♦ Cuprins ♦ İçindekiler ♦ Contents ♦


Zafer Bayramı

Zafer Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal bayramıdır. Her yıl 30 Ağustos günü Türkiye’de törenlerle kutlanır. Aynı zamanda Romanya ve tüm dünyada yaşayan Türkleri için de büyük bir bayramdır.
Çünkü Zafer Bayramı umut bayramıdır. Zafer Bayramı, 1922 yılında 26 Ağustos’ta başlayıp 30 Ağustos’ta Dumlupınar’da Gazi Mustafa Kemal’in başkumandanlığında zaferle sonuçlanan Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ni (Büyük Taaruz) anmak için kutlanan bayramdır.
Bu mutlu günde zaferini bize yaşatan Atatürk ve silah arkadaşları ile kahraman Türk Ordusu’na şükran ve minnettlerimizi sunarken, tüm milletimize Zafer Bayramı, kutlu olsun!

Ervin Ibraim

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Istanbul – oraşul contrastelor

Nu veţi înţelege de ce este Istanbulul considerat un oraş irezistibil, până nu-l veţi vedea cu ochii voştri… şi o dată ajunşi acolo, nu poţi să nu cazi prada farmecelor sale şi să nu te îndrăgosteşti. Un adevarat spectacol urban, un amalgam între orient şi apus, două oraşe într-unul singur, care se completează perfect unul pe altul: cel tradiţional, aflat sub puternica influenţă a religiei islamice, cu moschei şi femei acoperite şi unul occidental, cu magazine de tot felul, hoteluri, cafenele, cluburi, cu piercinguri sau tatuaje.
Mai mult decat atat, Istanbul-ul reprezinta un capitol aparte din istoria umanităţii. Singura metropolă din lume situată pe două continente (Europa şi Asia), este, de asemenea, şi singurul oraş din lume care a fost capitala a trei imperii: Roman, Bizantin şi Otoman. De aceea comisia de învăţământ a U.D.T.R. a ales desfăşurarea schimbului de experienţă a profesorilor de limba turcă in metropola turcă.
La iniţiativa Türk Eğitim Sen prin domnii Enver Demir şi Harun Ozkan a avut loc în perioada 2-8 august schimbul de experienţă a cadrelor didactice de limba turcă din învăţământul românesc. Unul dintre obiectivele deplasării a fost vizitarea unor şcoli. S-au împărtăşit opinii despre metodele de predare a cadrelor didactice şi condiţiile în care îşi desfăşoară activitatea. S-au semnat protocoale de colaborare între sindicatele celor două ţări.
Din partea U.D.T.R. au participat: şef comisie invăţământ institutor Vildan Bormambet, şef comisie religie, Islam Remzi şi secretarul general al Uniunii Democrate Turce din România, Ervin Ibraim.

Ibraim Nurgean

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

SEMINAR LA AKÇAKOCA

In perioada 3-16 august a.c. cadrele didactice care predau limba turcă şi religia islamică au participat la un seminar de perfecţionare în Turcia, la Akçakoca. Aceste cursuri au fost organizate de Ministerul Învăţământului din Turcia şi TIKA (Agenţia Turcă pentru Cooperare şi Dezvoltare) în colaborare cu Consulatul General al Republicii Turcia la Constanţa şi Inspectoratul Şcolar Judeţean Constanţa. Programul seminarului a cuprins teme legate de limba turcă, cultură şi civilizaţie turcă precum şi religie islamică. Cursurile s-au desfăşurat la Casa Corpului Didactic din Akçakoca, Düzce,Turcia. Cadrele didactice au avut posibilitatea de a vizita Cetatea Akçakoca, Lacul Abant,Cascada Güzeldere, Gölcük,obiective turistice din Düzce, Ereğli şi Istanbul.
3-16 ağustos tarihleri arasında Düzce Eğitim Öğretmenevin’de Milli Eğitim Bakanlığı ile Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı ile işbirliği yapan Köstence İl Müffettişliği ve T.C. Köstence Başkonsolosluğu tarafından düzenlenen “Türkçe Türk Kültürü ve Din Öğretimi Seminerine” Köstence ilinden Türkçe ve din öğretmenleri katıldılar. Seminere Anefi İcbal, İomer Subihan, Regep Sıbel, Menai Ghiulendan, Seit Memet Emel, Nasipali Sevim, Vuap Feihan, Ziadin Murvet, Menacai Narcis, Veli Lacme, Abdula Sevinci, Abibula Şeila, Seidali Zulfie, Regep Aiten, Amet Nurgian, Emin İngi, Şachir Bunian, Omer Ali İchimal, Amet Neida, Salim Sibel, Cutlacai İldız, Amet Dalila ve Hagi Memet Chemaledin katıldılar.Öğretmenlere Prof. Dr. İdris Şengül, Prof. Dr. Seyfettin Erşahin, Prof. Dr. Bünyamin Erul, M.E.B. Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı şube müdürü Necati Yurt, Ahmet Ergun Bedük, Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu önemli ve faydalı bilgiler aktardılar. Öğretmenler programdan sonra Akçakoca Kalesi, Abant Gölü, Güzeldere Şelalesi, Düzce, Eğreli ve İstanbul gibi tarihi ve turistik güzel yerleri ziyaret ettiler.
Seminerin kapanış töreninde Yurt Dışı Eğitim Öğretim genel müdürü Hasan Kaplanbey, Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu üyesi Ahmet Ergün Bedük bey, Hizmetiçi Eğitim Daire Şube müdürü Necati Yurt bey, Türk İşbirliği Kalkınma Ajansı Başkanlığı görevlisi Gülnaz Çelik hanım, M. E. B. Yaygın Eğitim Enstitüsü Teknik Okullar Bakanlık görevlisi Hanifi Erkıran bey, M. E. B. Yaygın Eğitim Enstitüsü Teknik Okullar Bakanlık görevlisi Behice Odaman hanım, Akçakoca Öğretmenevi’nin yönetmenleri Aynur Cingirt hanım, Ünsal Kaynak bey, Adnan Kaya bey bulundular. Yurt Dışı Eğitim Öğretim genel müdürü Hasan Kaplan bey seminerin kapanış töreninde yapan konuşmasında. “Çok değerli meslektaşlarım, sizlerle bir arada bulunmaktan memnuniyet duyuyorum.Bu seminerde değerli hocalarımız kıymetli bilgilerin anahtarlarını verdiler. Eğitim-öğretim yöntemi konusunda ve değerli kültürel zenginlikleri kavrama ve çocuklarımıza aktarma noktasında böyle çalışmalar yapılır. Bundan sonra bütün sorumluluk sizin elinizdedir. Eğitimciler bu konuya elbirliğiyle sizler el atmanız sorun kısa süre çözüme katkı verecektir” diyerek tavsiyede bulunmuştur.
Bu seminerin hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunarız.

Subihan Iomer

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

TABERE DE VARĂ PENTRU OLIMPICI

Departamentul pentru Relaţii Interetnice în parteneriat cu Uniunea Democrată Turcă din România i-a premiat pe elevii participanţi la Olimpiada de Limba Turcă ce s-au clasat la faza naţională, pe primele trei locuri cu câte o tabără de vară în ţară şi în străinătate.
Astfel, ocupanţii locului III la olimpiadă au participat la proiectul „Itinerarii Culturale” ce s-a desfăşurat la Piatra Neamţ, în perioada 10-15 august. Proiectul a cuprins vizite la mănăstirile din Nordul Moldovei, la Cheile Bicazului şi Lacul Roşu, la casele memoriale ale lui M. Sadoveanu şi Ion Creangă, la Muzeul Cucuteni. Elevii de gimnaziu care au obţinut premiile I şi II au luat parte la proiectul „Vreau să învăţ limba ta” care s-a desfăşurat în perioada 24-31 august şi a cuprins un program de training pe teme de comunicare.
Patru elevi de etnie turcă de la Colegiul „Kemal Ataturk“ din Medgidia, Grupul Şcolar Cobadin şi Liceul Internaţional de Informatică au luat parte la o tabără de vară multietnică pe insula Aegina din Grecia. Proiectul în care sunt incluşi cei patru elevi se numeşte „Multiculturalitate în Europa” şi se derulează sub egida Anului Dialogului Intercultural.Proiectul s-a derulat în perioada 27 august-3 septembrie şi i-a reunit pe toţi ocupanţii locului I la Olimpiadele de limbă maternă din ţară.
Toate cheltuielile de cazare sunt suportate de Departamentul pentru Relaţii Interetnice iar cheltuielile de transport până la Bucureşti şi Piatra Neamţ tur şi retur de către Uniunea Democrată Turcă din România.
Toţi elevii de etnie turcă incluşi în proiecte sunt impresionaţi de tabere mai ales că majoritatea fac parte din familii cu venituri mici şi nu au avut ocazia până acum să facă excursii în ţară ori în străinătate.

Sorina Asan

„Itinerarii multiculturale“

Anul acesta, olimpicii cu rezultate deosebite la Olimpiada de Limba şi Literatura Turcă pe lângă cadourile primite din partea Consiliului Judeţea Constanţa, prin d-ul Nicuşor Constantinescu, au primit în dar din partea Uniunii Democrate Turce din România şi a D.R.I. o mini vacanţă la Piatra Neamt, acolo unde grupul a fost însoţit de doamna înv. Urla Mihaela, de la Colegiul Naţional „Kemal Ataturk“.
Pe parcursul a cinci zile, olimpicii noştri au fost alături de olimpicii olimpiadelor de limba maternă: croată, sârba, ucraineană, rusă, germană etc, cu care au legat frumoase prietenii. Programul activităţii a fost unul atractiv şi educativ. S-au organizat excursii la principalele obiective turistice din zonă: mănăstirile: Varatec, Agapia; Cetatea Neamţului; muzeele: Ion Creangă (Humuleşti); „Calistrat Hogaş“; Alexandru Vlahuţă; Muzeul de Etnografie, Muzeul de Istorie, Muzeul de Artă şi de Ştiinte Naturale; Cheile Bicazului; Lacul Roşu; Barajul de la Bicaz şi o croazieră cu vaporaşul.
În fiecare seară, grupurile de elevi se întâlneau şi îşi împărtăşeau impresiile adunate din timpul zilei. Grupul nostru a adunat amintiri frumoase, de neuitat, aducând cu ei acasă din aceasta „minivacanţă“ de vis o mulţime de prietenii noi.
Participanţii au ţinut să mulţumească din suflet organizatorilor, în special Uniunii Democrate Turce din România pentru că au contribuit la desfăşurarea acestui program deosebit de atractiv şi educativ.

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

A venit vacanţa!!!

Aşa cum toţi elevii aşteaptă cu nerăbdare vacanţa tot aşa au aşteptat şi doamnele de la cursurile de coran vacanţa de vară. A fost o vacanţă mult aşteptată deoarece erau nerăbdătoare pentru a-şi primi diplomele. Elevele doamnei Şerife Coşkun, profesor absolvent al facultăţii de teologie al Universităţii „9 Eylul“, au participat zilnic la cursuri ţinute la Centrul de Educaţie şi Cultură unde au putut învăţa citirea coranului, rugăciuni şi noţiuni despre religie. În data de 11 iunie a avut loc ceremonia mult aşteptată de toată lumea unde doamnele au pregătit un mic program. La această festivitate alături de ele au fost Muftiul Cultului Musulman d-nul Muurat Iusuf, Consulul Republicii Turcia d-nul Haluk Ağca, Ataşatul pe probleme de religie d-nul Ismail Özkan, imamii din Constanţa şi presa locală. La sfârşitul programului doamnele au primit diplome din partea domnului consul şi al domnului muftiu şi o excursie în Turcia. După ceremonie s-a plecat în Turcia. Această excursie de cinci zile a fost o relaxare pentru toate doamnele unde au putut vizita Moscheea Albastră, geamiile Ayasofia, Suleymaniye, Bayazit, Muftiatul din Istanbul, Muzeul Topkapı, piaţa Eminönü şi mai multe muzee. Ne face plăcere să vă facem cunoscute doamnele care au fost premiate. Dorim ca aceste doamne să transmită în continuare copiilor şi nepoţilor cunoştinţele pe care le-au acumulat în decursul unui an.

Yaz Tatili Geldi !!!

Çocuklar heycan dolu tatili nasıl bekliyorsa kuran kurslarına giden hanımlarda belgelerini almak için heycanla tatili öyle beklediler. Şerife Coşkun hanımın öğrencileri olan hanımlar her gun Eğitim ve Kültür Merkezine giderek bir yıl sürecisinde Kuran-i Kerimi okumaya, süreler, dini bilgiler ögrendiler. 11 Haziran tarihinde hanımlar öğrendikleri bilgilerle bir program hazırlayarak herkezi davet ettiler. Romanya Müslümanlar Müftüsü Sn. Muurat Iusuf, T.C Köstence Başkonsolosu Sn. Haluk Ağca, T.C. Köstence Başkonsolosu Din Hizmetleri Ataşesi Sn. Ismail Özkan, Köstence imamları ve yerli mediya törende bulunarak hanımlara destek oldular ve bu faaliyeti desteklediler. T.C. Köstence Başkonsolosu Sn. Haluk Ağca ve Romanya Müslümanlar Müftüsü Sn. Murat Iusuf belgeleri hanımlara sunduktan sonra hanımlara Türkiyeye beş günlük bir gezi hediye ettiler. Bu gezi de Topkapı Sarayı, Ayasofya Müzesi, Sultan Ahmet Camii, Yerebatan Sarnıcı, Yeni Camii, Süleymaniye Camii, Eminönü Carşısı, Istanbul Müftüluğü, Beyazit Camii, Camlıca Tepesi gibi pek çok yer ziyaret edilmiştir. Belge alan hanımları sizlere tanıtmaktan gurur duyuyoruz:
Alim Ghiulten, Bari Zekiye, Asan Neriman, Suliman Kamer, Corabai Nadide, Mault Derviş, Denislam Ayten, Mustafa Sevim, Ismail Makbule, Halil Tayyibe, Gani Nurşen, Selami Maziz, Menagi Lebibe, Gemai Mecbure, Selim Ruşen, Salim Ghiulsever, Kartali Şeruze, Asan Leman, Kurtasan Nurcan, Menagi Ghionul, Nebi Mersie, Bari Emel, Memet Kiymet.

Firdes Musledin

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Mahmut Kaşkarlı

După cum se ştie UNESCO a decretat anul 2008 anul Kaşkarlı Mahmut având în vedere că faptul că s-au împlinit 1000 de ani de la naşterea marelui om.
Este autorul primului dicţionar şi a primei enciclopedii turce. Acesta a adăugat limbii turce o importantă creaţie, Divan-ü Lügati-t Türk.
Fiind anul Kaşkarlı Mahmut suntem onoraţi să amintim de valoarea sa de acum 1000 de ani.
Divan-ü Lügati-t Türk nu este doar o bogăţie de cuvinte sau cultură. În acelaşi timp aduce noutăţi foneticii limbii turce. Lucrarea este scrisa de mână, are 638 pagini şi cuprinde aproximativ 9000 de cuvinte in limba turcă şi corespondentul lor în limba arabă. Pentru că explică modul de viaţă al oamenilor a căpătat calităţile unei enciclopedii. Este o carte despre turci în totalitate. După o îndelungată educaţie Kaşkarlı Mahmut s-a dedicat studiului culturii turce. Din acest motiv a străbătut Asia Centrală şi a cercetat dialecte mai ales cel oğuz, kıpçak, karluk, argu, bırgar, suvar, hakaniye, tatar, başkut. A studiat foarte bine aceste dialecte şi graiuri. Într-o frază Kaşkarlı Mahmut explică de ce le-a studiat: „eu am străbătut ţările turcilor, turkmenilor, a oguzilor şi am adunat cuvinte, am învăţat cuvinte diferite şi am făcut-o nu pentru că nu cunoşteam toate acestea ci pentru a descoperi cea mai mică diferenţă.“
În anii 1072-1073 lucrarea Divan-ü Lügati-t Türk a fost prezentată lui Abbas Halife. Până în anul 1910 era o lucrare despre care se cunoştea existenţa dar nu i se cunoştea locul. În 1917 domnul Ali Emir a descoperit cartea într-un anticariat şi a cumpărat-o cu 33 de lire turceşti. Cel care a vândut cartea nu avea idee că este Divan-ü Lügati-t Türk. Ali Emir s-a îngrijit de carte. Nu avea nici măcar paginile numerotate. După ce au fost făcute aceste retuşuri, cu sprijinul lui Ziya Gökalp şi a lui Talat Paşanın, a ajuns în tipografie în anul 1917.
Ali Emir nu a solicitat nici un onorariu pentru gasirea cărţii. A dorit doar ca această carte să deservească poporul turc şi chiar a insistat pe aceasta temă.
Cartea este o capodoperă care vorbeşte despre geografia popoarelor turcice, despre cultura şi importanţa lor, despre istoria, trecutul şi bogăţia limbii. Pentru asta îi mulţumim lui Mahmut Kaşkarlı.

Traducere în limba română
Nurgean Ibraim

UNESCO 2008 yılını doğumunun 1000. yılı olma sebebi ile KAŞKARLI MAHMUT yılı ilan edilmiştir. Çin’in sincan özerk bölgesinde kaşgarda mezarı bulunan KAŞKARLI MAHMUTUN UNESCO tarafından mezarı ve çevresi korumaya alınmıştır..
Türklerin ilk sözlüğü ve türk kültürünü anlatan ansiklopedisi olan Divan-ü Lügati’t türkün yazarı olan Kaşkarlı MAHMUT Türk diline çok büyük ve önemli bir eser kazandırmıştır.
Kaşkarlı Mahmut yılı olması türk dilinin tanıtımı ve zenginliğinin 1000 yıl evvelki gösgergesini bilmek ve tanıtmak zorundayız.
Divanü Lügati-t Türk sadece kelime ve kültür zenginliğini içermemekte .Aynı zamanda Türkçenin ses bilgisini ve yapı bilgisinide açıklamaktadır. El yazma nushası 638 sayfadır, yaklaşık 9000 Türkçe kelimenin arapça açıklamasını içerir.
Divanü Lügati Türk madde başları günümüz Türkçesine göre oldukça uzundur ve Türk kültürü ve yaşam biçiminide kitapta açıklamalar içerdiği için aynı zamanda ansiklopedi özelliğine sahiptir.
Divanü Lügati-t ürk bir Türklük le ilgili bilgileri içeren kitap olma özelliğine sahiptir.
Kaşkarlı Mahmut çok iyi eğitim aldıktan sonra kendisini Türk kültürünü ve dilini içcelemeye vermiştir. Bu amaçla Orta Asya’yı karış karış gezmiştir 30 dan fazl Türk lehçesini ve özellikle Oğuz, kıpçak, Karluk, Argu, Bırgar, Suvar, Hakaniye, Tatar, Baskut lhçe ve ağızlarını çok iyi öğrenmiştir. Kaşkarlı bu lehçeleri neden öğrendiğini şu şekilde açıklar” Ben Türklerin, Türkmenlerin, Oğuzların, Çiğillerin, Yağmaların, kırgızların şehirlerini uzun yıllar baştan başa dolaştım, sözlerini topladım, değişik sözlerinözelliklerini öğrendim ben bu işleri dil bilmediğim için değil aksine bu dillerin en küçük farklarını kaydetmek için yaptım “demektedir.
Kaşkarlı Mahmut 1072-1073 yıllarında divanü Lugati-t Türk eserini Abbas Halifesine sunmuştur. Eser 1910 yılına kadar varlığı bilinen ancak nerede olduğu bilinmeyen bir eser halindeydi. 1917 yılında Ali Emiri Efendi eseri sahaflar çarşısında bulmuş ve 33 lira para vererek almıştır. Eseri satan sahaflardaki kişi kitabın DİVANÜ LÜGATİ-T TÜRK olduğundan haberdar değildi. Kitabı alan Ali Emiri Efendi kitabın çok yıpranmış halının düzeltilmesi için çalışmaya başladı.Kitapta sayfa numaraları bile mevcut değildi. Bu düzenlemeler yapıldıktan sonra ZİYA GÖKALP VE TALAT PAŞANIN desteği ile 1917 YILINDA basımı gerçekleşmiştir. Ali Emiri Efendi kitabı bulduğu için hiç bir parasal menfaat beklememiştir. Sadece kitap Türk milletine ulaşsın diye çok büyük gayret göstermiştir.
BİR TÜRKOLOJİ KİTABI GÖREVİ GÖREN DİVANU LÜGATİ TÜRK TÜRKLERİN CORAFİ, KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİNİ ORTAYA KOYDUĞU İÇİN VE BİZİ TARİHİMİZ, GEÇMİŞİMİZ VE DİLİMİZİN ZENGİNLİĞİ HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ YAPTIĞI İÇİN KENDİLERİNE MİNNETTARIZ.
MEKANI CENNET OLSUN .HİÇ BİR TÜRK KAŞKARLI MAHMUT’U UNUTMAYACAKTIR; UNUTTURMAYIZ.

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Inaugurarea geamiei Esmahan Sultan

Esmahan Sultan, una dintre cele mai vechi geamii din România, care păstrează o bogată tradiţie istorică, religioasă şi culturală, a fost dată în folosinţă în anul 1525. Geamia a fost ctitorită de Esma-Han, fiica Sultanului Selim al-II-lea fiind un monument de arhitectură în stil maur, având un stil aparte faţă de alte lăcaşe de cult din Dobrogea. Geamia este facută din piatră de grosimea de 85 de centimetri care a fost cioplită de meşterii pietrari turci. Lăcaşul de cult este înconjurat şi de un cimitir musulman în care au fost înhumate personalităţi ale vremii. Partea superioară a minaretului a fost foarte înclinată, riscând să cadă la cel mai mic cutremur, clădirea geamiei era deteriorată, la fel şi stâlpii de susţinere din lemn, iar cimitirul era plin de buruieni crescute. Geamia şi cimitirul musulman din Mangalia, care au o vechime de aproape 600 de ani au fost reabilitate sub îndrumarea Muftiatului Cultului Musulman din România, iar finanţarea a venit, în întregime, din partea lui Capa Tunc, om de afaceri din Turcia. Pentru realizarea lucrărilor de consolidare şi restaurarea ansamblului Esmahan Sultan s-a cheltuit mai bine de un milion de euro. Lucrările de restaurare au cuprins consolidarea minaretului, prin inserţia unor „schelete“ din otel, invizibile, arhitectura turnului rămânând aceeaşi. Geamia în sine a fost consolidată cu ciment şi profile din metal, iar crăpăturile au fost injectate cu material de lipire fluid. În interiorul geamiei „Esmahan Sultan”, specialiştii români, în colaborare cu cei turci, au reconstituit decoraţiunile interioare pictate pe pereţi, a fost adusă mobila specifică, covoare şi candelabre. Minaretul şi acoperişul, au fost realizate din caramidă adusă din Turcia. Cimitirul, unde sunt îngropate unele dintre cele mai stimate feţe ale lumii musulmane din Dobrogea, dar şi din Imperiul Otoman, a fost eliminata vegetaţia salbatică şi au fost create alei de acces, iluminate pe tot timpul nopţii. La inaugurarea geamiei care a fost facută pe 27 august au fost prezenţi muftiul cultului musulman d-nul Murat Iusuf, ministrul amenajării teritoriului şi construcţiilor din Turcia d-nul Faruk Nafiz Ozak, ambasadorul Republicii Turcia d-na Ayşe Sinirlioğlu, consulul general al Republicii Turcia d-nul Haluk Ağca, finanţatorul proiectului d-nul Capa Tunc, deputatul U.D.T.R d-nul Ibram Iusein, preşedintele U.D.T.R, d-nul Osman Fedbi şi primarul oraşului Mangalia, d-nul Mihai Tusac.

MANGALYA ESMAHAN SULTAN CAMİİ

Dobruca’nın en eski camisi olan Esmahan Sultan Camii, İkinci Sultan Selim’in kızı ve Sokullu Mehmet Paşanın eşi Esmahan Sultan tarafından 1525 yıllarında yaptırılmıştır. Tarihi özelliğini koruyan caminin minaresi 1997 depreminde hasar görmüştür. Camii 85 cm kalınlığında taş parcalarından türk ustalar tarafından yapılmıştır. Camii etrafı önemli kişilerin mezarları ile çevrenmiştir. Minarenin üst kısmı hasar görüp aynı şekilde tahta direkleri de ilk depremde çökme tehlikesi vardı. Romanya Muslumanlar Müftüluğü onayı altında Sn. Capa Tunc iş adamı tüm onarım masraflarını karşılamıştır. Sn. Capa Tunc cami için bir miliyon euro dan fazla harcamıştır. Ustalar Türkiye’den getirilip römen ustalarla iş birliği içinde caminin minaresini ve içindeki çatlak yerlerini onarılmıştr. Minare ve caminin üstü Turkiye’den gelen tuğlalarla kapatılmıştır aynı şekilde mobiliya, halı ve avizeler Turkiye’den getirilmiştir. 27 Augustos tarihinde caminin acılış programı yapıldı. Programa Romanya Müslümanlar Müftüsü Sn.Iusuf Muurat, Bayındırlık ve Iskan Bakanı Sn. Faruk Nafiz Ozak, T.C Bukreş Buyukelçi Sn Ayşe Sinirlioğlu,T.C. Köstence Başkonsolosu Sn.Haluk Ağca, R.D.T.B Milletvekili Sn. Ibram Iusein, R.D.T.B Başkanı Sn. Osman Fedbi ve Mangalia kasabasının Belediye Başkanı Sn.Mihai Tusac katıldılar.

Firdes Musledin

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Festivalul „Siyah Altın Zeytin“ Gemlik – Turcia

Corul „Mehtap“ al Uniunii Democrate Turce din România, condus de Accoium Durie şi ansamblul folcloric „Filizler“ din Medgidia, condus de Vildan Bormambet au participat la sfârşitul lunii august, la Festivalul Internaţional de Folclor desfăşurat la Gemlik în Turcia. Organizat anual de primăria din Gemlik, festivalul a reunit în acest an ansambluri folclorice din Macedonia, Muntenegru, Kosovo, Azerbaidjan, România şi din ţara gazdă. Turcia a fost reprezentată de ansambluri folclorice din Bursa şi Gemlik.
Corul „Mehtap“ şi ansamblul folcloric „Filizler“ au fost mesagerele cântecelor şi dansurilor specifice turcilor dobrogeni şi au smuls în fiecare seară, ropote de aplauze din partea audienţei. Cele două au impresionat publicul prin autenticitatea costumelor purtate şi a cântecelor prezentate.
Cele două ansambluri din România au fost primite de prefectul şi primarul din Gemlik cărora le-au prezentat date privind activitatea Uniunii Democrate Turce din România precum şi despre tradiţiile turcilor dobrogeni.

Nurgean Ibraim

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Vizită de comemorare la Yayla

Şi anul acesta, pe data de 6 august 2008, s-a organizat o vizită de comemorare a celor dispăruţi dintre noi din cimitirul Islamic de la Yayla (General Praporgescu), situtat la circa 35 km. de Măcin, între localităţile Mircea Vodă şi Horia, judeţul Tulcea.
Cimitirul era situat într-o frumoasă pădurice ce a fost distrusă de persone necunoscute, un stejar secular, rămas de strajă în partea de nord-vest, ne-a primit sub coroana sa şi a făcut să nu simţim canicula.
Acţiunea a început cu prezentarea unui scurt istoric al zonei, privind populaţia islamică din zonă, de către d-nul Ion Corleanca, profesor pensionar, cu specialitatea istorie, autor al unor monografii al localităţilor ce aparţin de comuna Horia.
Imamul localităţii Măcin, d-nul Talip Revan, a citit versete din Coran pentru cinstirea memoriei celor înhumaţi în acest cimitir.
Invitaţii din Brăila, Babadag, Tulcea, Ciucurova, Constanta şi Istanbul, precum şi organizatorii au adus preparate din bucătăria turcească, dulciuri, sucuri şi fructe ce au fost servite în comun.
Apoi, am coborât în sat unde se afla o cişmea cu apa foarte bună, cu o existenţă îndelungată, unde apa curge prin două uluce, zi şi noapte, iarnă vară, fără a-şi schimba debitul în mod vizibil.
De-a lungul timpului, pe şoseaua dintre cele două localităţi şi-au pierdut viaţa mai mulţi locuitori turci ai Măcinului, aşa că am oprit autocarul în locul tragicelor accidente de circulaţie şi memoria celor dispăruţi a fost reînviată de familii şi ceilalţi oaspeţi.
Deplasarea de la Măcin la Yayla s-a făcut prin bunăvoinţa d-nului Bechir Haron care ne-a pus la dispoziţie un autocar.
Primăria Cerna, de care aparţine satul, a fost reprezentată de viceprimarul comunei, d-nul Ion Bodorin.
Ne-am bucurat de prezenţa d-nului deputat, Ibram Iusein. Decanii de vârstă ai acţiunii au fost Silistrali Miream (86 ani) din Măcin şi Bilal Bechir (86 ani) din Ciucurova, alături de cele peste 65 persoane participante, dintre care un număr mare de copii de diferite vârste.
După opinia participanţilor a fost o acţiune reuşită ce se doreşte continuată şi în anii care urmează.

Nagia Memet

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Dobrogea şi Crimeea – Spaţii Culturale Interetnice

Universitatea „Ovidius” din Constanţa şi Universitatea Tehnică şi Pedagogică din Simferopol din Ucraina au derulat în perioada 17-26 august un proiect cu scopul de a prezenta Dobrogea şi Crimeea în contextul interculturalităţii. În cadrul proiectului care a cuprins o şcoală de vară, un work shop de pictură în aer liber a fost vernisată şi o expoziţie de fotografie artistică, cu lucrări aparţinând artiştilor plastici din Crimeea.
Gazdă primitoare, Muzeul de Artă din Constanţa a pus la dispoziţia artiştilor plastici din Crimeea, Galeria „Museion“ un cadru deosebit, adecvat unei expoziţii de artă fotografică. Rustem Emin Kizimoglu s-a oprit la surghiunul din 18 mai 1944 prezentând imagini de un dramatism ieşit din comun, feţe de oameni brăzdate de riduri, cu priviri pierdute de suferinţă şi teroare. Emin Rustem Kızımoğlu provine dintr-o familie de artişti plastici crimeeni, este absolvent al Facultăţii de Arte Grafice aparţinând Universităţii din Taşkent şi membru al Academiei Republicii Uzbekistan.
O notă aparte, îmbinând aerul plin de mister al Orientului cu modernismul Occidental aduce Ulvie Osman Kızı prin fotografiile artistice din lumea modei. Artista s-a născut la Samarkand acolo unde şi-a format orizontul vizual şi cultural, localitate, care se află între China şi Orient, pe celebrul „drum al mătăsii“.
Prezent la vernisajul expoziţiei, consulul general al Republicii Turcia la Constanţa, Haluk Ağca i-a felicitat pe artiştii crimeeni de origine tătară consfinţind apartenenţa acestora la marea familie a popoarelor turcice. Un farmec aparte al evenimentului l-a consituit surpriza oferită de doamna Derya Ağca, artist de operă care a susţinut un scurt recital acompaniată de Nejla Ionescu, la pian, cu lucrări de Franz Schubert, dar şi cu piesa „Onekı Ordek“, „12 bobocei“, melodie veche din folclorul tătarilor crimeeni.

Sorina Asan

Festivalul „ProEtnica“

Între 21 şi 24 august, la Sighişoara s-a desfăşurat cea de-a VIII-a ediţie a Festivalului „ProEtnica“, eveniment care a fost dedicat celor 21 de comunităţi etnice din ţara noastră.
Deschiderea oficială a avut loc pe 21 august, la ora 18.00, pe scena principală din Piaţa Cetăţii. Festivalul „ProEtnica“ de la Sighişoara a reunit în acest an 832 de participanţi din partea tuturor comunităţilor etnice din România.
Programul festivalului a fost unul variat, de la seminarii şi simpozioane pe tema multiculturalismului la piese de teatru şi film, de la parada porturilor naţionale la concerte de jazz şi muzică folclorică, cum este cel susţinut de Harry Tavitian şi Formaţia Orient Express.
De asemenea, cetatea Sighişoarei s-a transformat „într-un târg al breslelor“, unde meşteşugarii din rândurile comunităţilor etnoculturale au oferi vizitatorilor produse tradiţionale. Comunitatea turca a oferit vizitatorilor bucate specifice turcilor din România. Doamnele din Techirghiol au pregătit baclavale şi placint e tradiţionale care au făcut furori printre vizitatori.
Noutatea ediţiei din acest an a fost că fiecare seară a festivalului se va încheia cu un bal interetnic.
În acest an, Festivalul „ProEtnica“ a avut loc în contextul declarării anului 2008 drept „An al Dialogului Intercultural“. În acest sens, „ProEtnica“ este partener al proiectului european MELT (Migration in Europe and Local Traditions), în care mai sunt implicaţi parteneri din cinci ţări europene.
Comunitatea turcă a fost reprezentată de două ansambluri ce apartin Uniunii Democrate Turce din România: „Tuna“ din Tulcea şi „Sureya“ din Techirghiol.
A devenit deja o tradiţie ca „Lebedele de la Dunăre“ aşa cum sunt numite fetele din formaţia de dansuri „Tuna“ să participe împrenă cu formaţia de dansuri „Sureya“ la acest festival.
„La fiecare ediţie acest fetival capătă o amploare din ce în ce mai mare, spectatorii fiind de fiecare dată plăcut surprinşi de coloritul costumelor cât şi de felurile costumelor de dansuri tradiţionale ale fiecărei etnii. Formaţia „Tuna“ ca de fiecare dată a animat Piaţa Cetăţii cu ritmurile orientale, astfel că fiecare spectator a simţit pentru câteva minute izul oriental de pe malul Bosforului“ ne declarat doamna Kader Abdula, preşedinta comitetului de femei Tulcea.
Ansamblul „Sureya“ din Techirghiol a reuşit să electrizeze audienţa cu dansurile specifiece turcilor din Dobrogea, dar şi cu plăcerea lor de a dansa.
Participarea comunităţii nostre a fost remarcată atât de spectatori cât şi de oficiali.

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Activitate culturală – Filiala Tulcea

Menţionăm că în luna iulie fetele formaţiei „Tuna“, au încântat spectatorii participanţi la festivalul minorităţilor „Serbările Deltei“, ediţia a VIII-a Sulina 2008, unde au obţinut locul III.
De asemenea grupul vocal „Kaynanalar“, a participat la concursul internaţional de muzică populară „cântecul de dragoste de-a lungul Dunarii“, organizat de Consiliul Judeţean Brăila, Centrul pentru Conservarea şi Promovarea Culturii Tradiţionale Bucureşti, Centrul de Creaţie Brăila.
Concursul s-a desfăşurat live, acompaniamentul fiind asigurat de orchestra „Lăutarii“, dirijată de Nicolae Botgros din Republica Moldova.
Grupul vocal „Kaynanalar“, a fost foarte apreciat de cei prezenţi, nume foarte cunoscute ale folclorului românesc, cum ar fi: Maria Dragomiroiu, Matilda Pascal Cojocariţa şi alţii.
Grupul nostru a obţinut menţiunea de onoare pentru autenticitate şi costume.

Preşedinta Comitetului de Femei Filiala Tulcea
Kader Abdula

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Festivalul Interetnic pentru Copii şi Tineret

În week-end, brăilenii s-au putut bucura de Festivalul Interetnic pentru Copii şi Tineret, la care au participat reprezentanţi etnici ruşi lipoveni, turci, evrei, greci, bulgari, rromi şi un grup de români.
Festivalul a debutat cu Parada Costumelor Populare şi a continuat cu spectacole pe Esplanada Dunării.
Atât sâmbătă, cât şi duminică, în intervalul orar 17.00 – 18.00, din Bariera Călăraşilor până în Piaţa Independenţei, s-a desfăşurat Parada Portului Popular. Apoi, participanţii au oferit pe Esplanada un spectacol de zile mari, gustat din plin de publicul brăilean.
Manifestarea a fost organizată de Comunitatea Ruşilor Lipoveni din Brăila cu sprijinul Primăriei municipiului şi Prefecturii locale.

obiectivbr.ro

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

ROMANYA TÜRKLERİ

Ervin Ibraim

Avrupa güney-doğusunda, Balkan yarımadasının kuzeyinde yer alan Romanya, 22 milyon olan nüfusu ve 238.391 km2 lik yüzölçümü ile Balkanlar’ın ve Orta-Avrupa’nın önemli merkezlerinden biridir. Aşağı Tuna kavzasında bulunan ve Karadeniz kıyısına 234 kilometre mesafelik çıkışı olan Romanya: Macaristan, Moldavya, Bulgaristan, Sırbistan ile çevrilmiştir. Soğuk Savaş Dönemi’nin sona ermesinden sonraö bir yandan dış dünyaya açılmaya, bir yandan dış dünyaya açılmaya, bir yandan da gerek siyasi, gerekse ekonomik alanda girdiği dar boğazlardan kurtulmaya çalışan Romenler, 22 Aralık 1989’da Çavuşesku rejimine karşı gerçekleştiren halk ayaklanmasından sonra, gerıde kalan 17 yılla birçok gelişmeyi sığdırmayı başarmış ve bugün Avrupa Birliği ve NATO’nun aktif üyelerinden haline gelmiştir.
Romanya nüfusunun % 89,4’ü Romenlerden, %10,6’sı ise diğer etnik gruplardan meydana gelmektedir. Etnik grupların %7,12’sini Macarlar, %1,76’sını Romanlar, % 1,65’ini ise diğer azınlıklar oluşturmaktadır.
Romanya’da, resmi kaynaklara göre 34.000 Oğuz ve 29.000 Tatar Türkü olmak üzere toplam 63.000 Türk yaşamaktadır. Gayri resmi kaynaklarda ise, Türklerin sayısı 80.000’e kadar çıkarılmaktadır.
Romanya’daki Türk azınlık, büyük oranda Dobruca Bölgesi’nde yaşamaktadır. Balkanlar’ın biraz daha kuzeyinde kalan ve ismini Kuman asıllı Dobrotiç’ten aldığı tahmin edilen Dobruca, 14,492km2’si Romanya, 7,780 km2’si de Bulgaristan sınırları içinde kalan Tuna ile Karadeniz arasındaki bir bölgenin adıdır. Rumeli coğrafyasının parçalarından olan bu bölge, kuzey ve batı Türklüğün bir kesişme noktası olması bakımından farklı bir özellik arz etmektedir. Romanya Türklerin çoğu, Dobruca Bölgesi’ndeki Köstence (Constanta), Mecidiye (Medgidie), Tulça (Tulcea) gibi şehrilerde yaşamaktadır. Ayrıca Kılıraş (Calaraşi), Oltenia, Braila, Galati, Bükreş gibi illerde de Türk azınlığa rastlanmaktadır. Bunlar ise % 3 gibi küçük bir oran teşkil etmekte, Türklerin % 85’i Köstence, % 12’si Tulça’da yaşamaktadır.

Romanya Türklerin Tarihine Genel Bir Bakış

Diğer Balkan Türkleri gibi, Romanya Türklüğünün de çok eskilere uzanan bir geçmişi vardır. Düz, verimli ve sulak bir yer olması sebebiyle tarih boyunca birçok Türk kavminin yerleşim merkezi olan Dobruca Bölgesi, dört buçuk asra yakın bir süre devam eden Osmanlı idaresiyle tam bir Türk yurdu haline gelmiştir. Bugün bile, gerek Osmanlı gerekse Osmanlı öncesine ait çok sayıda esre ve yer adı – Ikinci Dünya Savaşı’na kadar yüzlercesi değiştirilmekle birlikte hala varlığın korumaktadır.
Dobruca, asırlar boyunca birçok kavmin uğrak yeri olmuş; bu bölgede ilk olarak Traklar, Daklar, Cetler gibi eski kavimler görülmüştür. Burada önemli bir iz bırakmadan kaybolup giden bu kavimleri, MÖ 4. yüzyılda Yunanlar, M.1. yüzyılda da Romanlar takip etmiştir. Karpat Tuna bölgesinde, ilk olarak MÖ 1000 yıllarında proto-Türklerden kabul edilen İskitler görülmüştür. Bunlar, Romenlerin ataları kabul edilen Traklarla temas kurarak Mangalya (ki bu ad İskitlerden kalmıştır) civarında bazı Romen aşiretlerini idaresi altına almışlardır. Iskitleri, sırasıyla MÖ 375 yıllarında Batı Hun Türkleri, M.VI. yüzyılda Orta Asya (Deşt-i Kıpçak)’dan gelerek İstanbul’u bile kuşatacak kadar ilerleyen Avar Türkleri; M.VII. yüzyılda da İtil (Volga) nehri kenarlarında yaşayan Bulgar Türkleri (681-702) takip etmiştir.

9. ve 10 asırlarda Karpat-Tuna bölgesinde oluştuğu kabul edilen Romen ulusu

9. asrın sonlarına doğru, Peçenek Türklerinin istilasına uğranmıştır. Bızans’ı kendilerine dahil eden Peçenek Türkleri, Avarlardan sonra Istanbul’u ikinci defa kuşatırlarsa da fethedememişlerdir. 13 boydan oluşan bu Türklerden biri de bugünkü Gagavuz Türklerinin aslını oluşturan Türklerine mağlup olurlar. Eski Türk kavimlerinden bir kısmı, Slavlar ve Romenler arasında asimile olup kaybolup giderken, bir kısmı da daha sonra gelen Oğuz Türkleriyle birleşmişlerdir. 1071 yılındaki Malazgirt Meydan Muhaberesi’nde, Bizans ordusunun önemli bir kısmı da daha sonra gelen Oğuz/Uz Türklerinin, kendi dillerini konuşan soydaşlarını görünce, onların saflarına geçerek, savaşan kaderini değiştirdikleri, bilinen tarihi bir gerçektir. Brail ve Tulça’da, Avar, Kuman, Peçenek gibi eski Türklerden kalan yer adlarına rastlanmaktadır: Baragan, Boca, Komana Orta Çağ’da, Romen aristokrasinin önemli bir kısmı da Türk menşeli adlar taşımaktaydı. Akbaş, Balaban, Burak, Buga, Kazan vs. Eflak devletinin kurucusu, bir Türk adı taşıyan Toktemiroğlu Baseraba idi. Romen Devleti’nin oluşumu ve gelişiminde, Türk kavimlerinin önemli bir rol oynadığı Romen tarihçilerince de vurgulanmıştır. Bugünkü Romenler arasında bile Türkçe isim taşıyanlara rastlanmaktadır. Romencede ise yaklaşık 3000 civarında Türkçe kelime vardır.
1241’de kısa bir süre devam eden Mağol akınları, buradaki Türklerin daha güneye inmelerine sebep olur. Bu tarihe kadar hep kuzeyden gelen Türklerin akınlarına sahne olan Karpat-Tuna bölgesinde, ilk olarak 13.asırda güneyden gelen Türkler görülmeye başlar. M. 1263-64’te, Konya Selçuklu Sultanı Izzettin Keykavus ve amcası Sarı Saltuk önderliğindeki Selçuklu Türkleri, Babadağ civarındaki Kuvurna ülkesi adı verilen bir bölgeye yerleşirler. Dobruca adının da bunların başına geçen Kuman asıllı Dobriç’ten geldiği tahmin edilmektedir. Türk tarihçileri bu asırdan itibaren bu bölgeden Dobruca yurdu olarak bahsetmişlerdir. Sarı Saltuk önderliğindeki kolonizatör dervişler Balkanlar’ın her tarafına yayılırlar. 13. yüzyılın ortalarından 14. yüzyılın sonlarına kadar ise Altınordu Devleti’nin sınıflarının Tuna’ya kadar genişlemesi üzerine; Kıpçak Bozırların’daki Tatar Türklerinden bir kısmı Dobruca Bölgesi’ne yerleşirler.
14.yüzyılda Aydınoğulları Beyliği’nin Dobruca Bölgesi’nde yaptığı birkaç saldırıdan sonra, Balkanlar’da asırlar sürecek yeni bir dönem başlar. 1391’de Osmanlılara vergi vermeyi kabul eden Eflak (Valahya), Yıldırım Bayezid’in 1397’deki Niğbolu zaferinden sonra ise kesin olarak Osmanlı hakimiyetine geçer. Bogdan ise II Bayezit’in 1484’te Kili (Kilia) ve Akkirman’ı fethinden sonra Osmanlılara bağlanır. Osmanlılar Dobruca’ya ayak bastıklarında, buraya daha önce gelmiş olan Kuman, Peçenek, Oğuz Türkleriyle karşılaşırlar. Bunların, Osmanlıların Rumeli’deki ilerleyişlerinde ve bölgede uzun süre kalabilmelerinde önemli bir rol oynadığı, tarihçilerce kabul edilmektedir. Eflak ve Bogdan, Osmanlılara bağlandıktan sonra, önemli hak ve ayrıcalıklara sahip özerk bir prenslik olarak yönetilmiş; bu eyaletlerde Osmanlı kanunları tatbik edilmemiş, beylerbeyi ve kadı da gönderilmemiştir. Bunun dışında bölgede hudut kaleleri ve askeri teşkilat da bulundurulmuştur. II. Bayezid, Dobruca’yı fethettikten sonra Karadeniz’in kuzeinden çağırdığı Tatarlarla, Anadolu’dan getirdiği çoğu konar-göçer (Yörük) olan Türkleri, Dobruca’ya yerleştirmiştir. Bunlar, genellikle daha önce hiç kimsenin yaşamadığı yerlere yerleşerek, yüzlerce köy ve şehir kurmuş ve oraları canlandırmıştır. Dobruca, yoğun bir göç dalgasıyla 1783’te Kırım’ın Ruslarla bağlanmasından sonra da karşılaşmıştır.
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Romanya’nın bağımsızlığını kazanmasıyla, Dobruca’yı Romenleştirme çalışmaları başlamış; ellerinden toprakları alınan Türkler akın akın Ak Topraklar dedikleri Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır. Göçler 1910’a kadar yoğun bir şekilde devam etmiş; 1935-1937 yılları arasındaki göçlerle de Dobruca adeta boşaltılmıştır. 23 Auğustos 1944’te başlayan Sosyalist Rejim Dönemi’nde de, bilhassa varlıklı ve aydın kişilere yapılan baskılar sonucu bir kısım Türk Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır. Bütün bu göçlere karşılık, 1920’lerde 250 bin civarında olan Türk nüfus azala azala bugünkü sayıya düşmüştür.

Romanya Türklerinin Bugünkü Durumu

Türk azınlığın dini işleri, Romen makamlarınca atanan müftü tarafından yürütülmektedir. Müftülük, camilerde din adamlarının görevlendirilmesi ve diğer dini konularda Müslümanların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmaktadır. Romanya’daki yüzlerce camiden bugün ayakta kalanların sayısı 70’tir. Yeni Dönem’de camilerin pek çoğu restore edilerek ibadete açılmıştır. Son yıllarda, müftülük ihtiyaç duyulan yerlerde yeni cami yapımına da başlamıştır. Babadağ, Mecidiye, Köstence, Tulça, Çernavoda gibi yerlerde Osmanlılardan kalan büyük camiler bugün de Müslüman azınlığa hizmet vermektedir. Bunların en eskisi olan, 15. yüzyıldan kalma Babadağ’daki Gazi Ali Paşa Camisi ve türbesi Türkiye tarafından restore edilerek 4 Aralık 1998’de tekrar ibadete açılmıştır. Çoğu sadece cuma ve bayram namazlarında açılan bu camiler için, ihtiyacı karşılayacak yeterli dın adamı da bulunmaktadır. Yeni dönemde, Diyanet Vafkı tarafından gönderilen din görevleri, Türk azınlığın dini konulardaki ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmaktadır.

Türk–Romen Ilişkileri

Kökleri oldukça eskilere uzanan siyasi ilişkiler ve bölgede oluşan yoğun Türk Nüfusu sebebiyle, Türk kültürünün Romen kültürü üzerinde bugün bile canlılığını koruyan derin etkileri olmuştur. Bu, aynı zamanda iki toplum arasında karşılıklı dostluk ve güven duygusunun oluşmasına sebep olmuş ve Romenler diğer milletlerden ancak Türklerin sözüne güvenebileceğine inanmışlardır. Önce Macar ve Leh, daha sonra da Slav (Rus) yayılmacılığı karşısında Osmanlılarla anlaşmayı tercih eden Romenler, Türklere mücadele ederek değil, onların himayesinde siyasi kimliklerini koruyabileceklerine inanmışlardır. Romen tarihçileri, kendilerinin Osmanlılar sayesinde Slav Toplulukları arasında bir Latin adası olarak kalabildiklerini söylerler. Bu yakın münasebetlerin sonucu Romen prenslikleri, 15 asırdan itibaren Türk dilini öğrenme ve Türk kültürünü tanıma konusunda özel bir gayret sarf etmişler; gerek tercüman yetiştirmek, gerekse patrikhanede din eğitimi aldırmak amacıyla bir çok boyar çocuğunu İstanbul’a göndermişlerdir.
Bu tarihi dostluğa, Türk – Romen ilişkilerinde sık sık göndermede bulunulmaktadır. Fakat Soğuk Savaş yıllarında, tarihi dostluğun temelleri zayıflamış, okullarda Türklere objektif yaklaşımdan uzak ve önyargılı bir şekilde bakan bir kuşak yetişmiştir. Fakat son yıllarda iki ülke arasında her alanda kendini gösteren yakın iş birliği, tarihi dostluğu yeniden canlandırmıştır.
Türkiye ve Romanya arasında, gerek cumhurbaşkanlığı, gerekse bakanlar düzeyinde karşılıklı ziyaretler düzenli olarak yapılmaya devam etmektedir. Romanya, NATO’ya girme konusunda bu paktın önemli bir ülkesi olan Türkiye’nin desteğine oldukça önem verdi. Şimdi de AB üyesi olan Romanya Türkiye’nin AB girmesi cabalarını desteklemektedir.

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Orhan Gazi’nin Çocukları

Orhan Gazi’nin ilk hanımı Nilüfer Hatun’dur. Bu eşinden Süleyman Paşa ve Murad Han doğdular. Rumeli Fatihi Süleyman Paşa 1360 yılında vefat etmiş, Murad Han ise Osmanlı padişahlarının üçüncüsü olma şerefine erişmiştir.
Orhan Gazi’nin bunlardan başka İbrahim, Halil ve Kasım isimli oğulları vardı. Kasım kendisinden önce vefat etmiş, Bizanslı bir prensesten olan Halil de, ağabeyi Sultan Murad Han’a isyan edip, padişahlık davasına kalkınca öldürülmüştür. Tarihi kaynaklar İbrahim’in de bir başka Bizanslı prensestem doğduğunu ve aynı akibete uğradığını nakletmektedir.

Sultan I. Murad Han ve Padişahlıpının İlk Yılları

Tarihte, Murad Hüdavendigar adıyla şöhret bulan bu büyük padişah, babası Orhan Gazi’nin vefat ettiği yıl olan 1326 tarihinde doğdu. Annesi Nilüfer Hatun’dur.
Sultan Murad ağabeyi Süleyman Paşa’nın vefatında sonra Rumeli’deki Osmanlı askerlerine komuta etmiş, büyük bir yararlıklar göstermiştir.
Kısa bir süre sonra da babası Orhan Gazi’nin vefatı ile Osmanlı tahtına oturmuş ve Bizans prenseslerinden doğmuş bulunan kardeşleri İbraihim ve Halil Bey’lerin isyanlarını bastırarak, devleti büyük bir tehlikeden kurtarmıştır.
Daha sonra Ankara’daki Ahi isyanını bastıran Sultan Murad, süratle Rumeli’ne geçmiş ve fetihlerine başlamıştır.

Edirne’nin Fethi

Osmanlıların Balkanlar’daki fetihlerinin en önemlisi Edirne’nin fethidir. Çünkü bu şehir hem sağlam kalelerle korunmakta, hem Bizans İmparatorluğu’nu Avrupa’ya bağlayan yol üzerinde bulunmakta idi. Bu sebeple büyük bir askeri öneme sahipti.
Sultan Murad Edirne’nin fethi için önce Çorlu ve Lüleburgaz’ı ele geçirdi. Daha sonra Evrenuz ve Hacı ilbeğ’in üstüne gayretleriyle Malkara, İpsala ve Dedeağaç fethedildi. Nihayet 1363 yılındaEdirne’nin fethini durdurmak için hareket geçe Rum ve Bulgar kuvvetleri imha edilerek şehir ele geçirildi. Edirne Tekfurur bir yolunu bulup Sırp ülkesine kaçarak canını kurtardı.
Bu parlak zaferden sonra Osmanlılar durmadılar. Ünlü Osmanlı kumandanı Evrenuz Bey Gümülcine ve havalisini, Lala Şahin Paşa’da Filibe ve Zağra’yı ele geçirdi.
Sultan Murad fethedilen topraklara sürekli olarak, Anadolu’dan getirttiği Müslüman halkı iskan ediyor ve bu toprakları tam bir islam diyarı haline getirmeye çalışıyordu.
Üstelik, çaresizlik içinde bulunan Bizans İmparatorluğu ile bir anlaşma yapılmış, böylece Rumeli’deki hareketin, arkadan vurulması önlenmişti. Bu anlaşmaya göre Bizans İmparatorluğu Anadolu’da çıkacak bir savaşta Osmanlılara asker ve silah yardımı yapmayı da kabul etmişti.
Sultan Murad bütün bu gelişmelerden istifade ederek hem askeri hem idari alanlarda mühim tebdirler aldı. Fethedilen topraklar uç beylerine tımar olarak verilmeye, Yeniçeri Ocağı’nın büyütülüp geliştirilmesine ve kudretli bir ordu teşkil edilmesine başlnıldı. Bu arada Bursa kadısı olan Cendereli Kara Halil Efendi ilk olarak Kazaskerlik makamına getirilerek kendisine Osmanlı askeri teşkilatındaki dini meseleleri halletmek ve padişahla beraber sefer çıkmak görevi verildi.

“ÇOCUKLAR VE GENÇLER İÇİN OSMANLI TARIHI ANSİKLOPEDİSİ“
Ahmet Efe

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Yeniçeri

Suluca Karahöyük… Ne kadar Türk, ne kadar güzel bir ad… Anadolu’da birçok yer isimleri gibi renk ve çizgi dolu…
Suluca Karahöyük, Amasya taraflarında, Yeşilırmağın tatlı bir kıvrımıyla çevrili, kırlarda kaybolmuş izbe bir buçak…
Orada her şey yeşil. Su, ağaç, dağ, taş, kuş, bçcek herşey…
Yeşilliklerin bir çardak sonra çatı biçiminde kümelendiği bir nokta… Bu, mekan hissini veren bir şeydir. Bir ev…
Yeşilırmağın öte yanından ve uzaktan geçenlerin, bu noktaya şöyle konuştukları hayal edilebilir:
- Ne var, şu sarmaşıkların kuşattığı yerde?
- Bir ev…
- Erenlerden biri…
- Erenler ne demek“?
- Kendilerini Allah’a verenler, Allah’tan muradlarına kavuşanlar…
- Nasıl bir insanmış bu erenlerden biri dediğin?
- Yeşil sarıklı, süt beyaz sakallı, başı secdeden kalkmaz, gözünden yaş dinmez, ağızdan Allah ismi düşmez bir pir…
Hayal ettiğimiz konuşma, Hacı Bektaş Veli’yi dış çizgileriyle ifade etmekte gerçekten yerindedir; ve bu mübarek pir, Amasya’nın Suluca Karahöyük bucağında, kemalin tek mizanını şeriatte bulan bir züht dairesi içinde, Bektaşiliğin ilk ve sağlam bağlılarını erginleştirmektedir.
Bundan 643 yıl evvel (1328) bir gün, Suluca Karahöyük bucağının baktığı ovada bir toz bulutu …Toz bulutu, Hacı Bektaş Veli dergahına doğru ilerliyor.
Bulut yaklaşınca her şey belirdi: 40-50 atlı…En önden yağız atlara kurulmuş tuğ taşıyan birkaç öncü… Arkalarda ve beyaz bir küheylan üzerinde, haşmetli ve başbuğu kıyafetli biri… En arkada da maiyet atlıları.
O anda, dergahın içinde, Kıbleye karşı zikirle meşgul Hacı Bektaş Veli’nin hiçbir şeyden haberi yok…
Alay dergahın kapısına gelince öncüler hemen attan inip tuğları yere diktiler.
Bir nida:
- Sultan Orhan Gazi, Hacı Bektaş Veli’nin ellerinden öpmeye geldi!
Hacı Bektaş Veli, kapıda… Dudaklarında ince bit tebessüm, genç devletin ilk teşkilatçı ikinci Padişahına bakıyor.
Orhan Gazi, Besmeleyle sağ ayağını atarak içeriye girdi.Uzun, etraflı, derin ve içten bir konuşma…
Orhan Gazi, şeyhin ışık saçan yüzüne bakıp dedi:
- Bu uzun yoldan, size, devletimize ve ordumuza dua etmenizi dilemek için geldim. Yanıma da, yeni teşkil ettiğimiz askerlerden birkaçını aldım.
- Dualarım sizinle … inşallah zahmetiniz boşa çıkmaz. Göreğim, beraber getirdiğiniz yeni askerleri…
Dışarıya çıktılar. Orhan Gazi’nin işaretiyle, kılıkları ve edaları öbürlerinden ayrı, bir arada duran birkaç asker koşup şeyh ile Sultanın karşısında saf başladılar. Şeyh bunların yüzüne baktı:
- Maşallah! Ne güzel, ne civan kişiler!
Ve ilerleyip sağ elini bunlardan bir tanesinin başına koydu:
İsimleri „Yeniçeri“ olsun… Allah yüzlerini ak, pazularını güçlü, kılıçlarını keskin, oklarını vurucu, kendilerini daima düş Yeniçeri böyle kuruldu.

Yeniçeri
(N.Fazıl Kısakürek)

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Tradiţii şi obiceiuri ale turcilor dobrogeni

Aducerea sau pregătirea mâncării

Înainte de anul 1940, în casa mortului nu se aprindea focul şi deci nu se gătea. Mâncarea era pregătită şi adusă de vecini, iar cei care veneau la casa mortului nu veneau cu mâinile goale, ei aduceau pentru pomenirea mortului daruri în alimente ca: făină, zahăr, orez, etc.
Cu timpul însă mâncarea a început să fie preparată în casa mortului, toate cheltuielile fiind suportate de ruda mortului care organiza pomenirea. Mâncarea este gătită în bucătăria casei mortului de către vecinii şi rudele acestuia. Acceptarea unor mâncăruri aduse de alţii era considerată o ruşine şi o recunoaştere a faptului că persoana respectivă este săracă şi are nevoie de pomana altuia.
Dintre felurile de mâncare servite pentru pomenirea mortului au un rol important în desfăşurarea ceremoniilor. Felurile de mâncare au în popor denumiri speciale care arată destinaţia lor şi momentul în care sunt pregătite, de pildă: kırk ekmeği, kazma tıkırtısı, olenin kırkım yemeği, can helvası, kazma kurek helvası, olu aşı, olu çoreği.
Dintre felurile de mâncare servite pentru pomenirea mortului se remarcă: ciorba, friptura, pilaful, ardeii umpluţi, plăcintele, sarmalele, fasolea, bamele, halvaua, baclavalele, compotul, ayranul. Într-o serie de localităţi anatoliene, cum ar fi Adiyaman şi Erzincan, ruda mortului care organizează înmormântarea taie nişte oi sau vite şi pregăteşte mâncare pentru pomenirea răposatului.

Citirea din Coran şi Mevlit pentru pomenirea mortului

Cei care stiu să citească din Coran, citesc şi ei înşişi, cei care nu ştiu cumpără un exemplar din Coran pentru sufletul mortului, apoi plătesc hogilor sau altor persoane pentru ca aceştia să citească în locul lor, cu glas tare. Astfel, cel care ştie să citească din Coran va citi o dată capitolul Yasin şi de şapte ori capitolul Tabareke, considerându-se că s-a citit Coranul în întregime. Se citeşte din Coran pentru sufletul morţilor nu numai în anumite zile după moarte, ci şi la cele două sărbători anuale ale musulmanilor numite bayram, precum şi la sărbătoarea musulmană numită kandil gecesi. La geamie, pentru fiecare exemplar din Coran cumpărat, trebuie să se citească de trei ori cu glas tare capitolul numit Ihlas, deci, dacă se vând o sută de exemplare se citeşte de trei sute ori capitolul respectiv. Dacă nu se citeşte cu glas tare acel capitol, se consideră că respectivul exemplar din Coran nu va fi binecuvântat de Allah. De aceea, hogii primesc bani în plus pentru citirea respectivă.
Tot pentru pomenirea mortului se citeşte poemul religios musulman numit Mevlit. Se face mai întâi o rugăciune de binecuvântare a poemului respectiv, apoi, se citeşte cu glas tare acel capitol, altfel se consideră că respectivul exemplar din Coran nu va fi binecuvântat de Allah. De aceea, hogii primesc din nou bani în plus pentru citirea respectivă.
În alte localităţi tot pentru pomenirea mortului se citeşte acelaşi poem religios. Mevlit. Se face mai întâi o rugăciune de binecuvântare a poemului respectiv, apoi, se citeşte cu glas tare poemul scris de Süleyman Celebi. În timpul citirii poemului, ruda mortului care a organizat înmormântarea sau pomenirea pune un pahar cu şerbet pe masă sau pe locul unde s-a citi anterior din Coran. Când se pomenea numele Amine Hatun, căruia i s-a făcut sete, una din rudele mortului ia paharul cu şerbet care urmează a fi împărţit participanţilor, cealaltă jumătate era dusă şi vărsată peste mormântul mortului.

Bibliografie: „Din folclorul turcilor dobrogeni“ – Mehmet Naci Önal

Nurgean Ibraim

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Ermeni sorunu

Kanunun Hukuki Boyutu

– geçen sayıdan devam –

Soykırım suçunun tanımı, 1948 tarihli „BM Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesin’nde yapılmıştır. Sözleşmenin 2. maddesine göre, „soykırım“suçunun temel öğesini, belli bir grubun tamamını veya bir bölümünü sırf o grup olduğu için yok etmeye „niyet“ oluşturmaktadır.
Ermeni iddiaları, BM Soykırım Sözleşmesinin suçun ispatına yönelik asgari standartlarını karşılamaktan uzaktır. Soykırım iddiasında bulunan çevreler, uzun yıllardır sğren ısrarlı çabalarına rağmen, Osmanlıların Ermenileri yoketme niyetini gösteren tek bir kanıt bile bulmayı başaramamıştır.
Aksine, Osmanlı Hükümeti’nin yerel makamlara, tehcir edilen Ermenilerin korunması talimatını içeren birçok belge mevcuttur. Ermeni militanlar, Anadolu’da bagımsız bir Ermenistan devleti kurmak amacıyla kendi hükümetlerine karşı silahlanmışlardır. Tehcire tabi tutulanlar ırkları, etnik kökenleri veya dinlerinden dolayı değil, silahlı faaliyetleri ve savaş sırasındaki güvenlik kaygaları nedeniyle tehcire tabi tutulmuşlardır.
Uluslararası hukuka göre, sadece yetkili mahkeme soykırım suçunun işlenip işlenmediğine karar verebilir. Bu mahkeme, topraklarında soykırım yapıldığı iddia edilen devletin mahkemesi veya 1948 Sözleşmesine taraf ülkelerin, yetkisini kabul ettikleri bir uluslararası ceza mahkemesi olabilir.
1948 Sözleşmesi’nin 9’uncu maddesi Sözleşmeye taraf devletlerin arasında Sözleşmenin yorumlanması ve uygulanmasından doğacak uyuşmazlıkların çözüm mercii olarak da Uluslararası Adalet Divanı’nı göstermektedir. Dolayısıyla, yetkili bir mahlkemenin kararının olmaması durumunda, soykırım suçunun „hukuki“ olarak varlığı kabul edilmez ve soykırım iddiası yasal zeminde savunulamaz, ileri sürülemez. Bu bağlamda, hakkında böyle bir uluslararası mahkeme kararı bulunmayan Ermeni soykırımı asılsız bir iddiadan ibarettir.
Bu bağlamda, parlamentolar da dahil olmak üzere yetkisiz kurumların soykırım kararları almaları ve Ermeni iddialarına karşı çıkmanın yasaklanması şeklinde mevzuat oluşturmaları sayısız ihtilaflara yol açacaktır. Ayrıca, bu tür yaklaşımlar soykırım kavramının istismar edilmesine, tanımının genişletilmesine neden olmasının yanısıra ifade ve bilimsel araştırma özgürlüğünü kısıtlama tehdidi içerçektedir.

– son –

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

30 Ağustos Zafer Bayramının anlam ve önemi

Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi ve Sevr Antlaşmasıyla yurdumuz tamamen elimizden alınıyor, vatanımızda hür olarak yaşama hakkımıza son veriliyordu. Yüzyıllardır üzerinde bağımsız olarak yaşadığımız bu topraklar düşmanlara veriliyor, bizim de bunu kabul etmemiz isteniyordu.
Türk milletinin bu durumu kabul etmesi elbette mümkün değildi. 19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıyla, lideriyle kucaklaşan Anadolu, Atatürk’ün önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı başlattı. Amasya Genelgesi’nin yayınlanmasının ardından Erzurum ve Sivas Kongreleri yapıldı. Daha sonra 27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Atatürk, 23 Nisan 1920’de TBMM’yi kurdu. Böy-lece hem memleketin yönetimi halkın iradesine verilmiş oluyordu. Hem de Kurtuluş Savaşı’nın merkezi Ankara oluyordu.
TBMM meclisi yaptığı görüşmelerde yurdun durumunu ve kurtuluş çarelerini aradı. “Misak-ı Millî sınırları içinde vatanın bir bütün olduğu ve parçalanamayacağı görüşü”nden hareketle, düşmanla mücadele kararı alındı. Oluşturulan düzenli ordularla savaşa girildi. İlk başarı, Doğu’da Ermeni çetelerine karşı kazanıldı. Daha sonra, Batı cephesinde, Yunanlılarla, I. İnönü ve II. İnönü Savaşları yapıldı. Bu savaşların kazanılmasıyla Yunanlılar’a büyük bir darbe indirilmiş oldu. Bunun üzerine Yunan ordusu yeniden saldırıya geçti. Saldırı üzerine Mustafa Kemal, or-dularına: “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır. Bu satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz.” emrini verdi.
Türk askeri, büyük bir azim ve fedakârlıkla bu karara uydu. 23 Ağustos ve 12 Eylül 1921 tarihleri arasında yapılan Sakarya Meydan Muharebesiyle, Türk milleti 1699 Karlofça Antlaşmasından beri ilk defa toprak kazanmaya başlıyordu. Sakarya Savaşı, Türk milletinin savunma durumundan taarruz durumuna geçtiği önemli bir savaş olarak da tarihe geçti. Bu zafer sonunda, TBMM tarafından, Mustafa Kemal’e “gazi” unvanı ve “Mareşal” rütbesi verildi.
Türk tarihinin dönüm noktalarından biri olan Sakarya Savaşı’ndan sonra, büyük bir taarruzla düşmanı tamamen yok etme kararı alındı.
1922 yılı Ağustosuna kadar, hazırlıklar tamamlandı. Güneydeki Türk birlikle-ri, büyük bir gizlilik içinde Batı cephesine kaydmld”. İstanbul’daki cephane depolarından silah ve cephane kaçırıldı. İtilaf Devletleri tarafından tahrip edilerek kullanılmaz hâle getirilen toplar onarıldı. Yeni silâhlar satın alındı. Ordumuza taarruz eğitimi yaptırıldı. Bu hazırlıklardan sonra, Gazi Mustafa Kemal’in başkomutan-lığını yaptığı ordumuz, 26 Ağustos 1922’de düşmana saldırdı. Bir saat içinde düşman mevzileri ele geçirildi. 30 Ağustos’ta düşman çember içine alındı. Sağ kalanlar esir alındı. Esirler arasında Yunan Başkomutanı Trikopis’te vardı.
Bu savaş, Atatürk’ün başkomutanlığında yapıldığı için Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak adlandırıldı.
Büyük Tarruzun başarıyla sonuçlanmasından sonra düşman, İzmir’e kadar takip edildi. 9 Eylül 1922’de İzmir’in kurtarılmasıyla yurdumuz düşmandan temizlenmiş oldu. Hain düşmanın, haksızca ve alçakça işgaline “dur” diyen ve kanımızın son damlasını akıtmadan yurdumuzu bırakmayacağımızı dünyaya ispatlayan bu büyük zaferi her yıl, 30 Ağustos günü, bayram yaparak kutluyoruz.

Ata'dan Mesaj

BÜYÜK VE ASiL TÜRK MlLLETİ!

Ordularımız 9 Eylül 1338 (1922) sabahı İzmir’’imizi ve yine 9 Eylül 1338 (1922) akşamı Bursa’mızı muzafferen kurtardılar. Akdeniz askerlerimizin zafer terâneleriyle dalgalanıyor.
Asya İmparatorluğu’na yeltenen küstah bir düşmanın muharebe meydanlarına gelmek cesaretinde bulunan ordu kumandanlarıyla kumanda heyetleri günlerden beri Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’niıı savaş esiri bulunuyorlar.
Düşmanın başkumandan tayin ettiği general (Trikopis), birçok gece ve gündüz ümitsizce muharebeyi ve her kurtuluş çaresini tecrübe ettikten sonra nihayet maiyetindeki generaller ve kurmayları ve kumanda ettiği ordunun elinde kalabilenleriyle teslim oldu. Eğer Yunan kralı da bugün esirler meyânında bulunmuyorsa: bu taç sahiplerinin, işleri esasen yalnız milletlerinin sefalarına iştirak etmek olduğundan muharebe meydanlarının felâketli günlerinde onların saraylarından başka bir şey düşünmemek tabiatlarındandır.
Batı fabrikalarının çelik zırhları ile kaplanan muazzam Yunan orduları artık Anadolu dağlarında subayları tarafından terk edilmiş zavallı sürüler, cinayetlerinden dehşete düşerek kudurmuş kitleler ve ağaç diplerinde kalmış dermansız yaralılardan ibaret kaldı. Düşman ordularının savaş malzemesi hemen üçte iki itibariyle topraklarımızdadır. Düşmanın esirlerden başka insan zayiatının yüz binden ne kadar fazla olduğunu tayin etmek müşkildir. Fakat resmî ağızla milletimize müjdelerim ki bizim insan zayiatımız dörtte üçü hafif yaralı olmak üzere on bin nüfusa bâliğ olmaktadır.
Büyük Türk Milleti ! Ordularımızın kabiliyet ve kudreti düşmanlarımıza dehşet, dostlarımıza emniyet verecek bir kemâl ile tezahür etti. Millet orduları on dör gün zarfında büyük bir düşman ordusunu imha ettiler. Dört yüz kilometrelik fasılasız bir takip yaptılar. Anadolu’daki bütün işgal edilmiş topraklarımızı geri aldılar. Büyük zafer münhasıran senin eserindir. Çünkü İzmir’imizi siyasî hırslar neticesinde âdeta ınemnunen düşmana teslim eden heyetlerle milletin hiçbir münasebeti yok idi. Bursa’mızı istilâ eden Yunan kuvvetleri ise ancak imparatorluğun askerî teşkilâtıyla işbirliği yaparak muvaffak olmuş-lardı. Vatanın kurtuluşu, milletin rey ve idaresi kendi mukadderatı üzerinde kayıtsız şartsız hâkim olduğu zaman başlamış ve ancak milletin vicdanından doğan ordularla müspet ve katî neticelere ermiştir. BÜYÜK VE NECİP TÜRK MİLLLETİ ! ANADOLU’NUN KURTULUŞ ZAFERİNİ TEBRiK EDERKEN SANA İZMİR’DEN, BURSA’DAN, AKDENİZ UFUKLARINDAN ORDULARININ SELAMINI DA TAKDİM EDİYORUM.

12.9.1338 (1922)
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başkomutan Mustafa Kemal

30 Ağustos

Her yıl bugün olur, Otuz Ağustos
İçime bir ordu havası dolar.
Başlar dimdik, gözler çelik, yüzler pos,
Bayrak imil imil, geçer ordular…

Geçer tunç adımlar demir göğüsler,
Geçer Mehmetçikler, geçer subaylar,
Hepsinin alnında zaferden süsler.
Geçer hayalimde bir bir alaylar.

Geçer toplar, geçer atlar, yağız, al,
Geçer dağlar, geçer yollar, şehirler…
Yangınlar üstünde ince bir hilal!..
Yaralılar düşe kalka geçerler.

Çılgın bir istekle bu şan akını
Afyon'dan, İzmir'e kaçlar çağıldar.
Unutmuş at gemi, kılıçlar kını,
Can canı unutmuş zafere kadar.

Ne var bu dünyada sana yakışan,
Alnında bir zafer sabahı kadar;
Sen Mehmetçik, söyle büyük kahraman,
Sana zafer kadar yakışan ne var?

Her yıl bugün olur, Otuz Ağustos,
İçime bir zafer havası dolar.
Başlar dimdik, gözler çelik, yüzler pos,
Bayrak imil imil, geçer ordular…

Ahmet Kutsi TECER

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Numele topice formate prin sufixare

  1. Mahalle “mahala, cartier“
    Lazmahalle – Lazu – C-ţa; “Numele vechi al satului. Laz-Mahalla, de la Lazii care au venit din regiunea Lazia, Munţii Caucaz. Peste ei au venit tătarii, care i-au alungat. Satul pare a fi aşezat pe o veche construcţie romană. Dovada o fac monedele romane şi greceşti găsite, precum şi sculptura română.“
    Kencemahalle – Mereni – C-ţa; “mahalaua tânără“
  2. Kale “cetate“
    Karakale – Carcaliu – C-ţa; “ cetatea neagră“;
    Eskţkale – Vicina- Tl; “cetatea veche“;
    Mankale- Mangali, Callatis- C-ţa; “cetatea scufundată“
  3. Hisar “fort, fortăreaţă, cetate“
    Kızılhisar – Slava rusă- Tl.; “fortul roşu“;
    Toprakhisar- Topraisar- C-ţa; “ fortul de lut“;
    M. Burghele consideră că numirile străine au dreptul lor de împământenire prin vechimea lor. Este cazul pentru satul cu nume turcesc de Topraisar din jideţul Constanţa fiind “ greşit prins de urechea românească la intrarea noastră în Dobrogea în toamna anului 1878; provenind de la tc. Toprakhisar adică cetăţuie de pământ“
  4. Saray “serai, palat“
    Eski Saray- Gârliciu- C-ţa; “vechiul serai“; “Numele satului vine- crede moş Voicu Cazacu – de la o vale ce se află cam în partea de nord a satului, cu deschidere spre apus şi care seamănă cu un gârliciu de groapă“ Radu Petre.
  5. Ağıl “ţarc, stână“
    Taşağıl – Sibioara – C-ţa; stâna de piatră“;

II. Adjectiv+Substantiv

Adjectivele calificative folosite frecvent la formarea acestei categorii de nume topice sunt: kara, sarı, mor, tekir, ak

  1. Kara “negru“
    Karaharman- Vadu- C-ţa; “ aria negră“;
    Kara Ömer – Negru – Vodă – C-ţa; “Omer cel negru“
    Karabakı – Negreşti – C-ţa; “legistul cel negru“
    Karaköy – Pelinu – C-ţa; “satul cel negru“;
    Karaorman – Caraorman- Tl.; “pădurea neagră“;
    Karakoyun – Năvodari – C-ţa; “oaia neagră“;
    Karatay – Nisipari – C-ţa; “mânzul negru“;
    Karakuyu – Valea Dacilor – C-ţa; “fântâna neagră, tulbure“;
    Kara Ahmet – Crângu – C-ţa; “Ahmet cel negru“
    Karağaç – Tufani – C-ţa; “ulmul negru“;
    Karasöğüt – Băltenii de jos – Tl; “salcia neagră“;
    Kara Habil- Colina- Tl; “Habil cel negru“; “Cara-Habil“ devenit “Caraibil“ este înfiinţat de tătarii veniţi din crimeea la 1856. După 1906 s-au aşezat români veniţi din satele vecine“ I.G.Nicolau
    Kara Nasuf – Istria- C-ţa; “Nasuf ce negru“
  2. sarı “galben“
    Sarıköy- Sarichioi – Tl.; “satul galben“
    Sarıgöl – Sarighiol de Deal- Tl; “lacul galben“
    Sarı Nasuf – Sarinasuf – Tl.; “Nasuf cel galben“
  3. mor “violet“
    Morugöl- Murighiol – Tl.; “lacul violet“
  4. Tekir “sur, vărgat“
    Tekirgöl- Techirghiol – C-ţa; “lacul vărgat“;
  5. Ak “alb, cărunt, sfânt“
    Akbaş- Albeşti – C-ţa; “cap cărunt“; “Denumirea veche: Sarighiol “lacul galben“. La 800 m de Sarighiol – pe valea lacului dinspre Mangalia- se găseşte satul akbaş “capul alb, cărunt“. Albeşti este traducerea acestui cuvânt. Abdul Kerim Ava, 78 ani, era de câţiva ani când a venit cu părinţii din Crimeea. S-au aşezat împreună cu alte familii de tătari în Akbaş. “Peste tot era pustiu, ierburi, scaieţi şi mărăcini, nu erau decât din loc în loc cîşle turceşti şi sate mici…“
    Akkadın – dispărut – C-ţa; “Alba, femeia albă“;
    Akpınar – Mircea – Vodă – C-ţa ; “fântâna sfântă, albă, limpede“

Subihan Iomer

Note:
M. Enver; „Structura numelor topice turceşti medievale din Dobrogea“ în „Limba Română“, pp. 259-265, 1978, mai iunie, nr.3
Petre Diaconu, „Câteva consideraţii pe marginea unor toponime din Dreapta Dunării de jos (zona Ostrov-Cochirleni)“, în „Pontica“, 10, 1977, p. 60
D. Şandru, „Mocanii în dobrogea“, Bucureşti, 1948’

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

9000 yıllık tarih

Adaya ilk kez, bazı tarihçilere göre Avrupa, bazılarına göre de Asya’dan gelen insanlar ayak basmıştır. Milattan önce 8. Yüzyılda Asur İmparataorluğu’nun bir parçası olan Ada, daha sonrasında sırasıyla Babilliler’in, Mısırlar’ın ve Persler’in egemenliği altına girmiştir. Millatan önce 58 yılında Ada Romalıların yönetimine geçmiştir. Aslan Yürekli Richard 1191 yılında, Haçlı Seferleri sırasında adaya yerleşmiş, sonrasında adayı templar Sövalyeleri’ne satmış ve daha sonra Guy de Lusignan’ın adayı satın almasına izi vermiştir. Ada 1489’da Venedikler’in adayı alışma kadar Lüzinyanlar’ın yönetimi altında katmıştır. 1571-1878 yıllırı arasında Ada’da hüküm süren Osmanlılar daha sonra Ada’yı İngiliz yönetimine kıralamıştır. Ada 1960 yılında dağımsızlığını ilan etmiş fakat Rumların önce tek taraflı olarak anayasayı değiştirmeye yönelik girişimleri arkasında Kıbrıslı Türkler’e karşı başlatmış oldukları toplu saldırı ve etnik savaş nedeniyle, 103 Türk köyü başaltılmış ve Türkler adanın %3’lük bölümüne hapsedilmiş, enklavlarda yaşamaya zorlanmışlardır. 1974’te Rum ve Yunanlılar’ın adada giriştikleri derbe nedeniyle, Türkiye Kıbrıslı Türkler’in güvenliğini sağlamak amacıyla müdahalede bulunmuş ve 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulmuştur.

Sihirli Söz

Bir gün, küçük tay su içerken ayağı takılarak göle düşmüş. Yüzme bilmeyen küçük tay, bir dal parçasına tutunmuş. Eğer çırpınırsa sürükleneceğinden korkarak, etrafına seslenmeye başlamış:
“İmdat! Yardım edecek kimse yok mu?”
Sesi duyan tavşan, koşarak gelmiş. Küçük tayın zor durumda olduğunu görünce, ona yardım etmek istemiş. Ama yüzme bilmediğinden, göle girmeye korkmuş.
“Göle eğilip tüm gücümle seni karaya çekeceğim. Biraz uğraşırsam başarırım sanırım” demiş.
Tavşanın yardım edecek olması tayı çok mutlu etmiş. Tavşan uğraşmış ama başaramamış. Sesleri duyan alabalık gelerek, onlara yardım etmek istemiş. Ama karaya, tavşanın yanına çıkmaya çekinmiş. Çünkü ancak suda yaşayabiliyormuş:
“Ben de sana gölden destek vereyim. Böylece başarabiliriz” demiş.
Tavşan ve alabalığın uğraşmaları yine de bir sonuç vermemiş.
“Ben kuğuyu çağıracağım” demiş alabalık. “O çok güçlüdür.”
“Çağırırsan gelir mi?” diye sormuş küçük tay.
“O çok yardımseverdir. Mutlaka gelir” diyerek göle dalmış ve gözden kaybolmuş.
Çok geçmeden yanında kuğu ile dönmüş. Gerçekten de kuğu tavşana ve alabalığa göre büyük ve güçlü görünüyormuş. O da tayın sağ tarafına geçmiş ve tayı karaya çıkarmak için bir süre uğraşmışlar beraberce. Ama çabaları yine de sonuç vermemiş.
Bu sırada uçmakta olan güvercin ne yaptıklarını merak edip bir süre onları izlemiş:
“Arkadaşlar ne yapmaya çalışıyorsunuz?”
Zaten çok yorulmuş olan tavşan, alabalık ve kuğu bu soruya sinirlenmişler. Tay ise artık umudunu iyice kaybetmiş bir şekilde, güvercine cevap vermiş:
“Su içerken ayağım takıldı, göle düştüm. Kuğu, tavşan ve alabalık da beni kurtarmaya çalışıyorlar.”
“Ama böyle kurtaramazlar ki seni” demiş güvercin.
“Çok bilmiş seni. Ya nasıl kurtaracağız?” diye söylenmiş tavşan.
“Benim yardımımla” demiş güvercin.
“O nasıl olacak, sen de bizimle beraber itecek misin?” diye alaylı bir şekilde sormuş kuğu.
“Hayır. Sadece çok önemli bir sözcük söyleyeceğim.”
“Önemli bir sözcük mü?”
“Galiba büyülü bir söz biliyor güvercin” demiş tavşan küçümser bir ifadeyle.
“Evet belki de büyülüdür söyleyeceğim sözcük. Siz aranızda uyum olmadığı için boşuna ğraşıyorsunuz. Alabalık tayı denize çekiyor. Kuğu yukarı doğru itiyor. Tavşansa karaya çekiyor. Yani üçünüz de farklı bir yöne doğru gücünüzü harcıyorsunuz. Tabi bu yüzden de bir sonuç alamıyorsunuz. Gücünüzü aynı yöne yöneltirseniz, küçük tay kurtulur.”
Güvercin bunları söyledikten sonra “hoşçakalın” diyerek uzaklaşmış oradan.
Küçük tay gölden çıkarken dördü birden güvercinin ardından “güle güle” diye seslenmişler.
O sırada kendisini aramaya çıkan annesini fark eden küçük tay, ona doğru koşmuş ve olanları anlatmış.
Annesi yavrusunun arkadaşlarına teşekkür etmiş ve:
“Güvercinin kastettiği sözcük galiba ‘uyum’du” demiş.
Tavşan tek başına küçük tayı kurtaramadığına biraz üzülmüş, ama birlikte başarmanın tadını da aldığı için:
“Sadece uyum değil büyülü sözcük. Dostluk ve uyum” diye eklemiş.

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

Milföy mantı

KAÇ KİŞİLİK: 6
HAZIRLAMA SÜRESİ: 10 dk
PİŞME SÜRESİ: 15 dk

Malzemeler:

Gerekli malzeme:
1 paket milföy hamuru
100 gr kıyma
1 soğan
Tuz, karabiber

Üzeri için:
30 gr tereyağı
1 su bardağı yoğurt
2 diş sarımsak
Toz kırmızıbiber
Hazırlanışı:

Zeytin salatası

KAÇ KİŞİLİK: 4
HAZIRLAMA SÜRESİ: 20 dk
PİŞME SÜRESİ: dk

Malzemeler:

500 gr yeşil zeytin
2 domates
2 taze sarımsak
4 taze soğan
5 çorba kaşığı limon suyu
10 ceviz içi
Yarım narın taneleri
2 çorba kaşığı zeytinyağı
3 çorba kaşığı limon suyu
Tuz

Hazırlanışı:

Tel şehriyeli patates kroket

KAÇ KİŞİLİK:
HAZIRLAMA SÜRESİ: 10 dk
PİŞME SÜRESİ: 15 dk

Malzemeler:

2 kg patates
1 su bardağı rendelenmiş kaşarpeyniri
3 yumurta
3 yumurta sarısı
1 su bardağı tel şehriye
Kızartmak için sıvıyağ
Karabiber
Tuz

Hazırlanışı:

lezzet.com.tr

▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲

română / türkçe: · română ·
türkçe
ediţia / autorul: · ediţia ·
autorul
alegeţi:
revista tipărită:
August 2008
legături: