A fi deputat înseamnă în primul rând o mare responsabilitate, atât pentru cei pe care-i reprezinţi cât şi pentru ţara întreagă. Când m-am înscris în cursa pentru funcţia de deputat nu credeam că societatea românească are atâtea şi atâtea necunoscute. Sper ca în aceşti patru ani să încercăm să facem ceva pentru oameni. Să facem ceva bun, căci de 11 ani toţi aşteptăm să fie mai bine. Şi în cele mai multe cazuri este mai rău.
Sunt membru al Comisiei Economice de Industrii şi Servicii din Camera Deputaţilor. Mi-am dat acordul de principiu pentru ministrul Transporturilor şi Locuinţei – Miron Mitrea, pentru ministrul Industriei şi Resurselor – Dan Ioan Popescu, ministrul Telecomunicaţiilor – Dan Nica, pentru ministrul Turismului – Dan Matei Agaton.
A participat la şedinţele în care s-au votat două legi importante: legea restituirii imobilelor naţionalizate şi legea administraţiei locale.
Din punctul meu de vedere şi al minorităţii pe care o reprezint, legea restituirii imobilelor este o mare nedreptate. In cadrul unei emisiuni a postului naţional TVR1 am şi spus că,„s-a încercat repararea unei mari nedreptăţi printr-o şi mai mare nedreptate“.
De ce? Iată câteva motive:
Despre legile care le aşteptăm şi aşteptăm, despre viaţa din Parlament în numerele viitoare.
Al dumneavoastră Deputat Metin Cerchez
Bayramul este un moment de fericire spirituală a fiecărui musulman. In acele zile cu toţii devenim mai buni, mai aproape de Allah, de toţi care mai sunt, de cei care sunt.
Prin jetrfa berbecului, încercăm să ne gândim la rostul nostru pe pământ, să ni se ierte greşelile, să fim mai curaţi în gânduri.
Le doresc tuturor musulmanilor cu ocazia Kurban Bayramului multă fericire, sănătate şi o viaţă mai bună. Aşa să ne ajute Dumnezeu!
Metin Cerchez – Deputat U.D.T.R.
Işte Kurban Bayramı geldi
Her mumine kıvanç verdi
Ufkumuza güneş dolsun
Kavmimize huzur dolsun,
Soydaşlarım imamlari İlham alır
Kavmin şenlikleri hep aydınlanır
Umum yoksullara sevap etmeyi
Bilir cemaatimiz hep sevmeyi.
Allah’ın huzuruna vardığımız zaman,
İlahi huzurlu alırım derman.
Sende buluşur can ile canan
Canların evi camilerimiz
Ismail DAUD
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Orice diplomat este legat de un stagiu anumit în care îşi deserveşte ţara pe care o reprezintă la cotele cele mai înalte.
Diplomatul cunoaşte două momente sensibile cel de acreditare şi cel când părăseşte postul dintr-o ţară plecând în alta după cum este repartizat. Primul moment de acomo-dare trece destul de repede, dar cel mai greu este atunci când stagiul s-a terminat. În cei trei sau patru ani fiecare diplomat se ataşază mai mult sau mai puţin de ţara în care îşi desfăşoară misiunea diplomatică.
Dl. Jeames Rosapepe, ambasadorul Statelor Unite ale Americii, s-a dovedit a fi nu numai un bun diplomat al ţării sale, dar şi un foarte bun prieten al românilor. L-am văzut de multe ori împreună cu soţia domniei sale făcând parte din jurii cu caracter cultural, facând acte caritabile şi luând parte efectivă la multe manifestări culturale, umanitare şi educaţionale.
Desigur că şi domniei sale i-a venit rândul să pără-sească România.
Pentru a imortaliza imaginea României cu locurile şi oamenii ei, Excelenţa Sa d-l ambasador Rosapepe împreună cu soţia sa doamna Scheila Rosapepe au hotărât să facă un tur al României. In acest periplu prin satele şi oraşele ţării, cei doi au cules date, imagini şi şi-au luat rămas bun de la cei pe care credem că i-a îndrăgit sincer, adică, poporul român indiferent de etnie.
Aşa s-a făcut că în data de 9 februarie 2001, dată pe care locuitorii satului Başpinar-Fântâna Mare n-o vor uita mult timp, au avut ca ospete de seamă pe Excelenţa Sa d-l Ambasador Rosapepe împreună cu soţia şi cu un grup de ziarişti de la ambasada SUA.
Preşedintele U.D.T.R. – Asan Murat însoţit de comitetul executiv, deputatul Metin Cerchez, primarul comunei Independenţa, şi de un număr mare de locuitori de la mic la mare au venit să-l întâmpine pe înaltul oaspete.
Oaspeţii au fost întâmpinaţi de două fetiţe din grupul Fidanlar care au urat într-o pură limbă engleză un călduros „Bun Venit“ ipresionând în mod plăcut pe musafiri.
Intâlnirea a avut loc în curtea şcolii. După ce primarul a prezentat istoricul localităţii Başpinar, a urmat cuvântul domnului ambasador, care a anunţat scopul vizitei şi a întreţinut un dialog cu sătenii dorind să afle care le sunt greutăţile şi ce ar dori să se facă pentru veni în sprijinul locuitorilor. Deoarece mulţi dintre ei nu ştiu să vorbească într-o limbă română perfectă a intervenit domnul Sebatin Memet, preşedintele Filialei Başpînar, un mare sufletist al locului, care pe scurt a expus doleanţele sătenilor.
S-a cerut ca şcoala să rămână în sat deoarece mersul pe jos până în comuna Independenţa ar îngreuna situaţia. De asemenea s-a cerut ca în sat să ia fiinţă un centru de croitorie, sau un atelier de prelucrare a lânii pentru ca tinerii să aibă un venit.
Pământul fiind un sol nisipos este necesar să se pună la punct sistemul de irigaţie.
S-a vizitat şcoala şi mica expoziţie realizată de Comisia de Cultură a U.D.T.R. în colaborare cu cadrele didactice, expoziţie ce a întrunit fotografii de epocă existenţa turcilor din România precum şi obiecte casnice ţesute şi lucrate de mâinile ce atestă hărnicia femeilor din Başpînar.
Despre Başpînar şi locuitorii ei minunaţi vom reveni în numărul viitor.
A consemnat Gulten Abdula
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Elevii din anii terminali, ca şi absolvenţii de liceu care doresc să studieze în Republica Turcia trebuie să se adreseze urgent Comisiei de Învăţământ a Uniunii Democrate Turce din România.
Menţionăm că pentru anul universitar 2000-2001 Republica Turcia a oferit un număr de 8 burse pentru comunitatea turcă şi tătară din România. Data limită la care Uniunile Turcă şi Tătară vor depune la Consulatul Turciei lista cu candidaţii pentru burse este de 15 martie a.c.
De asemenea îşi pot depune opţiunile pentru burse de masterat, abolvenţii cu diplomă de licenţă în orice domeniu.
Atât pentru facultate cât şi pentru masterat, bursele se acordă pentru orice domeniu.
Rugăm pe acestă cale pe toţi cei doritori să studieze în Turcia să se adreseze în cel mai scurt timp Comisiei de Învăţământ a Uniunii Democrate Turce din România.
Tot pe acestă cale informăm, că, începând din viitorul an universitar se poate studia în Turcia şi participând în mod direct la examenul naţional de admitere în Universităţi (YÖS). Precizăm că nu se acordă burse pentru aceste locuri. Data limită de depunere a dosarelor este de 15 mai 2001, iar data examenului este de 24 iunie 2001. Pentru informaţii suplimentare vă aşteptăm la sediul nostru din B-dul Tomis nr.113, sau la telefon 041-618999.
Prof. Ervin Ibraim
Preşedintele Comisiei de Învăţământ
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Balkanrardaki Türkçe süreli yayınların artması ve Türk dilinin yaşatılması yarımadadaki Türklerin daha ileri gitmesi anlamına gelecektir, zira Romanya’da, Bulgaristan’da, Makedonya’da, Kosova’da ve Moldova’da faaliyet gösteren Türk menşeli basın organları, kültürel değerlerimizin yaşatılmasında ve kuşaklara aktarılmasında önemli bir misyon üstlenmektedirler, Türk dilinde yayın yapan Türk gazeteci ve yazarları Demokratikleşme süreci çerçevesinde mesleklerini bulundukları ülke yasaları çerçevesinde tarafsız bir biçimde yapmaya özen göstermekte ve Türkçe’nin yozlaştırılmaması konusunda caba harcamaktadırlar, üstlendikleri misyon ve etki alanları acısından, balkanlarda on plana çıkan basın organları sırasıyla şunlardır.
Bulgaristan’da balon ve gönül dergileri, Makedonya’da vardar ve birlik gazetleri, Romanya’da Hakses ve Karadeniz gazeteleri, Kosova’da Yeni Dönem gazetesi ve Sofra Dergisi ile Moldova’da Sabaah Yıldızı dergisi.
Nisan ayı içerisinde Romanya Demokratik Türk Birliği ve Romanya Kültür Bakanlığı Azınlıklar Departmanı’nın katkıları ile düzenlenecek olan uluslararası sempozyum, kışıtlı olanaklarla ve özveri ile faaliyet gösteren söz konusu kuruluşlar arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde büyük bir rol üstelenecektir.
Sempozyuma katılacak basın yayın organlarını sizlere sırasıyla tanıtmaya çalışacağız, bu sayımızda ilk olarak Bulgaris’tan Türkçe basın-yayın oganlarını ele alıyor.
Bulgaristan’daki Türkçe basın-yayın organları Balon dergisi:
Bulgaristan’da Türk soylu çocuk ve gençler arasında Türk dilinin ve kültürünün kuvvetlendirilmesi amacıyla yayınlanamakta olan Balon dergisi 1996 yılı içerinde Bulgaristan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yardımcı ders kitabı olarak kabul edilmiştir, halen 140 okulda Türkçe öğretmenler vasıtası ile dağıtılmakta olan dergi, Türk soylu çocuklara eğitim hayatlarında yardımcı olmanın yani sıra genç nesli Türk Kültür ve tarihi yardımcı olmanın yani sıra genç nesli Türk kültür ve tarihi konularında bilgilendirmekte, eğlendirici ve öğretici oyunlarla Türk çocukların zihin ve zeka gelişimine katkı sağlamaktadır. Dergi ayrıca, Türk asılı olmakla birlikte Türkçe konuşmayan, ancak Türk dilini öğrenmek için büyük bir istek duyan pomaklı çocukların da Türkçe eğitimlerine de destek vermektedir.
1995 yılından bu yana yaz tatilleri hariç kesintsiz olarak yayınlanan dergi, istikrarlı yayın politikası ile balkanlardaki diğer Türkçe yayınlara örnek Teşkil etmektedir. İleriki yılların gazeteci adayı küçük muhabirler yazıları ile gelecek için umut vermektedirler.
Gülten Abdula
Ekim ayı itibarıyle bir yenisi daha eklendi. 1994 yılından bu yana Bulgaristan’daki Türk soylu çocuklara yönelik yayınlanan Balon dergisi ile büyüyen gençlere ergenlik dönemlerinde eşlik edecek Gönül adında yeni bir dergi yayınlamaya başlamıştır. Balkanlardaki Türkçe süreli yayınların azlığı ve özellikle de çocuk ve gençlere hitap edecek yayınların sayısı dikkate alındığında gönül dergisi sadece Bulgaristan’daki Türkler için değil yarımada genelindeki Tüm Türk asıllar için büyük önem taşımaktadır.
Türk asıllı gençleri sosyal ve kültürel bakımdan geliştirerek, onları gelecekte üstlenecekleri röllere hazırlamayı, bu arada da kendi öz kimlikleri olan Türklüğü ve Türkçeyi unutmamalarını sağlamayı amaçlayan dergide, gençler kendi sorunlarını dile getirebilmekte, çözüm önerileri üretebilmekte, birbirlerini tanıma fırsatı elde edebilmektedirler.
Yayın politikasını yenilğe açık, ilerici ve çağdaş bir Türk gençliği yaratmak olarak tanımlayan dergide, toplumsal ve sosyal olaylar, bilimsel gelişmeler, sağlık, spor, moda, müzik ve mizah köşeleri yer almaktadır, günümüz itibarıyle sadece Bulgaristan’da satışa sunulan dergiye, abone olmak yolu ile ulaşmak mümkündür.
Arasında da bir köprü görevi üstelenen derginin ileriki dönemlerde yalnızca Bulgaristan’ da değil, diğer Balkan ülkelerinde de dağıtıl-masını umuyor ve Hakses gazetesi olarak Gönül Dergisi ne aramıza hoş geldin diyoruz.
A.G.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
FedakarlıkBu sözün yalanına mal ve mülkümü verdim GençlikGitmek niye, çeşmeden bir damla su içmeden |
SacrificiuPentru vorba ta averea şi toată agoniseala mi-am dat-o TinereţeUnde pleci fără să guşti un strop de apă de izvor |
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
· Sâmbătă 27 ianuarie 2001, Asociaţia Naţională Pentru Apărarea libertăţii religioase cu sediul central la Bucureşti a organizat la Galaţi un seminar având genericul „Modalităţi de eliminare a intoleranţei religioase“.
La acest seminar au fost invitaţi să participe toate cultele religioase din zona municipiului Galaţi precum şi organizaţiile neguvernamentale.
Fiecare invitat a avut dreptul să prezinte o alocuţiune de 10 minute. U.D.T.R. – filiala Galaţi prin persoana doamnei Gulten Abdula, a adresat un mesaj din partea catedrei de teologie din cadrul Colegiului de Teologie şi Pedagogie „Kemal Ataturk“ a prof. Ali Aksu şi a ţinut o alocuţiune. Ambele mesaje au fost ale turcului musulman indiferent de unde ar fi el, bazate pe toleranţă şi convieţuire religoasă, singurele care pot păstra un climat de pace în lume.
· Organizaţia Proiecte Rrome Etnoculturale – O.P.R.E. a editat de curând o lucrare „Aportul minorităţilor naţionale la patrimoniul cultural românesc“.
Volumul, aşa cum spun coordonatorii „include contribuţii ale tuturor organizaţiilor reprezentative ale minorităţilor naţionale, membre ale C.M.N. şi este rezultatul concret al seminarului cu acelaşi nume desfăşurat la Cluj-Napoca în perioada 9-12 noiembrie 2000, eveniment cultural, care apreciem noi, deschide o nouă perspectivă în calea dialogului interetnic“.
In acest volum Uniunea Democrată Turcă din România este prezentă cu două lucrări ale tânărului Ali Orhan Cocoi şi a doamnei Abdula Gulten, ambele referindu-se la istoricul turcilor din România şi viaţa culturală din sânul etnicilor turci.
· Intre 3 – 6 februarie 2001, Centrul Educaţional Ineretnic pentru Tineret a organizat la Sighişoara cea de a treia întâlnire de lucru în vederea desfăşurării în condiţii optime a Festivalului „PROETNICA, Zilele Minorităţilor Etnice din România“
Cu acest prilej s-a discutat organigrama festivalului şi s-au nominalizat directorii de secţiune după cum urmează: secţiunea de religie – Gulten Abdula, secţiunea culturală – Andreea Gavriliu, secţiune social – Ioana Itu şi secţiunea politică – Helge Fleischer.
Festivalul se va desfăşura în parteneriat cu Forumul Democrat German din Sighişoara, cu sprijinul Guvernului Republicii Federale Germania prin Institutul pentru Relaţii Externe a.i. Stuttgart promovat de Pactul de Stabilitate pentru Sud Estul Europei precum ţi institutii de resort din tară.
La întâlnire au participat domnul Carol Koenig (Ministrerul Culturii), Rodica Precupeţu (Ministerul Informaţiilor Publice), Volker Reiter (C.E.T.P.T.S.) şi Marius Clonda – Director general adjunct în cadrul Ministerului Tineretului şi Sportului.
H. Mahmut
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În cadrul unei şedinţe de lucru l-am abordat pe domnul Iusein Cadir, preşedintele filiale U.D.T.R. – Constanţa. L-am întrebat despre numărul mem-brilor şi ce-şi propune filiala să realizeze în etapa imediat următoare. Iată ce ne-a declarat domnul preşedinte: „Filiala Constanţa este una din cele mai mari filiale ale U.D.T.R., deoarece numără peste 4.000 de membri cu adeziuni.
Împreună cu conducerea U.D.T.R. se împlică în rezolvarea unor probleme sociale ale membrilor noştri. Spre exemplu ajută la înmormântarea unor enoriaşi săraci. De asemenea încearcă să rezolve repartiţiile a patru familii ale căror dosare deja au fost depuse.
De Kurban Bayram vor merge la Penitenciarul Poarta Albă unde vor oficia o slujbă religioasă şi vom oferi o masă gratuită pentru toţi cei de religie musulmană şi de alte religii. Cu sprijinul unor sponsori inimoşi Cenghiz Karacaoglu, Sedan Iaşar şi Cihar Demir se vor oferi copiilor săraci îmbrăcăminte.“
In încheiere a urat tuturor cititorilor Musulmani „Kurban Bayramınız sağlık ve uzun ömür getirsin!“ şi şi-a exprimat dorinţa de a trece în rubrică şi numele celor din conducerea filialei Constanţa.
Iusein Cadir – preşedinte
Ali Nurhan – vicepreşedinte
Prof. Cîrjali Erol – vicepreşedinte
Omer Nazif – secretar general
Membri:
Sali Ibraim
Omer Keazim
Rasim Nuredin
Iusein Ismail
Mustafa Eşref
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
În perioada 2-3 februarie 2001, a avut loc la Hotelul Tineretului, o consfătuirea a cadrelor didactice de limba turcă şi religie islamică.
Consfătuirea a vizat problemele cu care se confruntă aceştia ca şi posibilele rezolvări.
Prima zi a consfătuirii a fost marcată de alocuţiunile de dechidere rostite de Osman Niyat-secretarul general aul U.D.T.T.M.R., Ervin Ibraim-preşedintele Comisiei de Învăţământ a U.D.T.R., Ali Leman-inspector de limba turcă în cadrul Ministerului Educaţiei şi Cercetării, Gelal Firdes-inspector de limba turcă în cadrul Inspectoratului Şcolar Judeţean, Ismet Gevat-inspector de personal, d-na Munteanu-inspector şcolar judeţean adjunct, d-l Ciurea Dumitru-director al Şcolii Generale Nr. 12 „Bogdan Petriceicu Haşdeu“, precum şi alte distinse personalităţi.
În cadrul lucrărilor au mai luat cuvântul şi au expus puncte de vedere pertinente d-l Asan Murat-preşedinte U.D.T.R. şi d-l Metin Cerchez-deputat în Parlamentul României. D-l Asan Murat a arătat că meritul înfiinţării clasei cu predarea intensivă a limbii turce revine exclusiv conducerii Şcolii Nr.12 şi nu unora care îşi asumă abuziv acest merit.
D-l deputat Metin Cerchez a pus problema costului exagerat al manualelor şcolare de limba turcă arătând, că, el personal va întreprinde măsuri pentru pentru a se remedia acestă situaţie.
Ziua a doua a consfătuirii a cuprins dezbateri asupra unor probleme de ordin general ale învăţământului de limba turcă şi religie musulmană precum situaţia manualelor şi programelor.
Sperăm că acestă consfătuire a fost de folos participanţilor.
Ervin Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Sâmbătă,17 februarie 2001, a avut loc adunarea generală a Organizaţiei de Tineret Turc „Atatürk“ din România.
În cadrul acestei şedinţe s-au aprobat mai multe amendamente la statut. Cel mai important dintre acestea se referă la faptul că O.T.T.A.R. va fi de acum încolo direct subordonat U.D.T.R.
În continuare s-a trecut la alegerea unui Comitet Executiv care va asigura conducerea operativă a organizaţiei.
Preşedinte al O.T.T.A.R. a fost ales cu unanimitate de voturi d-l prof. Ervin Ibraim.
Iată în continuare componenţa Comitetului Executiv.
Preşedinte – Ervin Ibraim
Vicepreşedinţi – Ismail Erol – fil. Constanţa, Eda Ali – fil. Tulcea, Ismail Sezgin – fil. Medgidia
Secretar general-Rasin Redin
Membrii ai Comitetului Executiv: Omer Ilcnur, Emghil Hasan, Iaşar Erhan – fil. Constanţa; Ismail Adnan – fil. Techirghiol, Abdula Elvin Mahmut – fil. Dunărea de Jos. Pentru filiala Mangalia a fost rezervat un loc de membru în Comitetul Executiv având în vedere faptul, că, din motive obiective nici un reprezentant al filialei nu a fost prezent la şedinţă.
Urăm mult succes în activitate noii conduceri a organizaţiei.
Redacţia Hakses
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
DIN PRESA MINORITARĂSICEA TRANSDUNĂREANĂ – 225 ANIAnul acesta se împlinesc 225 de ani de la apariţia formei specifice de organizare militară a cazacilor ucraineni – „Zadunaiska Sici“ (Sicea Transdunăreană) – pe teritoriul Dobrogei. Virgil RIŢCO |
Bu yıl Dobruca bölgesinde Ukrayna Kazaklarının askeri organizasyonun 225 yılı kutlanıyorBu askeri organizasyonun adı „Sicea Transdunareana“. tercüme: G.A. |
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
După cum bine se ştie filiala Măcin, este cea care de 7 ani, în mod periodic, organizează Festivalul folcloric „Grigore Keazim“. Activităţile sunt multiple şi toate sunt pe plan cultural. In luna decembrie, în colaborare cu biblioteca locală a organizat o prezentare de carte privind personalitatea marelui gânditor C-Rumi – Mevlana.
La această întâlnire au participat edilii oraşului Măcin, oameni de cultură, români şi turci.
Benimle ayrı fikirde olan herkesten korkarım
Konuşurken hiç bir şey söylemeyebilirsiniz, fakat susarken değil.
Bir şey soran, muhakkak birşey bilmelidir.
Bir insan ne kadar çok gürültü yaparsa, sözleri de o kadar sessizdir.
Elazar BENYOETZ
Zaman büyük bir öğretmendir, yalnız ne yazık ki daima öğrencilerini öldürür
Curt COETZ
Politika güç bir iştir, ona kendiliğinden atılan kimse ondan şikayet etmemelidir.
Günter CRASS
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Peisajul umanizat al Turciei este inseparabil de cultura sa. Cu toate acestea pentru cel de afară, Turcia dă un nou înţeles cuvântului „sălbăticie” pentru că şi în cele mai inaccesibile sau izolate părţi (cum ar fi piscurile muntoase sau văile secrete) vizitatorul are sentimentul că undeva de-a lungul istoriei, acest loc acum sălbatic şi neîmblânzit, a fost căminul unei civilizaţii. Unele aşezări (oraşe şi sate) au apărut cu aproximativ 9000 de ani în urmă.
Oamenii care au populat aceste aşezări aveau diferite origini, pentru că au venit în valuri şi s-au amestecat cu cei deja stabiliţi, din fiecare val rezultând o nouă sinteză. Între 2000 î.e.n. şi 500 e.n. acest peisaj a fost un centru al civilizaţiilor lumii. Interpretarea istorica se bazează pe înţelegerea noastră asupra a ceea ce a avut loc în acest peisaj în timpul ultimilor patru milenii şi care se manifestă acum în ruinele şi monumentele care împodobesc scena.
Până la apariţia modernismului (care în Turcia este asociat programului mare cuprinzător al anilor 50) peisajul a rămas în cea mai mare parte ca cel din mileniile precedente. Atunci când vezi o replică în Muzeul Civilizaţiilor Anatoliene din Ankara a primelor sate agricole din lume, datând din jurul anului 7000 î.e.n., nu poţi să interpretezi greşit similaritatea dintre prototip şi toate celelalte pe care le-ai văzut în muzeu. Ca şi în celelalte regiuni ale lumii care au o civilizaţie îndelungată, tehnologia folosită în construcţii şi diferitele tipuri de aşezări care au supravieţuit până astăzi au devenit ceea ce noi numim patrimoniu naţional.
Tiparul aşezărilor din Anatolia este mai mult sau mai puţin acelaşi ca şi cel al civilizaţiilor antice. Există o mare posibilitate ca drumul pe care călătoreşti să fie acelaşi cu al marilor luptători din Est şi din Vest care au călcat pe acolo, cu al caravanelor multicolore care au trecut şi cu al curierilor care au galopat cu scrisori sau tratate secrete. Probabil că este acelaşi drum pe care a călătorit Sfîntul Paul şi tovarăşii lui, sau sufiştii care şi-au făcut cunoscute cunoştinţele divine.
Concentraţiile urbane au putut exista datorită apeductelor graţioase construite de romani. Podurile construite de Sinan şi alţi arhitecţi otomani împânzesc satele şi sunt folosite şi astăzi pentru transportul bunurilor şi servicii. Caravan seraiurile, a căror vechime se regăseşte încă din secolul al XI-lea, au oferit adăpost şi odihnă călătorilor obosiţi. Şi în zilele noastre poţi să stai într-un caravanserai, pentru că unele au fost restaurate şi au devenit hoteluri luxoase.
Pe lângă edificiile istorice prezentate cu mândrie în zonele arheologice cum ar fi Troia, Pergam, Ephes, Milet, Priene, Didyma, Aphrodisias, Heraclia, Caunos, Perge şi Aspendos, multe sate şi oraşe din zona de coasta sunt binecuvântate cu propriile ruine anatoliene. De obicei acesta este un teatru antic având o deschidere spectaculoasă spre o plaja, unde, îţi vor spune sătenii, a înotat adesea Cleopatra . Nici agora (piaţa publică) nu trebuie căutată departe. Este probabil ceea ce a fost dintotdeauna – locul pieţii publice. Unele sate sunt, de asemenea, privilegiate pentru că au „oraşe scufundate” sau ruine în apele mării. Pe acestea le poţi vedea, în timp ce înoţi, dacă priveşti în apele clare de culoarea turcuoazului.
Pământurile din interiorul Anatoliei îţi vor prezenta sclipiri ale altor civilizaţii: hitită, frigiană, lidiană. De la aceste civilizaţii vin multe legende cunoscute: bogăţia regelui lidian Croesus, regele Midas care transforma în aur tot ce atingea şi nodul gordian pe care tânărul rege Alexandru l-a desfăcut tăindu-l cu sabia.
Există zone mai mici sacre şi obişnuite în acelaşi timp dar având un înţeles profund: mănăstiri, morminte ale unor sfinţi, eroi, artişti sau preoţi, moschei, biserici, ziduri, fortăreţe, palate, fântâni şi cimitire. Dealurile sunt acoperite cu bucăţi rupte din ulcioare antice iar zidurile contemporane de multe ori au în ele pietre cu o vechime ce merge până în antichitate. Printre aceste ruine se joacă copiii şi oile pasc. Până de curând peştera refugiaţilor din Cappadocia era folosită pentru păstrarea la rece a alimentelor sau ca pivniţă pentru vinuri.
Marea bogăţie a peisajului constituie o provocare pentru conservarea istoriei în Turcia. Progresul s-a făcut prin garantarea integrităţii celor mai importante zone. Se munceşte în continuare la excavarea, catalogarea şi păstrarea acestei moşteniri naţionale. Legi stricte previn scoaterea din ţară a obiectelor antice.
Bediha Cocoi
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Türk – Islam dünyasının en büyük yazarı ve Türk EDEBİYATI Dergisi’nin baş yazarı, Türk ilim ve fikir hayatının mümtaz siması;
hocamızı kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz.
Ailesine, akraba ve dostlarına, sevenlerine, milletimize baş sağlığı, hocamıza
HAKSES
mensupları
Turcia şi împreună cu ea, întreaga lume turcă şi islamică a pierdut, de curând, un om mare, un suflet inegalabil, scriitorul de talie mondială Prof. Dr. Ahmet Kabaklî.
Revista „Literatura Turcă“ condusă de scriitorul Ahmet Kabaklî rămâne o revistă de cutură turcă şi universală în genul prestigioasei reviste de cultură, Lettre Internacioneles. În paginile ei şi-au găsit locul destul de des scriitori români, poeţi şi oameni de cultură români, cum ar fi: Dimitrie Cantemir, Panait Istrati, Ana Blandiana, Mihai Eminescu, Vasile Alecsandri, George Coşbuc, Adrian Păunescu, Eugen Ionescu etc.
Ne-au impresionat şi temele dezbătute cum ar fi „Tema sacrificiului la români“ precum şi reportajele sau foiletoanele legate de unele călătorii scrise de Ahmet Kabaklî, făcute cu prilejuri diferite în România. Ziarul Uniunii Democrate Turce, Hakses, a fost mereu apreciat pentru mesajul lui cultural turco-român.
Şi iată că umbra nopţii a coborât peste acest suflet mare care va rămâne mereu viu în inimile celor care l-au cunoscut sau care i-au citit opera.
Familiei, prietenilor, colegilor şi întregului popor turc condoleanţe şi Allah să-i odihnească trupul şi sufletul în grădina parfumată din câmpiile raiului.
Editura Hakses
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
La data de 18 februarie 2001 va avea loc la Lund, Suedia, lansarea Anului European al Limbilor 2001 (AEL). Această iniţiativă comună a Consiliului Europei şi Uniunii Europene are ca scop celebrarea diversităţii limbilor şi promovarea plurilingvismului. Această manifestare internaţională pleacă de la principiul că pentru înţelegere reciprocă, pentru stabilitatea democratică, pentru ocuparea locurilor de muncă în diferite zone ale lumii şi pentru mobilitate este nevoie de o cunoaştere cât mai largă a limbilor. Fiecare cetăţean va putea participa la concursurile care vor fi organizate în cele 45 de state şi va fi încurajat să înceapă să înveţe alte limbi. Printre obiectivele Anului European al Limbilor se numără şi conştientizarea patrimoniului lingvistic al Europei şi punerea în valoare a acestuia.
Filiala Galaţi a Uniunii Democrate Turce în colaborare cu Uniunea Democrată Turcă-comisia de cultură şi Ministerul pentru Informaţii Publice a elaborat un proiect intitulat Cultură şi Multilingvism ce se va desfăşura în prima jumătate a lunii martie anul 2001.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Hasan İSPİRLİ
İslam’da Kurban’ın tarih-çesi, Hz. Ibrahim Peygamber ile başlar. Ibrahim Peygamber, oğlu İsmail’i Allah’a Tealı’ya kur-ban etmeye nezreder. Zaman gelince, kendisine bu ahdi hatır-latılır. O da gerekli hazırlığı ya-parak, oğlunu kurban etmek üzere müsait bir yere götürür. Çocuğu yatırır ve bıçağı boğa-zına vurur. Fakat bıçak çocuğu kesmez. Bu sırada, Allah tara-fından kendisine bir koç gönde-rilir. Bu koçu keserse, oğlunun yerine kabul edileceği bildirilir.
Bu olay üzerine Hz. Ibrahim kendisine gönderilen koçu keser ve ileride peygamber olacak olan oğlu İsmail kesilmekten kurtulur.
Hz. Ibrahim’in oğlu İsmail’i kurban etmek istemesinin bir benzerinin de Peygamberimizin dedesi Abdulmutalib tarafından yaşadığı haber verilmektedir. Zemzem kuyusunun kazılması sırasında Kureyşle karşılaştığı zorluklardan dolayı Abdulmutalib eğer on tane oğlu oğlursa onlardan bir tanesi Kabe’nin yanında Allah için kurban etmeyi adamıştı. Çekilen kur’ada Peygamberimizin babası Abdullah’a çıkmıştı. Abdulmutalib adağını yerine getirmeye karar verdi. Kureyşliler böyle bir adetin yerleşmesinden korkarak, kendisine engel olmuşlardı. Daha sonra Abdullah’ın yerine 100 tane deve kurban edilmiştir. Bu olayla Peygamberimizin, insanlığa kurtarıcı olarak gelişmenin bir işareti olarak, insan hayatının maddi ölçüsü tam 10 misli yükselmiş bulunuyordu. Islam’da kurban kesme geleneği Hz. Ibrahim’e kadar uzanır. Hz. Ibrahim’in yapmış olduğu hac ibadeti sırasında, Mina’da kurban kestiği anlaşılmaktadır. Kur’an-ı Kerim’de Allah: „ Sonra da sana: „Doğru yola yönelerek Ibrahim’in dinine uy! O müşriklerden değildi. diye vayettik.“ buyurulmaktadır. (16/ 123 Nahl) Kurban bayramının da Hz. Ibrahim’den kaldığı bilinmektedir. Hz. Peygamber, kurban bayram namazını kıldıktan sonra hazırladığı iki boynuzlu koçun birisini kendisi ve ailesi için, diğerini de ümmeti için kurban etti. Sonra da: „Allah’ım! Bu sendendir ve sanadır.“ buyurdu. (S. Buharı, Trc. Tecrid, 3/172). Hz. Ibrahim’in geçirdiği büyük imtihandan sonra Allah’ın lütfettiği koç kurbanını da hatırlatan bu ibadet, böylece İslam’da da devam etmiştir. Dinimizde kurban, kurban bayramı günlerinde kesilir. Sığır, manda, deve, koyun ve keçi kurban edilir. Kurbanlıklar, sağlıklı ve sağlam hayvanlardan olmalıdır. Bunun dışında adak kurbanı, akika kurbanı, bazı suç ve günahlar için, keffaret kurbanı türleri de bulunmaktadır. Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Hakk: „Onların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır, fakat O’na sadece sizin takvanız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah’ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Muhammed!) Güzel davranışları müjde!“ diye buyurdu. (22/37 Hac). Bu ayet, genel olarak bütün ibadetlerde iyi niyet ve ihlasın gerekliliğini ortaya koymaktadır. Anlaşılıyor ki ibadetlerimizde bizi Allah rızasına ulaştıracak olan temel unsur, kalplerimizin takvası, yani bu ibadetleri gösterişten uzak olarak, sırf Allah’ın rızasını kazanmak için yapmamızdır. Nitekim, Hz. Peygamber bir hadislerinde; „Amellerin kıymeti ancak niyetlere göredir. Herkesin niyeti ne ise, eline geçecek olan da odur.“ buyurmuşlardır. /S. Buharı Trc. Tecrid, l s.l) Kurban’ın kesilmesi, Hz. Ismail’in hayata dönmesine sebep olmuştur. Kan akıtmak vacip, et dağıtmak sünnet olduğuna göre, kurban kesilmekle vacip getirilmiştir. Evlad, annenin ve babanın bir parçasıdır. Parada insan hayatının aynen bir parçası sayılmaktadır. Kendinden bir para olan evladını kurban etmek ne kadar zor ise; alın teri ile kazanılan parayı vererek kurban alıp kesmek de o kadar zordur. İşte bunların ikisi de insan hayatından birer parçadırlar. Hz. Ibrahim, Allah’a aşkından dolayı oğlunu kurban etmek istemiştir. Biz müslümanlar da Allah sevgisinden dolayı malımızı ve canımızı Allah yolunda sarf etmeye çalışırız.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
AHMET KABAKLI
(Son yayısı)Kendimizi zamanın alışkanlıklarından kurtarmak çok zor.Şimdi „irfan“ kelimesi dahi unutulup bize, geçmişten ses gibi geliyor. „kültür“ sözüne alışmışız. Dilimizde yazımızda Türkçe derin ve tarihi bir karşılığı olduğunu düşünemiyoruz. Hep „kültür“ hatta kültürel, kültürü paralamaları ile devam ediyoruz. Bu ağdalı lugatlerin modaya çıkmadığı günlerde de milletimizle kültürümüz vardı elbette. Çağlar içinde biz kültürü „irfan“, „kültürlüyü „arif“ diye anardık. Bu kelimeler dolayısı ile kendi „irfan“ anlayışımız da vardı.
Azıcık dikkat, izan ve insaf edersek görülür ki (aynı irfan çemberine bağlı oldukları halde) Avrupalı her millet „kültür“ sözünü kendi örfüne göre anlamaya savaşıyorÖ kültürde millik davası ediniyorlar.
Bin sene süren heybetli tarih ve medeniyetimiz içinde bir milli kültür kavramına varmamış olmamız zaten mümkün mü’ Nitekim bu anlayış gelişmiş ve „irfan“ sözü ile kararını bulmuştur.
Gel gör ki Meşrutiyet ve Cumhuriyet okumuşları, bir kültür kavramınızın olmadığını öyle bir kabullendiler ki kimi „hars“ kimi „ekin“ diyerek çiğdem öiğe kültür çevirmeleri yaptılar. Frengıstanda bu kavrama „Toprağı ekmek gibi, insan beynini fde yeşillendirmek“ gibi bir anlam veriyorlar. Kökünden çıkmışlar da, „biz de batılı uluslar gibi olmak, hani… „Reform“, „Ronesans“ gibi cahil halkın anlamadığı laflar vaad ederek büyümeliyiz diye düşünüyor olmalılar.
Batılı kelimeler de artık, batı adamları gibi ürküp titrediğimiz, katında dize geldiğimiz nesnelere döndü. Öz dilimizle düşünmeyi ayıp, günah sayıyoruz. Son aylarda levha yerine döviz alayı yerine kortej demekten sakınılmıyor. Ne hikmetli iştir’ Bir okmuş, yetkisini kültür, reform, lirik gibi kelimeleri sıralamak şartıyle tasdik ettiriyor. Ay, hafta geçmiyor, bir dergide gazete veya kitapta, uzun enlikültür makaleleri okuyoruz. Fazla dilci olanlar ise bu kavramlara yakası açılmadık karşılıklar buluyor. Ekin diyor, batı kafasıyle düşünüp evir-devir cümleler kuruyor. Böylece güya devrimsel kültür kuruyorlar.
Irfan sözünün tek kurusu, köylünün zanatkarın ve asnafı da dilinde dolaşmasıdır;derin edebi geleneğimiz içinde Yunus’un, Nedim’in, Fikret’in şiirlerine de girmiş bulunmasıdır. Yunus Emre, irfan’la beraber, onu da içinde taşıyan „Marifet“ kelimesine bayılıyor:
„Şerat, marifet yoldur varana
Marifet, hakikat ondan içerü“
Malum, Nedim şöyle der:
„Muradın anlarız ol gamzenin izanımız vardır,
Bellı, söz bilmeziz amma biraz irfanımız vardır.“
Fikret de şöyle der:
„Dini hür, irfanı hür, vicdanı hür bir şairim.“
Alınan mısralarda irfan kavramının geniş manalarından sadece ikisi görülüyor. Dilimiz de irfan, Batılıların kültür’, gibi, kullanıla kullanılan çok türlü, geniş manalara gelmiştir.
Has anlamı ise süzülmüş, arınmış, bilgiçlik, kıtabılık, tozlarını silip atmış olgun, yaratıcı bilgidir. Yunus sırf irfanlı olduğuna ima için Cahil, bigisiz olduğunu söyler de tetikçilerimiz Yunus ümmı midir, alim midir. savaşına girerler. Ne hazin irfansızlık örneğidir bu.
Irfan çiğ alınıp satılan, ısmarlanan çiğ bilgi değildir. Ilhamcı, icatçı ferahlatıcı ve mutluluk vericidir.
Okuyanı, dinleyeni üzmez, sıkmaz. Tayırız, rölsüz, nikapsız görünür, samimi, babacandır.
Irfan büyüklerin ilgi ve müsaadesine dayanan, onları hoşlandıran resmi, dar basamakalıp bilgi de değildir. Çağlar boyunca her türlü taassuptan kaçmış nüfuzlu kişilerin hışmına uğramamak için ise, kendi yalnızlığına ve ariflerin sohbetine sığınmıştır. Arif yani irfanlı kimsenin başlıca konusu yobaz ve dar görüşlü zahit’tir. Zahitlik konusu çağlar içinde değişen dar görüş, taklit ve kitabilik demek olur. Zamanımızda da her görüş, inanç ve ideolojinin yobazları zahitleri çoktur; bunlar sırtlarını iktidarlara, zümrelere, yobaz gruplara, modalara dayayıp, kulhanbeylik ederler. Vaktiyle bazı din softalarının yaptığı gibi. Bie manada irfan anlayış derinliği sayılır; arif kişi ehli dil olur; kırmaz, incitmez, zarif, deryadilidir; müsamahası sonsuz, affı bol, sevgisi içtendir. Onun için ne riyadan ne müraiden hoşlanır. Gösterişin her çeşidinden kaçar; köy evlerindeki yer fırınları gibi içerden yanar, derinden pişirir. Bu misilsiz oluş içinde arif, tevazuun yücesine çıkar da: Az biziz, bal bizdedir diyebilir.
Irfan şahsı ve esastan olur; taklikte bağdaşamaz. Gevezelikten sakınır sakınır da bir söz eder ki: melekler de bilmez ola. Dünya malına, mevki derdine ziyade bel bağlamaz. Ölümden korkmaz küçülmez; irfanı kardeş bilir, sana düşman olmaz.
İrfanın mayası hürriyettir. Hukuk ve hürriyetin ise despot önünde geliştiği görülmemiştir. Her zaman zararlı sayılmış doğru ahlaka, sevgiye, irfana düşünenlere sığınmıştır. Hürriyeti kendileri için veya siyaset için bilenler irfanı anlayamazlar. Ürfan yalancıdan, samimiyetsizden bucak bucak kaçar. İrfanın meyvesi nadir ve zor olup, büyük gönül ve büyük yürek ister.
(Türk edebiyatı, sayı 327, yıl 29ö Ocak 2001-01)
Her zengin ömründe bir kez,
Hacca gider bir farzdır
Beytullah’ı tavaf etmek,
Yüce Rab’ye bir niyazdır.
Zenci, beyaz, kızıl, sarı
Tüm Dünya müslümanların
Kaabe’de vahdet yaparlar
Çünkü bir tektir Rabi’leri.
Mekke, Medine arası
Hep Muhammed hatırası
Yuce Peygamberın kabrı
Ziyarettin en alası.
Ihacca giden gelen kullar
Tüm günahları arrınırlar
Kaabe’ye sürülen her yüz,
Mahşerde ay gibi parlar.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Istoricul sacrificiului în Islam este legată de legenda biblică la lui Avraam la creştini, şi Hz. Ibrahim la musulmani ceea ce înseamnă acelaşi personaj.
Hz. Ibrahim (Avraam la creştini), făgăduieşte să sacrifice, drept mulţumire, lui Allah ceea ce are mai scump pe lume, dacă acesta îi va dărui un fiu şi cum copilul este totdeauna cel mai de preţ lucru pentru părinţi, cel sacrificat trebuia să fie fiul. Când sorocul s-a apropiat, Allah prin glasul îngerului Cebrail (Gavril) i-a amintit lui Ibrahim de cuvântul dat. Acesta cu lacrimi în ochi, dar cu credinţă neclintită în Allah, şi-a dus fiul într-un loc anume pregătit pentru sacrificiu. A culcat capul băiatului pe o buturugă şi a lovit puternic cu cuţitul, dar acesta nu a tăiat.
A încercat a doua, a treia oară dar rezultatul a fost acelaşi. Între timp, Allah a trimis un berbec, cerându-i lui Hz. Ibrahim să-l sacrifice în locul fiului. Astfel a fost salvat fiul, Hz. Ismail.
Acest motiv al sacrificiului este întâlnit mai târziu la bunicul lui Mahommed Aleyselam, Abdulmutalib. Se spune că acesta urma să sape fântâna din care avea să izvorască apa sfinţită, zemzem. Dar de fiecare dată avea necazuri cu tribul Kureişilor, un trib păgân, care se ruga la zei. Abdulmutalib, necăjit, a promis lui Allah că din 10 fii, pe unul îl va sacrifica, numai ca să-şi poată termina lucrarea. Sacrificiul avea să aibă loc lângă Kaaba. S-a tras la sorţi şi cel ce urma să fie sacrificat a fost chiar tatăl lui Mahommed, Abdullah.
S-a hotărât ziua sacrificiului. Cei din tribul Kureişilor s-au speriat şi s-au împotrivit. Dar şi de data aceasta, un glas ceresc a salvat de la moarte fiinţa umană. Glasul a cerut în locul băiatului 100 de cămile.
Mai târziu, Profetul nostru Mahommed, Slăvit fie Numele, a considerat că acest sacrificiu animalier este dovada valorii umane. Conform tradiţiei Islamice, se presupune că primul sacrificiu făcut de Hz Ibrahim a fost la Mina. Coranul scrie: „Mergi pe drumul drept conform religiei lui Ibrahim! El nu acceptă decât un singur Allah ( Dumnezeu).
Deci această sărbătoare dăinuie din vremea lui Hz:Ibrahim. Mai târziu, după slujba de Kurban Bayram, Mahommed Aleyselam a luat doi berbeci pregătiţi pentru eveniment şi i-a sacrificat, unul pentru bunăstarea familiei, celălalt lui Allah spunând „Acesta e trimis de tine pentru tine“
În cadrul acestei sărbători se pot sacrifica oi, vaci, cămile, capre, bivoliţe, toate întregi, nevătămate şi sănătoase.
Există şi sacrificii care se fac ca jertfă pentru împlinirea unor dorinţi sau pentru iertarea păcatelor, precum şi la anumite evenimente, cum ar fi mutarea într-o casă nouă.
Despre acest fel de sacrificiu în Coran scrie: „Carnea şi sângele scurs nu ajunge la Allah, dar sacrificiul ajunge la voi. Pentru comportarea voastră evlavioasă şi gândul curat vă vestesc. Să dăruim sacrificiul pentru a ajunge la Allah.
Copilul este o parte din trupul părinţilor, şi banul este o parte din viaţa omului. Aşa cum pentru părinţi este greu să-şi sacrifice copilul aşa şi banul cîştigat cu sudoare e greu să fie folosit pentru animalele ce vor fi cumpărate spre sacrificare. Dar tocmai aici stă puterea sacrificiului pentru cei mulţi necăjiţi, pentru dragostea faţă de Allah.
Totul este credinţă, încercare, examen.
Traducere adaptată Gulten Abdula
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Ermenilerin ırk olarak tarihi kökenleri henüz tam anlamıyla açıklığa kavuşmuş değildir. Bunun için Ermenilerin kökeni hakkında çeşitli teoriler öne sürülmektedir. Bu teorilerden daha sağlıklı olan Ermenilerin M.Ö. VI. yüzyılda Balkanlardan gelerek Doğu Anadolu’ya yerleşen bir kavim olduklarıdır.
Çeşitli egemenlikler altında yaşayan Ermeniler, tarih boyunca hiçbir zaman bağımsız, birleşik ve sürekli bir devlete sahip olmamışlar, çeşitli yabancı güçlere bağlı olarak yaşamışlardır.
Türklerin Ermenilerle teması Selçuklu Türklerinin XI. yüzyılda toplu olarak Anadolu’ya gelmeleriyle başlamıştır. Selçuklar Anadolu’ya yerleştirken, Ermenilerle herhangi bir çatışma olmamıştır. Hatta Selçukların Anadolu’yu ele geçirmelerine Ermenilerin de yardımcı olduğu Ermeni tarihçilerince de ifade edilmektedir. Selçuklu Türkleri, Bizans’ın imha etmeye çalıştığı Ermeni kilisesini korumuş. Ermeni toplumunu ibadet, eğitim ve içişlerinde serbest bırakmıştır. Çünkü Türkler, Müslüman olmayan halkın hak ve hukukunu güvence altına alarak, diğer dinlerden olan insanlara o zamana kadar tanık olunmamış bir hoşgörü örneğini sergilemişlerdir.
Selçıuklardan sonra 1299’da kurulan Osmanlı Imparatorluğu, Ermenilerin ayrı bir toplum olarak örgütlenmelerine izin vermiş., Istanbul’un fethini müteakip Padişah Fatih sultan Mehmed’in talimatıyla 1461’de Istanbul’da Ermeni Patrikhanesi kurulmuş, Ermenilere her türlü hak tanınmış ve askere alınmamak gibi muafiyetler sağlanmıştır.
Böylece de, Ermeniler için tarihlerinin hiç bir döneminde yaşamadıkları yeni bir çağ açılmış, üzerlerindeki dinsel, siyasi, toplumsal, ekonomik ve kültürel baskı kalkmış, diğer ülkelerden de Osmanlı Imparatorluğuna Ermeni göçleri olmuş ve Türk- Ermeni ilişkileri XIX.yüzyılın sonlarına kadar büyük bir güven ve barış içinde sürmüş, hatta Ermenilere „Sadık Millet“ unvanı verilmiştir. Bunun da etkisiyle Ermeniler Osmanlı yönetiminde Dışişleri, Maliye, Ticaret ve Ulaştırma Bakanı olabilmişlerdir.
Dolayısıyla Ermeniler, Türkler başta olmak üzere, Imparatorluğunun tüm unsurlarıyla XIX yüzyıl sonralarına kadar barış ve güven içinde yaşamışlar, Osmanlı yönetimiyle ilgili hiçbir şikayet ya da sorunları olmamıştır.
Ancak, XIX yüzyılın ikinci yarısında bir „Ermeni Sorunu“ndan söz edilmeye başlamıştır. Bu sorunu 1856 Islahat Fermanı ya da 1877-1878 Osmanlı- Rus Savaşı ve bunu izleyen Ayestefanos Anlaşması ve Berlin Konferansında bulmak mümkündür.
Çarlık Rusyası, bir emperyalist güç olarak Osmanlı ERmenilerini Protestanlık ve Katolikliğe kazanmak sevdasına düşmüşlerdir. Zira, bu devletlerce izlenen politikanın temel taşlarından biri Osmanlı Devletindeki Hırstiyan unsurları ve özellikle Ermenileri Osmanlılara karşı kullanmak suretiyle Ermenilere, Doğu Anadolu’da hayali bir Ermenistan vadetmişlerdir. 1877-1878 Osmanlı Rus savaşını Osmanlılarının kaybetmesi üzerine Ruslar Ermenileri kışkırtmaya başlamışlardır. Bunun üzerine Ingliz ve Fransızlar da Ermenilerledaha çok ilgilenme yolunu tercih etmişlerdir. Doğu Anadolu’da hızla Ingliz Konsoloslukları kurulmaya başlanmış olup bölgeye çok sayıda Protestan misyoner gönderilmiştir.
Bu tahrikler sonucu 1880’den itibaren Doğu Anadolu’da bazı Ermeni Komiteleri kurulmaya ve isyanlar çıkartılmaya başlanmış ise de, Ermeni halkının büyük çoğunluğu bu isyanlara ragbet etmemiştir. Bu nedenle, Osmanlı Ermenilerini içeride kurulan komiteler yoluyla devlete karşı harekete geçirmek mümkün olmayınca, Rus Ermenilerine Osmanlı toprakları dışında komiteler kudurtulmuştur. Böylece 1887’de Cenevre’de Hınçak ve 1890’da da Tiffis’de Taşnak Komiteleri ortaya çıkmıştır.
Ilk isyan 1890’daki Erzurum isyanıdır. Bunu yine aynı yıl meydana gelen Kumpapı gösterisi, 1892-93’de Kayseri, Yozgat, Çorum ve Merzifon olayları, 1894’de Sasun isyanı, 1895’de Babiali gösterisi ve Zeytun isyanı, 18962da Van isyanı ve Osmanlı bankasının işgali, 1903’de ikinci Sasun isyan, 1905’de de Padişah II Abdulhamid’e suıkast teşebbüsü, 1909’da Adana isyanı takip etmiştir. Görüldüğü gibi 1890’dan itibaren Anadolu’da ve başkent Istanbul’da Ermenilerce çeşitli isyan, sabotaj ve suıkast eylemlerine girişilmiştir.
Söz konusu isyanların Osmanlı kuvvetlerince bastırılması dünya kamuoyuna „Müslümanlar Hırstiyanları Katledi’yor“ mesajiyla yansıtılmıştır. Bunda, Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar dağılmış Hırıstiyan misyonler ile büyük devletlerin Konsoloslukları ve Istanbul’daki Büyükelçilikleri büyük röl oynamışlardır. Birinci dünya savaşında, Rus saflarına katılan Ermeniler gönüllü aylar kurarak, Rus işgal kuvvetleriyle birlikte Doğu Anadolu topraklarına girmişler, Anadolu’da çeşitli isyanlar çıkmışlar, Osmanlı kuvvetleri arkadan vurularak, sivil Türk halkı büyük bir katliyama maruz kalmıştır.
Osmanlı Hükümeti bu durum karşısında, önce Ermeni Patriği’ni, Milletvekillerini ve önde geleneklerini çağırarak Ermenilerin Müslümanları katletmeye devam etmeleri halinde gerekli çnlemleri alacağını bildirmekle yetnmiş, bu sonuç vermeyince de 24 Nisan 1915’de Ermeni komitelerini kapatmış ve yöneticilerinden 235 kişiyi devlet aleyhine faaliyette bulunmak suçundan tutuklamıştır. Dışarıdaki Ermeni toplumları, her yıl „Katliam“ yıldönümü olarak 24 Nisan’ı anmaktadırlar.
Oysa kendi vatandaşlarının ihanetine uğrayan Osmanlı yönetimi yukarda da belirtildiği gibi ülkenin bütünlüğünü tehdit eden bu gelişmeler karşısında Ermeni tehdiş komitelerini kapatmış, liderlerini tutuklamış ve Doğu Anadolu’nun savaş bölgesi hattındaki Ermeni nüfusunu güneye, savaş bölgeleri dışına Osmanlı toprakları içinde kalan Suriye’ye sevk etmiştir. Osmanlı Hükümetinin aldığı bu haklı ve meşru önlemler Ermeni çevreleri ve hasım devletlerce „Ermeni Katliamı“ olarak tanıtılmış ve Osmanlıları hedef alan büyük bir propaganda kampanyası açılmıştır.
Ancak, yer değiştirme bir cezai işlem değil, güvenlik nedeniyle belirli bir grubun belirli bir yerde ikamete mecbur edilmiştir. Bir savaş halinde düşman ile işbirliği yaptığı sabit olmuş ve üstelik, bu işbirliğini bir iftihar vesilesi olarak gören toplulukların, zararlı edilecek bir husus da olmaması gerekir. Bu tedbir ülke güvenlik ve toprak bütünlüğü açısından benzer tehliklerle karşılaşan tüm ülkelerin aldığı bir tedbir olduğunundan, başta ABD olmak üzere II Dünya Savaşında bile bütün devletlerce uygulanmıştır.
Ermenilerin Doğu Anadolu’daki çarpışmaklar ve yer değiştirme sırasında kayıplar verdikleri doğrudur. Ancak, savaş günlerinin güç koşullarını, araç, gereç, vakıt, gıda, ilaç vediğer imkanların yetersizliğini, ağır iklim şartlarını ve tifüs gibi salgın hastalıkların yol açtığı tahribatı da göz önünde tutmak gerekir. Bu koşullar ve sıkıntılar yalnız Ermeniler için değil, bütün Osmanlılar için eşit şekilde geçerlidir ve uğranılan acılar herkes için ortak acıklar olmuştur. Bununla birlikte, savaştan kaynaklanan genel aşayissizlik ortamı ve şahsi kin ve intikam duyguları, yer değiştiren kafilelerin bir takım sıkıntılara uğramasına neden olmuştur. Hükümet bu durumu elinden geldiğince önlemeye çalışmış ve sorumlu gördüğü kimseleri de cezalandırmıştır. Buna rağmen, Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşında yenilğiye uğraması ve cezalandırmıştır. Buna rağmen , Osmanlı Devletinin I. Dünya savaşında yenilgiye uğraması 30 Ekim 1918’de Mondros Mütakesinin imzalanması Ermenileri yeniden harekete geçirmiştir.
Ayrıca, 10 Ağustos 1920’de Ermenileri bir kez daha umutlandıran Sevr Anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma, Osmanlı Devletinin Ermenistan’ı özgür ve bağımsız bir devlet olarak tanımasını hükme bağlamıştır. Buna karşın, Türk Istiklal Savaşının sonuçlanması üzerine 24 temmuz 123’de imzalanan Lozan Anlaşmasında Ermeniler hakkında hiçbir hüküm bulunmamaktadır.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Dünyamıza ısı ve ışık Güneşten gelir. Isı, dikey (amut) olarak yayılır (intişar eder). Bu bir fizik kanunudur. Dünyamız yörüngesinde dönerken aynı durumda kalmaz, değişir. Bu sebepten dünyanın bölgelerine ı*ık ve ısı değişik gelir.
Isıyı daima dikey alan orta kuşak (ekvador) ve ekvatorun alt ve üstündeki tropikal kuşakların arası çök sıcak olur. Buna karşılık kutup bögeleri az ısı aldıkları için buzlar altındadır;buzullarla (cümudiyelerle) örtülüdür.
Kutuplarla tropikal kuşaklar arasında kalan bölgelerde ise iklimler değişiktir. Buzlu bölgelere yakın yerler sıcak olur. Yeryüzünün engebeleri (arızaları) de iklimi az çok değiştirir: Yüksek dağ başları serin, soğuk ve buzlu olur. Deniz seviyesine yakın yerler ılık ve sıcak olur.
yüz, yüz beş, yüz on, yüz on yedi, yüz yirmi dokuz, yüz otuz sekiz, yüz elli iki, yüz kırk yedi,
100 105 110 117 129 138 152 147
yüz yetmiş bir, yüz altmış üç, yüz doksan dört, yüz seksen dokuz…
171 163 194 189
(Cevaplar birer tam cümle olsun
- Isı nasıl yayılır?
- Dünyanın kaç kutbu vardır?
- Kutuplar nasıldır? Niçin?
- Kuzey ve güney kutuplarında eşit uzaklıkta bulunan kuşağa ne denir?
- Tropikal bölge neresidir?
- Sizin memleketiniz Türkiye’nin ne tarafındadır?
- Memleketiniz tropikal bölgeye mi, kuzey kutbuna mı yakındır?
- Engebeler de iklimi değiştirir mi? Nasıl?
- Memleketiniz, deniz seviyesinden ne kadar yüksektir?
- Memleketinizin iklimini anlatınız?
Yukarıdaki metinde (dersin başlangıcındaki metinde) kaç cümle vardır?
Cümleler küçük harfle mi başlıyor?
Her cümlenin sonuna ne konmuştur?
Bu metinde beş fiilin altlarını çiziniz. Mastarlarını yazınız. Mastarların hangileri ince seslidir ve eki-mek’tir? Hangileri kalın seslidir ve eki -mak’tır?
Bayram geldi hepimiz
Daha çok neşeliyiz
Bayram geldi hepimiz,
Daha çok sevinçliyiz…
Önce büyüklerimiz…
Ellerini öperiz!
Anne, baba, kardeşler
Sonra bizi öperler…
Lokum, şekerler gelir,
Badem, fıstıkla yenir
Hediyeler verilir
Teşekkürler ederiz…
Bayram günü dargınlık,
Küskünlükler yok olur
Uzaktaki dostların
Hatırları sorulur…
M. Rauf ALANYALI