Lazăr. Cesare Colombo a vorbit despre Comunitatea Italiană din Galaţi iar ansamblul Coral „L’ arlechino“ condus de Pantelia Giurea a încântat auditoriul cu melodii specifice. Domnul Vacs Avram şi doamna Abdula Gulten ne-au spus câteva lucruri interesante despre co-munităţile pe care le reprezintă – cea a evreilor din Galaţi şi respectiv Uniunea Democrată Turcă din România – Filiala Galaţi. Finalul a fost debordant: Viorica Gotu, secretar general al Alianţei pentru Unitatea Rromilor din România „a dat tonul“ la dans, după care ceea ce a urmat pe scenă a fost un adevărat spectacol.
Etniiie conlocuitoare din Galaţi au dovedit că pot conveţui – pe scenă ca şi în viaţa de zi cu zi în condiţii normale, că le pasă unora de ceilalţi, că se pot înţelege şi chiar completa, fiecare păstrându-şi tradiţiile şi tot ce au mai bun. Felicitări organizatorilor şi artiştilor „amatori“ care au dovedit că pot concura alături de profesioniştii” scenei.
ANGELA RIBINCIUC şi VICTOR CILINCA
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Pe 18 decembrie 1999 şi la Constanţa, la fel ca în toată România, s-a sărbătorit Ziua Minorităţilor Naţionale la iniţiativa Biroului Teritorial Constanţa al D.P.M.N. Această sărbătoare a tuturor comunităţilor etnice de pe teritoriul României a fost marcată la Constanţa printr-o festivitate ce a avut loc la Restaurantul “Bulevard” din Constanţa. Festivitatea a fost deschisă printr-o conferinţă de presă la care au participat lideri ai uniunilor turcă, poloneză, ucraineană, tătară şi rusă. Uniunea Democrată Turcă din România a fost reprezentată la această conferinţă de presă de d-l Osman Fedbi, deputat şi de d-na Sureia Şachir, vicepreşedinte. În cadrul conferinţei de presă d-l Aidun Curtmola, expert guvernamental la Biroul Teritorial Constanţa al D.P.M.N. a făcut o succintă prezentare a Zilei Minorităţilor Naţionale subliniând progresele întreprinse de ţara noastră în vederea alinierii la cele mai înalte standarde în domeniu. Astfel a fost subliniat faptul că în România fiecare minoritate dispune de câte un reprezentant în Parlamentul României. În numele U.D.T.R., d-na Sureia Şachir a făcut o prezentare a acţiunilor întreprinse de uniunea noastră, multe dintre acestea desfăşurându-se în colaborare cu Departamentul pentru Protecţia Minorităţilor Naţionale din Guvernul României. Astfel U.D.T.R. a organizat tabere pentru a face mai plăcută învăţa-rea limbii materne turce; a editat programa de religie musulmană pentru elevii din şcoli şi licee; a lucrat la realizarea noului Statut al Cultului Musulman din România. De asemenea d-na Sureia Şachir a subliniat aportul adus de U.D.T.R. în transformarea Liceului Pedagogic de la Medgidia în Colegiu Pedagogic de Limba Turcă ce va fiinţa pe lângă Universitatea „Ovidius“ din Costanţa conform legii de transformare a a şcolilor normale în colegii universitare. Tot în urma strădaniilor U.D.T.R., a văzut pentru prima dată lumina tiparului revista «Genç Nesil» (Tânăra Generaţie) a Organizaţiei Tineretului Turc «Atatürk», revistă ce îşi propune să oglindească în paginile sale viaţa de tânăr sub toate aspectele sale ale etnicului turc din România.
Conferinţa de presă a fost urmată de un program artistic realizat de ansamblul folcloric «Delikanlılar» şi corul de copii «Fidanlar» ale etnicilor turci, precum şi un cor de femei aparţinând ruşilor-lipoveni. Asistenţa a fost profund impresionată de mesajul de toleranţă şi frăţie lansat prin intermediul muzicii şi dansului de aceste tinere speranţe ale comunităţilor etnice minoritare din România.
Ne bucurăm aşadar, că şi la Constanţa, Ziua Minorităţilor Naţionale din România a fost sărbătorită cum se cuvine iar acest fapt se datorează în mare parte uniunii noastre care spre deosebire de alte uniuni a ştiut să acorde respectul şi atenţia necesară unei astfel de manifestări.
ERVIN IBRAIM
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Şair, yazar, politikacı, Robert Koleji bitirdikten sonra, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Ingiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okudu. Basın-Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü’nde çalıştı. Londra Basın Ataşeliği’nde bulundu. Ulus gazetesinde köşe yazarlığı ve genel yayın müdürlüğü yaptı. Iki kez ABD’ye gidip incelemelerde bulundu. Ankara milletvekili oldu (1957), Kurucu Meclis’e üye seçildi.
CHP Genel Başkanlığı, bakan ve başbakan olarak görev yaptı. 12 Eylül döneminde politikadan uzaklaştırıldı. Yasaklama kalktıktan sonra Demokratik Sol Parti’nin genel başkanlığına seçildi. Halen D.S.P.’nin genel başkanı ve T.C.’nin Başbakanı olarak görev yapaktadır. Zonguldak’tan milletvekilidir. Kitapları: Ortanın Solu, Bu Düzen Değişmelidir, Atatürk ve Devrimcilik, Kurultaylar ve Sonrası, Perdeyi Kaldırıyorum, Demokratik Sol ve Hükümet Bunalımı, Demokratik Solda Temel Kavramlar ve Sorunlar, Dış Politika, Dünya – Türkiye – Milliyetçilik, Türkiye, Umut Yılı’nı (1977) şiirler başlığı altında kitaplaştırdı.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Kamuran Çörtürk, Romanya Fahri KonsolosuTürk-Romen Iş Konseyi Başkanlığı görevini sürdüren, Bayındır Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kamuran Çörtürk, Romanya ekonomisine ve Türk- Romen ilişkilerine sağladığı katkılardan dolayı Romanya Devleti tarafından Antalya bölgesi Fahri Konsolosluğuna’da getirildi. |
Kamuran Çörtürk a fost ales Consul onorific pentru zona AntaliaDovada bunelor relaţii dintre România şi Turcia constă şi în deschiderea consulatelor onorifice ale României în diferitele zone ale Turciei. Cine este BAYANDIR HOLDING ?Cu 5 ani în urmă ţara noastră s-a deschis Banca Comercială Turcă-Română cu sediul central la Bucureşti. Această bancă aparţine holdingului amintit. Datorită seriozităţii de care a dat dovadă banca a căpătat încredere şi azi pe teritoriul României se află 6 sucursale în centrele împortante ale ţării. G. A. |
· Bir yılı aşkın bir süreden beri yutdışında yaşayan ve askerlik sorunu nedeniyle vatandaşlıktan atılma aşamasına gelen ünlü pop şarkıcısı Tarkan "A-cayıp" bir konserle "vatanı görevlerinin ilkini" gerçekleştirildi.
16 aylık bir aradan sonra Türkiye’ye dönen Tarkan 15 Ocak akşamı Istanbul Yeşilköy’deki Mydonese Showland’ı dolduran üç bin kişiye konser verdi. Satılan biletlerinin geliri Türk Eğitim Gönüllüleri Vakfı tarafından deprem bölgesindeki çalışmalarda kullanılacak. Sahneye beyaz takım elbiseyle "Yaylalar, Yaylalar" sologanları eşliğinde çıkan Tarkan konserine "Unutmalı" ile başladı.
· Abdullah Ocalan’ın idamının 12 Ocaktaki zirvede bazı koşullara bağlandığını anımsatan Başbakan Bülent Ecevit, bölücü örgüte ve destekçilerine "susun" ve "ayağınızı denk alın" uyarısında bulundu. 15 Ocak’ta Başbakanlıkta yaptığı basın toplantısında idamla ilgili alınan kararı savunan Ecevit ‘’Ancak bölücü terönünün teşvik edilmesi, kışkırtılması yolunda ciddi adımlar görürsek, gereken tepkiyi gösterebiliriz. Bölücü terönün hızlandırılmasına asla izin vermeyeceğiz, yeni şehitler verilmesini asla kabul edemeyiz’’ dedi.
Molali Neriman
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Romanya’nın, başkentinin en önemli cadesi olan, Bul. Calea Vıctorıei üzerinde, Askeriye Saray’ının karşısında bir küçük park. Parkın içinde güzel inşa edilmiş bir havuz. Yaz günü havuzun suları yaşlıları, gençleri, universite talebelerini, romantism içinde yaşayan kişileri kenarında bulunan haşaptan yapılmış sandalyelere dinenmeya konuk oluyor. Buraya kadar hepsi hoş, hepsi güzel. Ama bir aması var. Bu güzel, minicik "ATATÜRK" parkın içinde bir heykel garip kalmış, unutulmuş gibi çocuklarını, torunlarını bekleyerek duruyor. Söylesem kimdir şaşıp kalacaksınız. Bu bizim en büyük önderimizin, gurur duyduğumuz, Mustafa Kemal Atatürk’ün büstü. Etrafı çöplük olmuş. Bu hali görünce çok üzüldüm. Hiç kimsenin umrunda değil bu parkı alıp temizlesin, yeşillikler içinde dursun. Her an paneller, sergiler, anma günleri düzenliyoruz, ama bu minik, Allah’tan verilmiş bir yere bakamıyoruz. Halbuki, Bükreş T.C. Büyükelçiliği var tam parkın yanında Majestik hoteli (sahibi Türk vatandaşı), Türk Iş Adamların Derneği, Bayındır Holdıng, bizim soydaşlarımız var. Ama ne yazık ki büyük önderimizi unutmuş gözüküyoruz..
Acaba bunlar, Atatürk’ün büstünün etrafını temizleyere, bakacak bir bekçi tutamazlar mı?
Atatürk’ ün büstünün yanında resim çekiyoruz, iş yerlerinde, derneklerde asılı tablosunu tutuyoruz, fakat bir bekçi tutup, bu kıymetli yerimize saygı göteremiyoruz. Ne yazık! Bir kaç defa bunları söyledim, fakat bir girişim olmadı. Her ay, Bükreş’te RAD’ın toplantılarında bulunuyorum. Atamı’za selam vermeden dönmüyorum. Ama ne yazık, içim hala yanıyor. Allah aşkına, acaba o kadar Türk vatandaşlarından ve soydaşlarımızdan hiç bir kimseleri ilgilenen yok mu?
Saygı ve değerli T.C. Büyükelçimiz, Romanya ve Türkiye arasında o kadar güzel ilişkiler olunca, atamız bu iki ülkenin değerli dostluğunun bilinci, lütfen bu işi ele alınız, Büyük Önderimize biraz saygımızı gösterelim. Ne olur! Lütfen!
Gülten Abdulla Hakses başredaktörü
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Türkçe dünyanın en eski dillerinden birisidir. 8.nci yüzyılın ilk yarısında dikilen Orhun Abideleri dilimizin en eski yazılı belgeleridir. Eski olmasına rağmen bu belgeler yüksek bir dil tarih edebiyat ve sanat taşır. Bu tarihte Ingilizce ve Fransızca gibi Avrupa dilleri henüz doğmamıştı.
Türk dilinin yaşı 8.inci yüzyıldan da çok eskilere gider. Millattan önce 4-3 bin yıllarda yaşayan Sümerlerin dilinde çok sayıda Türkçe kelime olduğu görülmüştür. Bu durum, Türkçenin yaşını milatan önce 4 bin yılına kadar gidebildiğini gösterir.
Türk dilinin eskiliği kadar yaygınlığı da önemlidir. UNESCO verilerine göre: 140-200 milyon kadar insan Türkçe konuşmaktadır. UNESCO verilerine göre konuşan insan sayısı bakımından Türkçe dünyanın 5.nci dilidir.
Türk dili Ural-Altay dil ailesine girer. Ural-Altay dillerinde: Macarca, Fince, Estanca ve Samoetçe vardır. Altay dilleri arasında Türkçe, Moğolca, Mançu, Tunguzca, Korece ve Japonca vardır.
Ural-Altay dillerinin tamamı eklemeli dillerdir.
Türkçe bu özellikleriyle bir bilim dilidir. Türkçeyle bilimin her türlüsü yapılabir ve yapılmaktadır. Türkçe dünyanın en eski ve köklü dillerinden biridir. Daha ortada Ingilizce diye bir dil yokken 1400 yıl önce Orhun Abidelerinde Türkçeyle devlet felsefesi anlatılıyordu.
Ahmet Yesevi, ilk Türk-Islam mutasavvıfı olarak Türklere Islamı ve tasavvufu tanıtmak için Hikmetlerini Türkçe yazdı. Türkçe söyledi. Hikmetler Türk dünyasına yayıldı. Türkçe canlandı. Bugün Makedonyalı, Üsküplü bir Türk Kazakistan’a Almatı’ya gitse bir kaç gün içinde günlük hayatını sürdürecek şekilde Kazak Türkçesini öğrenebilir. ve Kazakistan Türkçesiyle rahat bir şekikde anlaşabilir.
Güzel Türkçemiz binlerce yıl yaşıyor. Insanoğlu var oldukça yaşamaya devam edecek…
Türkiye’den başka Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ale Azerbaycan, Türkmenistan Özbekistan, Kazakistan ve Kırgısiztan Cumhuriyetleri’nde Türkçe konuşulur. Bu Cumhuriyetlerde resmi dil olarak Türk dili veya Türkçenin lehçeleri konuşulur. Türkçenin konuşulma alanı yalnız bu Cumhuriyetlerle sınırlı değildir: Çin Moğolistan, İran, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Beyaz Rusya (Belorusya) Litvania, Gürcistan, Moldovya, Polanya, Irak, Suriye, Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Sırbistan ve Romanya’da Türkçe konuşan topluluklar vardır.
Rusya Federasyonundaki Türklerin çoğu Özerk Cumhuriyetler oluşturmaktadır. Tataristan, Başkurdistan, Çoğaşistan, Saha Yeri (Yakutistan), Tuva, Kabartayda Balkar Özerk Cumhuriyetleri yani sıra Özerk Bölgeler de vardır. Dağılık Altay, Hakas ve Karaçay Özerk Bölgeleri. Bütün bu Özerk Cumhuriyetler ve Bölgelerde Türk Lehçeleri resmi dil olarak kullanılmaktadar. Çin’deki Uygur Özerk Bölgesinde Uygur, Kazak, Kırgız Lehçeleri resmi dil olarak kullanılmaktadır.
Namık Kemal Yıldız
Köstence, Ovidius Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Okutmanı
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Pământul numit cândva Scythia Minor, unde bătrânul Istru îşi adună domoalele şi tulburatele ape în undele limpezi şi albastre ale Pontului Euxin, este un depozit de istorie, o mare şi fascinantă cronică, încă nedescifrată îndeajuns, căreia abia – nu este nici o exagerare – dacă i s-au cerecetat câteva file.
Aici, un ţăran trăgând brazdă adâncă descoperă o întinsă necropolă cu osemintele strămoşilor săi din veacul al IX-lea sau al X-lea, dincolo, un viticultor, săpându-şi via, scoate cu botul hârleţului un vas cu monede turceşti din veacul al XVIII-lea.
Prin poziţia sa aproape unică, Dobrogea a adunat îm miezul fiinţei sale ceea ce drumurile din cele patru puncte cardinale, trecute prin cele două continente – Europa şi Asia – au adus şi au depus aici într-un imens proces de deplasări umane în timp de veacuri.
Dobrogea a fost încadrată pe deplin în sistemul administrativ otoman, către sfârşitul secolului al XV-lea imediat după cucerirea marilor porturi Chilia şi Cetatea Albă (1484), în vremea sultanului Bayazid al II-lea. Ţinutul dintre Dunăre şi Mare a fost organizat ca udj (provincie), a cărei conducere revenea beylor de margine (udj-bey), cu reşedinţa în cetăţile de frontieră. A fost inclusă în sangeacul de Silistra la o dată care nu poate fi stabilită cu exactitate această unitate făcând parte la rândul său din vilayetul Rumeliei.
Paralel cu această colonizare musulmană, a mers şi schimbarea toponimiei dobrogene: mai întâi în jurul cetăţilor, la Yeni-Sala şi Silistra, apoi de-a lungul marelui drum turcesc care, venind dinspre pasurile Balcanilor, ducea prin Bazargic, Kara-Su (devenită mai apoi Medgidia) şi Babadag, spre a ajunge la vadul dunărean al Isaccei.
Unele ne arată populaţiile pe care le-au găsit turcii aici, sau care s-au stabilit în timpul lor. Aşadar avem Anadol-Köy (Satul Anatolienilor), Arnaut-Köy (Satul Albanezilor), Laz-Mahale (Mahalaua Lazilor), Vlah-Köy şi Vlah-lar (Satul românilor).
Alte nume ne arată ocupaţia locuitorilor: Arabacilar (Cărăuşii), Kasap-Köy (Satul Măcelarilor), Dulgher (Tâmplarilor), Nalbant (Potcovarul), Terzi-Köy (Satul Croitorilor).
O altă categorie de nume arată ocu-paţia, păsările caracteristice regiunilor:
Atmagea (Şoimul), Balabancea (Eretele), Bülbül (Privighetoarea), Cuzgun (Corbul), Kartal (Vulturul).
Nu lipsesc nici numele privitoare la copacii din regiune: Kara ağacı (Ulmii), Cavaclar (Plopii), Kara-pelit (Stejarul negru), Kara-orman (Padurea neagră).
Avem nume referitoare la pescuit: Cherhana (locul unde se adună şi se sărează peştele) sau referitoare la caracterul geografic al terenului precum: Altân-Tepe (Dealul de Aur), Bugeac (Colţ de ţară), Bogaz (Bogaz) (Gura unei ape), Ceatal (Çatal) (Bifurcare), Ceamurlia (Nămoleasa).
Urmează o sumă de nume compuse: bair (deal), dere (vale), iuc (moviliţă), bunar (fântână), çişme (izvor), dag (dağ) (munte), tepe (deal), ghiol (lac).
Numirile topice româneşti abundă însă nu numai în jurul aşezărilor locuite de români, cât şi în cele locuite de populaţia musulmană. În apropiere de Beş-Tepe apar în hărţi ”Valea Lutului Alb” şi dealul “Turia”, iar în zona complexului de lacuri Razelm-Sinoe, insulele Bisericuţa şi Grădişte.
Paşnica convieţuire de-a lungul secolelor a populaţiei româneşti şi turceşti este evidentă în situaţia creată după anul 1878, când Dobrogea revine României. Politica României de încurajare a revenirii populaţiei musulmane este vizibilă prin faptul că o parte dintre vechii locuitori turci şi tătari care au emigrat după 1877 s-au reântors la căminele lor.
Pe tărâmul cultelor, statul şi-a asumat prin “Legea organică a Dobrogei”, obligaţia salarizării personalului şi întreţinerea principalelor moschei din Tulcea, Constanţa, Babadag, Măcin, Medgidia, Hârşova, Isaccea, Sulina, Mangalia, precum şi numirea de hogi în funcţiile de învăţători de limba turcă, chiar şi în şcolile româneşti frecventate de copii de religie musulmană.
Oriunde în Dobrogea, crusta de pământ este scrijelită, omul află alte şi alte mărturii despre tulburătoarea sa devenire: în ţinutul pontic, el, omul sălăşuieşte neîntrerupt de o sută de mii de ani.
ADRIAN NASTASIA
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În perioada 29 ianuarie-5 februrie 2000 se vor desfăşura cursuri de perfecţionare pentru cadrele didactice ce predau limba turcă. Astfel toţi profesorii care predau limba turcă indiferent de nivelul de pregătire sunt obligaţi să participe la aceste cursuri pentru a avea dreptul să predea şi anul şcolar 2000-2001. Spre deosebire de anii anteriori, în anul şcolar următor profesorii actuali care predau disciplinele limba turcă şi religie musulmană în şcolile din România nu vor mai avea dreptul de a mai preda aceste discipline în cazul neparticipării la acest curs. Dealtfel, pentru a evita orice suspiciuni, în acest an repartiţiile pentru aceste discipline se vor face încă din luna mai.
Pentru o bună desfăşurare a acestui curs Ministerul Educaţiei Naţionale a colaborat în mod activ cu Inspectoratul Şcolar Judeţean Constanţa, cu Uniunea Democrată Turcă din România precum şi cu U.D.T.T.M.R. În vederea realizării acestui curs Comisia de Învăţământ a U.D.T.R. a întreprins toate formalităţile necesare demarării în cele mai bune condiţii a acestui curs. Cursurile vor fi ţinute de cadre didactice de prestigiu din Republica Turcia ca d-l Mustafa Çalışkan, ataşat pe probleme religioase la Consulatul General al Republicii Turcia, d-l Namık Kemal Yıldız, lector universitar la Facultatea de Litere din cadrul Universitaţii “Ovidius” Constanţa, Ismail Kırcan şi Mehmet Kırmızıgül, profesori la Liceul Teologic Musulman şi Pedagogic “Kemal Atatürk”. În încheiere nu putem decât să urăm succes deplin acestei acţiuni şi să-i asigurăm şi în continuare pe profesorii de limba turcă şi religie musulmană de susţinerea efectivă a Comisiei de Învăţământ de la Uniunea Democrată Turcă din România.
ERVIN IBRAIM
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
ISIM
Bu konuda öğreneceklerimiz
Varlıklara verilişlerine göre isimler
Cins isim: Aynı türden birden fazla varlıklara verilen isme “cins isim” denir.
Örnek: torun, oyun, bahçe, fidan, gül, nisan.
Özel isim: Bir tek varlığın adı olan kelimelere “özel isim” denir.
Örnek: Elif, Adnan, Ayşe, Elvir.
Özel isimleri genel olarak aşağıdaki gruplarda toplayabiliriz.
Nermin ve Murat Asan
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Türkler tarihte kahraman bir millet tanılmaktadır, aynı zamanda da sanata, müsikiye ve edebiyata ne kadar düşkün olduklarını da görüyoruz.
Şairlerimiz dünya edebiyatında yer almışlardır. Şiirler okunuyor, Türk Şiir yarışmaları düzenleniyor ve son yıllarda da Türk Dünya Şiir festivaleri sık sık yer almaya başlamıştır. Bu fırsat içinde şairlerimiz bir birini tanımışlardır ve birbirinden yetkinlenmişlerdir.
Böylece Gagauz Türk bilim ve edebiyatçılarımıyı Dimitri Karaçoban, Dionis Tanasoglu, Nikolai Babaoglu, Mine Köse, Tudorka Arnaut, Olga Radova, Petri Yalancı, vs tanıyabildik. Onların şiirleriyle gönlümüzü yıkadık. Ama ne yapalım. Bu fani dünyadan gitme zamanı gelince, her şeyimizi bırakıp Allah’a doğru yol almış gidiyoruz. Sıra sıra…
1999 yılının sonu böyle bir yolcunun haberi ulaştı. Mine Köse, Gagauzların sevilen şairi, gözlerini yummuş, uzun bir uykuya dalmış dediler…
1933 yılında, Beşelma köyünde bir çifti evinde dünyaya gelmiş. Ikinci Dünya Savaşının acı günlerinde çocukluğunu geçirmiş. Stalinin acımasızlık sürgüne düştü. Ilk öğrenimini bitirdikten sonra kolhoz işçisi olarak bir müddet çalıştı. Daha sonra Dimitri Karaçonban ile beraber Harkov kentinde inşat bölümünde çalıştı.
Kahul kentinde Pedagoji tahsilini tamamladı, ve Kişinev’de Üniversitesi’nden mezum olunca doğum yerine gelip orta okulunda müdürlük görevini aldı. Bu sırada küçük yaşta başlamış şiirlerini ele alıp yazmaya devam etti. Yerli ve yabancı dergilere de şiirleri, makaleler, araştırmaplar yer almaya başladı. Beşelma köyünde bulunduğu gagauz müzesinin müdürlüğünü yaptı. Bir müdet Kültür Bakanı görevinde bulundu. 66 yaşında, beyin kanamasından veda etti.
Allah Rahmet eylesin.
(Ayyıldız gazetesinden)
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
03. 125 de ani de la moartea lexicologului şi editorului francez Pierre Larousse..
de ani de la naşterea cîntăreţului american de muzică rock, Elvis Presley
14. 150 de ani de la naşterea scriitorului francez Pierre Loti, cu o bogată activitate diplomatică la Istanbul şi un prieten sincer al poporului turc. Cunoscând bine poporul turc şi tradiţiile sale, cu pana şi glasu-i hotărât Loti a apărat cauza acestui popor în faţa marilor puteri apusene.
In primul război mondial, Turcia se afla în plin război de apărare, iar prietenul ei sincer, Loti, se luptă între viaţă şi moarte.
Mustafa Kemal Ataturk, aflând de boala acestuia, trimite pe soţia ambasadorului Turciei la Paris, Mufide Ferit Hanîm, să-l viziteze şi cu această ocazie să-i ofere în dar un covor ţesut din lacrimi şi durere de mâinile femeilor turce pe care scriitorul francez le-a admirat şi le-a iubit.
În amintirile sale, doamna Mufide nota: …Bolnav, aşezat între perne, Loti plângea fără să poată scoate măcar un sunet. Claude Farrere, aplecat asupra bolnavului, într-o caldă îmbrăţişare, plângea şi el. La un moment dat, Loti s-a oprit din plâns şi cu glas stins începu: “eu voi muri, dar tu, trebuie să-i aperi pe turci”, ”Îţi jur, până la moarte, îţi jur să-i apăr pe turci cu toată fiinţa mea”, veni răspunsul lui Farrere.
Loti’nin doğumunun 150.yılı sebebiyle, Kültür Bakanlığı, bir dizüetkinlik yapmayı planlıyor. Bu çerçevede, Loti’nin Türkiye hakkında yazdığı mektupların yayınlanması, daha önce faaliyetine son verilen Pierre Loti Dostları Derneği yeniden kurulacak kültür Bakanlığı tarafından, Istanbul Eyüp’te bir Pierre Loti Dokümantasyon ve Araştırma Merkezi oluştu-rulacak. Fransız ve Türk bilim, edebiyat adamları tarafından, 4.5 mayıs 2000 tarihinde „21. Yüzyıla girerken, pierre Loti’nin 150. doğum yıldö-nümününde Türkiye ve Avrupa’nın siyasal edebi ilişkileri” konulu bir toplantı düzenlenecek. Loti hakkında yapılan yayınlar, lisanüstü ve doktora tezleri destelenecek.
Gülten Abdula
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Folosirea pereţilor şi a curţilor, un factor evident de tranziţie constituie o modalitate de exprimare a proprietăţii. Sistemul spaţial al unui palat (sau al oricărei alte structuri cu aceasta destinaţie) reflectă expresia sistemului comportamental uman. In acest context, comportamentul şi interacţiunea nedorite, pot fi prevenite (sau controlate) cu ajutorul legilor (maniere, ierarhizare, evitări) sau arhitecturii care crează spaţii (zone), care la rândul lor fac posibilă crearea „sistemului“ prin intermediul căruia se formează, se menţin şi se integrează identităţile de grup.
Pentru acest motiv toate palatele legendare, care s-au format în jurul unui sistem de curţi – Beijing sau Oraşul Interzis, Delhi, Akra, Fatephur Sirki şi Alhambra – etalează o spaţialitate izbitoare/ similarităţi de organizare. Deoarece viziunea filozofică a conducătorului absolut asupra a ceea ce ar trebui să fie constituenţii administrative şi de reşedinţă s-a învârtit în jurul unui sistem de comportament şi tradiţie umană, ele, în mod natural reflectă surse similare ce constitue principala orientare.
Astăzi Palatul Topkapî funcţionează ca muzeu şi din acest motiv numai o mică parte a domeniului original poate fi apreciată. Ravagiile timpului au dus la distrugerea (din cauza focului) si demolarea (prin noile construcţii) a multora din structurile originale. In ciuda acestui fapt, organizarea spaţială din sec XV. bazată pe ordinea celor trei curţi care integrează, desparte şi defineşte cererile funcţionale ale palatului de reşedinţă, de ceremonie si funcţie, au rămas radical de intacte.
Aceste necesităţi individuale au dus la formarea de aglomerări care au evoluat în jurul curţilor mai mici din moment ce acest fapt era dictat de sistemul formativ al grupurilor, corpurilor, claselor si instituţiilor sociale si funcţionale care l-au ocupat.
Aceste aglomerări nu sunt izolate, ci sunt legate de curtea principală, creând un microcosmos care reflecta perfect statul pe care il adapostea.
Topkapi: palatul fericirii, de Ahmet Ertuğ si Ibrahim Koluk
Traducere şi adaptare de Bediha Cocoi
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Matbaayı Osmanlılara sokan Erdal asıllı Ibrahim Müteferrika’dır (1674-1745). Onun Müslüman oluşu hakkında 18. yüzyılında Seyernak ve 1912’de ondan aldığı bilgileri yorumlayarak Istanbul’da Türkçe bir makale yayınlayan rahip Karaçun gibi Macar yayanların verdikleri bilgiler uzun yıllar tartışılmadan doğru kabul edilmiştir. Karaçun özetle şunları yazar:
"Ibrahim Müteferrika ülkesinde Protestan papazı olmak istiyordu. Bu nedenle koleje devam etti.18 yaşlarında iken, Osmanlı askerleri, kurtuluş parası (fidye.i necat)almak umuduyla onu esir aldılar. Fakat bu yoksul genç için para veren çıkmadı ve o Istanbul’a getirilip esir olarak satıldı. Kaba ve zalim bir adamın eline geçti, uzun müddet sefiane yaşadı. Köleliğe daha fazla dayanamayıp Islam’i kabul etti (özgürlüğüne kavuştu), Ibrahim adını aldı. Zeki ve becerikli olduğundan birkaç yılda Türkçeyi öğrendi, Risale-i Islamiye başlıklı Islamiyeti savunan bir kitap yazdı…"
Bu iddiaları ilk kez Niyazi Berkes eleştiri süzgecinden geçirmiş (1962) ve geniş ölçüde hayal ürünü olduklarını, art niyetle yazdıklarını ileri sürmüştür.
Şöyle ki, Ibrahim Müteferrika, Hırstiyan iken, Katolikliğin amansız biçimde karşı olduğu Protestanlığın Unitarian kilisesine bağlı idi. Unitarianlar, bir çok Katolik inanışını (Isa’nın Tanrısallaştırılması, vs.) saçma buluyorlar, vicdan özgürlüğü vb. ilkeleri savunuyorlardı. Unitarian olan, ilahi dinleri inceleyip karşılaştırmış, bir taraftan da Katoliklerin baskıları altında kaldığından Türkleri ve Islamiyeti kurtarıcı gibi görmüş Ibrahim Müteferrika’nın Islamiyeti ve Türklüğü kendiliğinden seçmesi de pekala mümkündür…
Bu açıdan bakılırsa, Katolik rahibi Karaçun ve öteki Macar yazarların, Ibrahim Müteferrika’nın esaret, kölelik ve zulüm altında Müslüman ve Türk olduğunu ileri sürmüş olmalarında dinı duygularının etkisi bulunduğunu düşünmek akla yatmaktadır. Ne var ki, onların bu iddiaları geçerli sayılmış, kitaplarımıza, ansiklopedlirimize girmiştir…
Özetle, onun nasıl müslüman ve Türk olduğu bilinmiyorsa da, sözü geçen Macar kaynaklı iddialar da şüpheli görünüyor.
Müslüman olduktan sonra kendini yetiştirmeye devam eden Ibrahim Müteferrika bazı müsbet ve sosyal bilimlerde oldukça bilgi sahibi olmuş, bildiği Macarca, Yunanca, Latinceden başka Türkçe, Arapça, Farsça öğrenmiştir. Risale-i Islamiye denen kitapçığı da sanıldığı gibi Islamiyeti savunmayı konu almaz. Katoliklik ve Papalığa şiddetli hücumları kapsar. Sadrazam Damat Ibrahim Paşa, değerini farkediponu koruyuculuğu altına almıştır. Müteferika Istanbul’da ölmüştür.
1720-1721’de Müteferika, Paris’te matbaaları görmüş, Istanbul’da matbaa açmak düşüncesiyle dönmüştü. Bu nedenle o da Müteferrika ile beraber çalışmıştır.
Ibrahim Müteferrika’nın matbaa kurulması için fikir ve çalışmaları
Ibrahim Müteferrika, basım sanatının yararları konusunda Vasilet’üt Tıbaa başlıklı bir gerekçe kaleme alıp Sadrazam Damat Ibrahim Paşa’ya sunmuştur. Burada matbaanın alınmasının neden gerektiği ve sağlayacağı yararlar çok açık ve güzel dile getirilmiştir. (Hayatı ile ilgili geniş açıklamalar Yıllık dergisinde bulunacaktır)
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Mihai Eminescu
Zaman geçer, zaman gelir,
Eski yeni hepsi birdir.
Kötü nedir, iyi nedir,
Düşün – taşın, akıl erdir.
Umudu ve kaygıyı kes,
Dalga, dalga gibi geçer;
Çağrı imiş, veya heves,
Umursama, hepsi geçer!
Çok şey geçer göz önünden,
Kulağımız çok şey duyar,
Hepsini anlar görünen,
Önemsiyen, acep kim var?
Dura-dur sen bir kenarda,
Kendini bul, kendine gir,
Çünkü boş patırdılarla
Zaman geçer, zaman gelir.
Aldan masın akıl, şuur,
Mutluluğun maskesine;
Maskeler değişe durur,
Yarın bugünün tersine.
Güvenme sakın zamana,
Zaman oynak, geçicidir,
Bu gerçeği kavrayana
Eski yeni hepsi birdir.
Sen kendini tiyatroda
Seyircinin biri addet,
Dört rol varsa bir oyunda,
Aktör hep aynıdır, fark et,
Sahneyi ciddiye alma,
Usulcacık köşene gir,
Seyret oyunu da anla:
Kötü nedir, iyi nedir.
Geleceği ve geçmişi
Yaprağın iki yüzüdür,
Görmesini bilen kişi,
Sonda başlangıcı görür,
Neler geçmiş, ne olacak,
Aynı bugünkü şeylerdir
tümünün boşuna ancak,
Düşün, taşın, akıl erdir.
Bu dünyada olan biten,
Aynı yasalara kuldur;
Oldu olalı bu alem
Hem neşeli hem mahzundur.
Oyun birdir, maske ayrı,
Türlü esgi, aynı nefes!
Bu hallere alış gayrı,
Umudu ve kaygıyı kes!
Kes umudu, alçaklara
Açık dururken her yol!
Aptalı ders verir sana,
Sen ister us kaynağı ol!
Kaygıyı da at bir yana,
Birbirini yer köpekler,
Uyma onlara, aldanma,
Dalga, dalga gibi geçer!
Deniz kızı cilvesiyle
Çok tuzak kurdurur hayat,
Düşme sakın bile bile,
Rol değiştirmektir maksat.
Sen kendi yolundan şaşma,
Her ne görsen, çıkarma ses,
Ve hiç birine yaklaşma:
Çağrı imiş veya heves!
Sataşanlardan uzak dur,
Küfretseler yanıt verme!
Mademki huyları budur,
Onlara sen yol gösterme!
Desin alem her ne derse,
Geçsin öne her derbeder,
Ağlar veya gülerlerse,
Umursama, hepsi geçer.
Çağrı imiş veya heves!
Dalga, dalga gibi geçer,
Umudu ve kaygıyı kes.
Düşün-taşın, akıl erdir:
Kötü nedir, iyi nedir,
Eski yeni hepsi birdir,
Zaman geçer, zaman gelir.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Yavuz Sultan Selim’le birlikte Topkapi Sarayi yeni ve güzel bir geleneğe daha şahit olmaya başlamıştı. 1517 yılı ve onu takip eden senelerde, her Ramazan ayının onbeşinci günü yaklaşırken, bütün saray halkında bir telaş, bir koşuşturma, bir harekettir gözlenirdi. O gün herkes için heyecenla beklenen büyük bir gündü. Paşalar, vezirler, şeyh-ül lslam, vezir-i Azam, gibi devlet ileri gelenlerinin mekanlarında bir hareketlilik olurdu. Hirka-i Saadet dairesindeki telaş, heyecan ve koşuşturma ise başka bir alemdi. Uzun ve geniş kollu hırkanın içerisinde yer aldığı sanduka, Revan Odası’na nakledilerek, dairenin hertarafı süpürülür, silinir, duvarlar gülsuyu ile yıkanır, misk ile kokulandırılırdı. Dairenin sutunları cilalanıp, öd ağacı ve buhurlar yakıldıktan sonra, içinde Mukaddes Emanetler’i taşıyan sanduka 15 kadar hane-i hassa ağasının refakatinde dualar ve salavat-ı şerifeler ile tekrar yerine konulurdu. Nihayet Ramazan ayının onbeşi gelince, bütün devlet erkanı, alimler, yeniçeri ve sipahi ağaları öğlen namazına doğru Topkapı Sarayı’nın Bab-üs Saade diye anılan, Akağalar kapısı önünde toplanırlar ve sadr-ı azamın teşrifini beklerlerdi. Bu arada şeyh-ül lslam’da hanesinden çıkarak öğlen namazını kılmak üzere doğruca Ayasofya Camii’ne gelirdi. Şeyh-ül Islam’ın Ayasofya Camii’ne gelmiş olduğu haberi saraya ulaştıktan sonra, sadr-i azam, Bab-üs saade’de kendisini bekleyenlerin yanına gelir ve onlarla birlikte Ayasofya Camii’ne giderdi. Burada bütün cemaat toplu halde öğlen namazını eda ettikten sonra, büyük bir alay halinde salavat-ı şerifeler okuyarak Arz Odası’na gelirlerdi. Padişah ise öğlen namazını kendi dairesinde eda eder ve devlet ileri gelenlerinin Ayasofya dönüşünü beklerdi. Bu arada Hırka-i Saadet, öğlen namazından iki saat kadar önce, Has Oda vazifelileri tarafından gümüş sandukasıyla birlikte sehpanin üzerinden alınarak, birbiri üzerine konulmuş, sim sırmalı, işlemeli yastıklar üzerine bırakılır, daha sonra da Kur’an-ı Kerim okumaya burada devam edilirdi. Padişah ile beraber başta şeyh-ül islam ve sadr-i azam olmak üzere vezirler, alimler, Istanbul’da bulunan diğer devlet adamları, sipahi ve yeniçeri ağaları, silahdar ağa (Padişahın kılıçlarının ve bu dairedeki hazinenin mesuliyetini taşır), çuhadar ağa (Padişahın kürk ve elbiselerinin baş sorumlusudur. Padişah dışarı çıktığında yağmurluk ve altın bir matara içinde suyunu taşır.), rikabdar ağa (Padişahın pabuçlarına bakmak, giydirmek, özel gezilerinde ata binerken özengisini tutmak ve tüm gezilere katılmak ta onun görevidir.), peşkir ağası, anahtar ağası, baş çuhadar gibi erkan sırayla toplu halde Hirka-i Saadet dairesine girerlerdi. Daha sonra daima padişahın yanında yer alan altın anahtar ile büyük sanduka açılır, yeşil ipek kadifeden sim sırmalı ve ince işlemeli yedi bohçaya sarılı, altından yapılmış bir çekmece böylece açığa çıkartılırdı. Üst tarafından iki kanadı bulunan bu altın çekmece de yine padişah tarafından muhafaza edilen bir başka altın anahtarla açılır, bununda içinden yedi bohçaya sarılı bulunan Hırka-i saadet meydana çıkartılırdı. Bütün bu işIer yapılırken müezzinler, diz çöktükleri yerden hiç durmaksızın Kur’an-i Kerim okumaya devam ederlerdi. Bütün bu işlemlerden sonra Hırka, ni-hayet iyice açığa çikartılırdı. Hır-ka’yi önce padi-şah öper, yüz ve gözlerini Hır-ka’ya sürerek, Hz. Muhammed’ in şefaatini di-lerdi. Padişahtan sonra şeyh-ül Islam ve padi-şahın işaret ettiği diğer şahislar büyük bir edep ve saygı ile huzur-i hırkaya dahil olurlar, öpüp iki gözlerine sürdükten sonra, gerisin geriye giderek bir kenara çekilirlerdi. Bu arada Hırka-i Saadet’in yanında duran padişah üzerinde;
„Hırka-i Hazret-i Fahri Resüle
Atlas-ı Çarh olamaz pay-endaz,
Yüz sürüp zeyline, takbil ederek
Kıl şefi-i ümema arz-ı niyaz.“
yazılı tülbentleri Hırka-i Saadet’e sürerek, ziyarete gelenlere sıra ile tevdi ederdi. Bundan sonra ziyaret mekanına büyük bir altın leğen getirilerek, içine zemzem suyu doldurulur ve Hırka’nın eteği hafifçe bunun içine batırılırdı. Eteği suyun içerisine batırılmış olan Hırka, bir süre altın leğenin içinde muhafaza edilir ve bu zaman süresin-de vazifeliler içlerin-den Kur’an-i Kerim okumaya, ziyaret-çiler ise salat-ü se-lam okumaya de-vam ederlerdi. Da-ha sonra Hırka’nın eteği altın leğen içindeki zemzem suyundan çıkartılır, amber dumanıyla kurutulurdu. Böylece yüz sürülen kısmı da yıkanmış olurdu. Bu su sonra küçük şişelere konulur ve ağızları mühürlenerek devlet ileri gelenlerine hediye edilirdi. Onlarda bu su ile iftarlarını açarlar, hastaların içme sularına bir iki damla damlatarak şifa bulmaları için içmeleri sağlanır ve Resulullah’ın şefaatını niyaz ederlerdi… Ziyaret tamamlandıktan sonra, Hırka’nın altın muhafazası yine padişah tarafından altın anahtarıyla kilitlenir, yedi bohçaya yerleştirilir ve nihayet sandukası kilitlenerek yerine konurdu. Padişah ziyaret merasiminin ardından biraz istirahate çekilir; akşama, günün anısına hürmeten özel iftar ziyafeti verdirirdi.
Bu ziyaretler Tanzimat öncesi ve sonrası, hatta Meşrutiyet dönemi dahil olmak üzere, asırlarca her Ramazan gerçekleştirilmiştir. Dört defa bu ziyarete görevli olarak katılan Halit Ziya Uşaklıgil “Uzaktan, yakından gelmiş vezir, vüzera, avamdan insanların minarelerden duyulan ezan; huzurda okunan Kur’an-ı Kerim tilavetleri arasında, Hz. Muhammedin Hırkası’nı uzaktan gören, bir imkanını bulup, yüzünü Hırka’ya sürebilen gözü yaşlı gönlü huzur ve huşu dolan insanların manevi heyecanını gördüm. Kendimde fena duygulardan arındığımı, ruhani bir zevkle dolduğumu hissettim. “diyerek bu Mukaddes Emanet’in her seviyeden insanımız üzerindeki etkisini gayet güzel ifade etmektedir. Hırka-i Saadet dairesinde öd ağacı, amber, buhur, buhurdan, gülabdan, sünger, tülbent ile süpürge ve faraşların konulduğu dolabın anahtarı, Tülbent Ağası’nda bulunurdu. Haftada bir defa odanın zemin ile duvarları hafifçe, yirmi bir günde bir de kubbe ile kapı ve pencerelerin etrafı iyice cilalanırdı. Bu cilalama işlemi sırasında isimleri verilen eşyalar dolaptan çikartılıp, has odaii hizmetkarlara verilir, temizlik bitter sonra da tekrar yerine konulurdu. Bu eşyalardan kullanılamayacak hale gelenler ise, kullanılmayan eşyalar arasına alınırdı.
Hılmi Aydın/ Topkapı Sarayı Müzesi Uzmanı. TARIH, ekim 1999
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Hz. Aişe ile Peygamber Efendimiz arasındaki aile bağı; sevgi, muhabbet, anlayış, hoşgörü ve hürmet esası üzerine kurulmuştur. Öyle ki, Efendimizle koşu yaptığı; mızrak oyunu oynayan Habeşlileri seyrettiği; Peygamber’e nazlanmaktan hoşlandığı bilinen, rivayetler arasındadır. Hz. Resulullah’ın da onunla bir arada bulunmaktan, gece seyhatlerini birlikte yapmaktan, davetlere onunla katılmaktan, sorularına cevap vermekten ve sohbet etmekten çok hoşlandığı bilinmektedir. Kısacası Hz. Aişe’nin Peygamberimizin yanında bir mevkii vardı.
Ev işlerini kendi yapar, nafile ibadetlerle meşgul olur, kadınlara namaz kılarken imamlık ederdi. Peygamberimize karşı derin sevgisinin yanında, itaatkarlığı ve sünnet-i seniyyeyi dikkatiyle de temayüz etmişti.
Kanaatkar, mütevazı idi. Öksüz çocukları himayesine alır, onların terbiye ve yetiştirilmesine itina eder, sonra da evlendirirdi. Bazı rivayetlerde sayıları 62’yi bulan köle ve cariyeyi azat etmişti. Bunların bir kısmı ileride ilim ve hadisle meşgul olmuştur.
Hz. Aişe kimsenin aleyhinde konuşmaz, geceleri namaz kılar, gündüzlerin çoğunu oruçlu geçirirdi.
Hz. Peygamber zamanından başlamak üzere kadınların eğitim ve öğretimiyle çok yakından meşgul oldu. Etrafından kendini dinleyen ve hadis nakleden pek çok kadın ve genç kız yeraldı. Böylece o hem bizzat hem de yetiştirdiği öğrencileri ile Islam’ın ilme ve bilgiye verdiği önemi bütün Islam dünyasına göstermiş oldu.
Hz. Peygamber rahatsızlığında diğer eşlerinden izin alarak Hz. Aişe’nin odasına geçti. Mübarek başı onun kucağında olduğu halde son nefesini verdi ve eşinin odasına defnedildi.
Hz. Resulullah’dan sonra 47 yıl yaşayan Hz. Aişe, 65 ya da 66 yaşlarında bir Ramazan gecesi vitir namazını eda ettikten sonra Medine’de vefat etti.
Vefatı Medine’de üzüntü yaratmış ve aynı gece cenazesi kaldırılmıştır. Hanımlar da dahil olmak üzere bütün halk geceleyin "Cennet-ül Baki"ye gelmiş, mezarlığın ortasında namazı Ebu Hureyre tarafından kıldırılmış, vasiyeti üzerine de aynı yere defnedilmiştir.
Ayşe Sucu / TDV Kadın Kolları Başkanı
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Ramazan bayramın birinci günü 8 Ocak 2000 Cumartesi günüdür. Bu tarihten itibaren kutlamaya çalışacağımız Ramazan Bayramı, nufusu bir buçuk milyarı aşan Muslümanların gönüllerinde sevgi ve kardeşlik duygularının filizleneceği, mü’minlerin arasında birlik ve beraberliğin en güzel şekilde tezahür edeceği, camilerin tıklım tıklım dolacağı, ilahi rahmetin çağlayacağı ve iman dolu kalplerin huzur bulacağı müstesna bir gündür, Yani Bayram, Allahı bir, Peygamberi bir, Kitabı bir, aynı kıbleye yönelen, aynı heyecanı taşıyan Müslümanların sevinclerini paylaştığı milli birlik ve beraberlik duygularının zirveye ulaştığı, dayanışma ve kaynaşmanın daha fazla yoğun yaşandığı mukkades, bir gündür.
Bayram sevinç ve nice günü demektir, zira Mü’min bir ay boyunca nefsiyle yaptığı mücadeleği kazanmanın huzuru ve mutuluğu içindedir. Öteden beri her milletin kendisine özgü dini günlerini, milli ve tarihi hatıralarını canlandıran bayramları vardır. Medine halkının da cahiliyile döneminden kalma iki bayramları vardı. Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) Medine’ye hicret ettiydi zaman Islam Dini’ni kabul eden Medineniler bayram günlerini Efendimize anlattılar. Peygamberimiz (sav)’de onlara “Allah sizin için o iki sevinçi gününden daha hayırlı iki gün vermiştir ki, onlar Ramazan ve Kurban bayramlarıdır”.
Görülüyor ki, Ramazan bayram, iki büyük dini bayamdan biridir. Her dini bayramda olduğu gibi, bu bayram da birlik ve bütünlüğümüzü daha iyi bir şekilde perçinlemeli, bütün Müslümanlarda sevgi, saygı ve merhamet duyguları coşmalı, küskünlük ve dargınlıklar ortadan kaldırılmalıdır. Zira Müslümanların birbirlerine dargın durmaları, dinimizin hiç bir surette hoş görmediği bir davranıştır. Bu nedenle bayramın namaz ve ehemmiyetine uygun düşen Peygamberimiz (sav)’in inci gibi sözlerinden bazılarının meallerini vermek istiyorum.
Sevgili Peygamber Efendimiz buyuruyor. “Sizden biriniz, kendisi için sevdiğini kardeşi için de sevmedikçe iman etmiş olamaz”: “Allah’a yemin ederim ki, iman etmedikçe cennete giremezsimiz. Birbirinizi sevnedikçe de tam iman etmiş olmazsınız.”: Ey Allahın kulları! Kardeş olunuz. Müslüman Müslümanın kardeşidir. Ona zülmetmez, onu yardımsız bırakmaz. Ona hor bakmaz.”, “Hısım ve akrabayı ile alakayı kesenler cenette giremez.”, “Insanlara merhamet etmeyen kimseye Allah kimseye etmez.”
O halde, Bayram süresince, karşılaştırdığmız kimselere güler yüz gösteremek, Fakirlere yardımda bulunarak, onları sevindirmek, ana- babamızı, büyüklerimizi ve dostlarımızı ziyaret etmek, din kardeşlerimizin bayramını tebrik etmek, olülerimiz için sadaka vermek, kabirlerini ziyaret ederek, Kuran okutmak ve dua etmek, dargınlıkları bırakarak, dargınları barıştırmak, hediyeleşmek, özellikle çocuklara hediyeler vererek sevindirmek bütün insanlarla iyi geçinmek, manevi değerlerimizi, örf ve adetlerimizi korumak gibi yapmamız gereken başlıca görevlerimiz vardır.
Bu duygu ve düşüncelerle, Romanya’da yaşayan vatandaş ve soydaşlarımızın gelecek Ramazan Bayramlarını en iyi dileklerimle kutlar, bu bayramın tüm Romanya halkının ve Islam aleminin huzur, birlik, beraberlik ve birliğinde dileğile, butün insanlığın barış ve hidayetine vesile olmasını Cenab-I Hak’tan niyaz ederim.
Mustafa Çalışkan
Köstence Başkonsolosluğu
Din Hizmetler Ataşesi
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Ingiltere’de Kanser Araştırmaları Enstitüsü uzmanları tarafından yapılan bir araştırma, çocukluk döneminde ortaya çıkan kan kanseri vakalarının bir bölümünün, bebek doğumundan önce başladığını ortaya koydu.
Araştırmada, hastalığın ana rahmindeki bebekte görülmesinin genetik sebeplere bağlı olmadığı, bebeğin rahimdeki gelişim süreci boyunca aldığı birtakım olumsuz etkiler sonucunda ortaya çıkabildiği de belirlendi.
Minik bir ecza deposu olan limona kış aylarında grip olduğumuz zaman sık sık başvururuz. Hasta insanların en çok ihtiyaç duyduğu besin limondur. Limondaki C vitaminin etkisini yüzde 30 arttıran asidir, vücudun kalsiyum alımını kolaylaştırarak bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirir. Eklem ve kemikleri zinde tutan limon bu özellikleriyle kemik erimesinden etkilenen ve süt ürünlerini yiyemeyenler için çok önemli bir besin kaynağı olarak görülmektedir. Kanı mikroplardan temizleyen, romatizma ve mide ağrılarına iyi gelen, ishali durduran, bademcik ihtihaplarının süratle iyileşmesini sağlayan limon, tek başına mucizeler yaratmaya devam ediyor. Limon, nane, papatya ve birçok bitkiyle birlikte kullanıldığında özellikle mide hastalıklarında ve solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde önemli bir rol oynuyor. Dişleri parlatan ve diş etlerini kuvvetlendirip iltihapları önleyen limon su veya bitkisel çaya konulduğunda vücuttaki yağların yakılmasını da sağlıyor. Şifa kaynağı olan limon aynı zamanda sofralarımızın da lezzet deposudur.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
In acest grup, intră infecţiile cauzate de virusuri cu tropism hepatic pronuntat; A, B, C, D, E, F, G. Aceste virusuri au răspândire universală iar în prezent ocupa primul loc între bolile transmisibile. La noi în ţară este una din bolile cu declarare şi izolare obligatorie, iar măsurile de combatere şi profilaxie au primit o atenţie deosebită. De aceea boala trebuie bine cunoscută pentru depistarea şi izolarea ei precoce precum şi pentru aplicarea primelor măsuri terapeutice. Hepatita epidemică sau hepatita A, după o incubaţie de 15-45 zile apare, de obicei, brusc cu: febra, stare generală alterată, jena abdominală, greţuri, lipsa poftei de mâncare urmate după câteva zile de îngălbenirea tegumentelor si sclerelor. Se cunosc forme subclinice, anicterice de boală, precum şi infecţii inaparente. Transmite-rea se face de la om la om prin contact direct, cale fecal-orală fiind numită şi „boala mâinilor murdare interesând, mai ales, grupuri, colectivităţi cu “mod de viaţă neigienic“ si afectează preponderent copiii până la 15 ani. Modul indirect de transmitere prin epidemii de origine alimentară sau hidrică ca urmare a unor defecţiuni ale reţelei de aprovizionare cu apă potabilă. Contaminarea prin sânge se întâlneşte mai frecvent la personalul medical deoarece virusul persistă în sânge timp de câteva zile înainte şi după apariţia icterului.
Măsuri preventive: asigurarea potabilităţii apei si clorinarea acesteia, asigurarea înde-părtării igienice si a neutralizării rezidurilor fecaloid menajere din unităţi, igienizarea gru-purilor sanitare, aplicarea măsurilor de igienă individuală şi colectivă, evitarea transmiterii VHA prin transfuzii, relaţii sexuale, drogare etc. Vaccinopreventia se utilizează la persoa-nele expuse la infecţia cu VHA: călătorii în zone endemice sau politransfuzaţilor.
Dr. Zişan Omer
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
“Kebab-ul” este un altfel de mâncare, care, ca şi plăcinta (“börek”), este tipic turcească. Istoric, rădăcinile sale se găsesc la triburile nomade, turcice, care au învăţat să îşi frigă carnea la flacăra focurilor de tabără. Având în vedere numeroasele tipuri de kebab-uri, clasificarea lor se face după modul în care a fost gătită carnea. Vestul cunoaşte “şiş kebab-ul” şi “döner-ul”. Acestea au fost introduse în cea mai mare parte de întrepinzătorii greci, care aveau un nas foarte bun în ceea ce priveşte comerţul.
Pe măsură ce stratul exterior al cărnii se rumeneşte, se taie felii subţiri din aceasta.
Există numeroase alte tipuri de kebab-uri, incluzând în această categorie şi pe cele fripte în cuptoare de lut. Nu trebuie uitat faptul că, gustul unic al kebab-urilor este dat de carnea de vită şi oaie, decât de sosurile marinate. Aceste turme sunt crescute în aer liber, de ciobani care îşi iubesc animalele pe care le au în îngrijire. Aşa că, atunci când sunteţi în Turcia, trebuie să vă opriţi la un restaurant care serveşte kebab pentru a gusta acest produs autentic. “Kebabci” este cel mai obişnuit şi mai puţin scump restaurant şi variază de la o deschidere în perete, la o încăpere mare cu numeroase mese. Un asemenea restaurant serveşte “lahmacun” (plăcintă cu carne) şi Adana (carne tocată şi friptă, numită astfeldupă oraşul unde a apărut). Acestea sunt însoţite de salate de crudităţi şi la final de baklavale. Despre specificul restaurantului puteţi să aflaţi din menu. Cel mai bine este să serviţi felurile pe care le cunoaşteţi şi să le încercaţi pe cele mai puţin condimentate, dacă nu sunteţi obişnuiţi cu kebab-ul. Indată ce v-aţi obişnuit, puteţi să serviţi mese nu foarte scumpe, la kebabci-ul din cartier.
“Îzgara” (friptura), însemnă modul în care principalul fel de mâncare din carne este preparat la restaurant. Din carne tocată se vor face “kofte”. Acestea se amestecă cu condimente speciale, ouă, ceapă. Forma chiftelelor diferă, de la sfere, la cele turtite, ovale sau rotunde. Ele sunt fripte, prăjite sau fierte.
Un alt fel foarte popular în Turcia este din carne crudă. Acesta îşi are originea tot la triburile turcice, nomade, care duceau cu ele condimente, carnea crudă fiind ţinută sub şa. Europenii au numit acest fel de mâncare “friptura Tartar”. Se pregăteşte din carne crudă, tocată de două ori şi se amestecă cu chilantro, o mirodenie cunoscută pentru calitatea sa de protecţie a stomacului.
Unele localuri se specializează în fripturi din carne şi de aceea se numesc restaurante de carne. Fripturile din carne vor fi servite în continuu “ca pe bandă rulantă”, direct de pe grătar, pănă veţi spune ospătarului că sunteţi sătul. În acest sens, cel mai bun este Beyti, în Florya, Istanbul. Cea mai sigură cale de a ajunge acolo este să luaţi un tren de navetişti din Sirkeci, principala staţie din partea europeană, decât să vă aventuraţi singuri pe şoselele unde taficul este aşa de aglomerat. În felul acesta veţi avea ocazia să vedeţi câte ceva din folclorul local, în special copiii, care folosesc trenul din plin, în special în vacanţa de vară când se aventurează să meargă la pescuit.
Bediha Cocoi
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Răsfoind un almanah îngălbenit de vreme am aflat pentru dumneavoastrăEfemerul – 24 ore
Cărăbuşul – 6 săptămâni
Fluturele, puricele – 2 luni
Musca – 3-4 luni
Ţânţarul – 6 luni
Iepurele – 6-10 ani
Privighetoarea – 12 ani
Sticletele – 12 ani
Barya, cămila – 35-45 ani
Leul, ursul – 50 ani
Omul – 50-60 ani
Corbul – 80 ani
Păunul – 80 ani
Păunul – 85 ani
Cioara, vulturul, crapul, elefantul, ştiuca, nisetrul, papagalul – 100 ani.
- Trebuie să dormiţi în medie 8 ore din 24
- Lungimea intestinului la om 10 m la bovine 50 m.
- Pielea omului ocupă o suprafaţă mijlocie de 15.350 cm2
- Inima omului face cca. 20 milioane pulsaţii într-un an
- Un centimetru din pielea omului poate suporta o greutate de 10 kg.
- Corpul omenesc conţine cca 4-5 l de sânge
- Cu cât masticaţia este mai lungă, cu atât mai bun este gustul alimentelor.
- Abcesele de la gingii se lecuiesc cu o jumătate de smochină, aplicată pe locul dureros.
- Aerisiţi camera în care locuiţi.
- Albinele trebuie evitate când sunteţi transportaţi sau parfumaţi.
- Alimentaţia trebuie să fie proporţională cu munca.
- Copilul trebuie mereu supravegheat la auz, văz şi dantură.
- Cuiul intră uşor în perete dacă se unge la vârf cu săpun.
- Cafeaua devine mai bună când se învecheşte.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Primele zile ale anului 2000 au debutat în oraşul Constanţa cu o frumoasă întrecere sportivă organizată de P.R.M., la care au fost invitaţi să participe toate echipele de fotbal ale partidelor din raza judeţului Constanţa, ale mass-mediei şi ale organizaţiilor minoritare.
Alături de echipele P.R.M., P.N.Ţ.C.D., P.N.L., Poliţia Constanţa, Rromi, U.D.T.T.M.R. au participat tinerii filialei Constanţa a U.D.T.R.
Antrenorul acestei echipe este Sali Ibram, cunoscut fotbalist, elevul antrenorilor Bibi şi Comăniţă. Sali Ibram a fost şi în lotul UEFA ca portar între anii 1965-1966.
Tinerii Iusein Gelian, Actem Turgeai, Teleman Daniel, Ali Etem, Stanciu Marian, Memet Geilan, Guţă Cristian, Pariş George, Iusein Ridvan, Sali Engin şi Iaşar M, au avut un joc deosebit care a adus un punctaj destul de bun. Ajungând în semifinală, echipa filialei Constanţa U.D.T.R. a jucat cu echipa P.N.Ţ.C.D. şi în prima zi de Bairam au învins cu 7 la 3, clasându-se pe locul III.
Abdula Elvin Mahmut