23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı vesilesiyle Başkonsolusluk tarafından „Demokrasi ve Barış” konulu resim yarışması düzenlenecektir. Yarışma 5-6 ve 7-11 yaş gruplarındaki soydaş öğrencilerimizin katılımına açık olacaktır. yarışmaya katılacak eserleriyle her gruptan ilk üç dereceye girecek öğrencileri Başkonsolosluk tarafından ödüllendirecektir.
Öğrencilerin 15 Nisan 2005 tarihine kadar teslim edecekleri yapıtlar, jüri tarafından 20 Nisan günü yapılacak toplantıda değerlendirilecektir.
Cu prilejul Zilei Copilului în Turcia, Consulatul Turciei la Constanţa organizează un concurs de desene. La acest concurs pot participa copii cu varste cuprinse între 5-6 şi 7-11 ani. Tema concursului este ''Democraţia şi pacea''.
Lucrările vor fi depuse la sediul U.D.T.R.
Amănunte la telefon 550903, persoană de contact prof. Ervin Ibraim
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Tinerii care doresc să studieze în Turcia la master, doctorat sau facultate sunt rugaţi să contacteze în cel mai scurt timp Comisia de Învăţământ a U.D.T.R., preşedinte prof. Ervin Ibraim, telefon 0241 550903, consilier Gevat Ismet Nejdet, telefon 0722-990707.
Pentru anul universitar 2005-2006 statul turc a alocat U.D.T.R. un număr de 4 burse la master sau doctorat în domeniile economie – 2, management – 1, filologie – 1. Pentru cei care doresc să sudieze la facultate în Turcia există 16 locuri împreună cu U.D.T.T.M.R. în domeniile economie, management, ziaristică, teologie islamică. Aceste burse vor fi acordate în urma unui examen.
Pentru informaţii suplimentare ne puteţi contacta şi la sediul U.D.T.R. – redacţie ziare B-dul Tomis 99, Bloc SO, Ap.3, Constanţa.
Vă aşteptăm!
Tinerii care termină în acest an clasa a VIII-a sau au terminat în anii precedenţi, au şansa de a studia la liceu în Turcia.
Conform unei adrese venite de la Consulatul Turciei, Uniunii Democrate Turce din România i s-au alocat 3 burse complete pentru tinerii care doresc să studieze la un Liceu Teologic (Imam Hatip Lisesi) în Turcia.
Toate cheltuielile sunt asigurate de statul turc (inclusiv transportul).
Cei care doresc să obţină aceste burse să se adreseze în cel mai scurt timp Comisiei de Învăţământ a U.D.T.R., telefon 0241 550903, persoană de contact prof. Ervin Ibraim.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
· În şedinţa de Guvern din 3 februarie, a fost aprobată Hotărârea pentru aprobarea modului de repartizare şi de utilizare a sumelor prevăzute la lit. a) şi b) din anexa nr. 3/13/07 la Legea bugetului de stat pe anul 2005 nr. 511/2004. Hotărârea Guvernului nr. 80/2005 a intrat în vigoare la data de 7 februarie 2005 când a fost publicată în Monitorul Oficial nr. 119.
Din totalul general al sumelor prevăzute în Legea bugetului de stat pe anul 2005 nr. 511/2004, fondurile alocate pentru sprijinirea organizaţiilor cetăţenilor aparţinând minorităţilor naţionale reprezintă 264,434 miliarde lei.
Departamentul pentru Relaţii Interetnice va dispune de suma de 25 miliarde lei pentru finanţarea unor programe şi proiecte interetnice şi de combatere a intoleranţei. Pe pagina web a departamentului vor fi făcute publice tematica proiectelor şi a programelor interetnice pe anul 2005, precum şi noua metodologie de finanţare a acestora.
· În data de 3 februarie, dl. Attila Marko, secretar de stat la DRI, s-a întâlnit, la sediul departamentului, cu experţii internaţionali: Christopher Decker, David Smith şi John Hiden de la Centrul European pentru Problemele Minorităţilor (ECMI) din Germania.
Întâlnirea face parte dintr-un program colaborare convenit între DRI şi ECMI în vederea elaborării şi promovării unei Legi privind statutul minorităţilor naţionale din România. Cu acest prilej, oaspeţii au prezentat cadrul istoric al autonomiilor culturale existente în Europa, ca de exemplu cele din ţările baltice şi au asigurat că ECMI va sprijini DRI şi în ceea ce priveşte consultările şi dezbaterile publice pe tema acestei legii. Pentru asigurarea transparenţei acestui proces, se vor purta discuţii cu organizaţiile CMN, cu ONG-urile interesate de problematica minorităţilor naţionale, precum şi cu reprezentanţii presei.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Un nou raport al Centrului de Resurse pentru Diversitate Etnoculturala (CRDE) din Cluj, intitulat “Minoritati in tranzitie”, isi propune sa analizeze politicile publice in domeniul minoritatilor nationale in perioada post-comunista si implicit sa identifice problemele care inca afecteaza respectarea si protectia eficienta a minoritatilor nationale si etnice.
Niciodata in perioada post-comunista, rolul jucat de formatiunile minoritatilor nationale nu a fost parca mai important in viata politica a Romaniei. Uniunea Democrata a Maghiarilor (UDMR) este un partener de baza al coalitiei de guvernare, in timp ce fragila majoritate parlamentara a fost obtinuta si cu voturile organizatiilor minoritatilor. In acest context, noul raport CRDE, ultimul dintr-o serie de patru inceputa in martie anul trecut, analizeaza tocmai politicile publice in domeniul minoritatilor nationale si etnice din Romania. Intrebarea principala a acestui document este daca Romania reprezinta un bun exemplu in ce priveste protectia minoritatilor? Chiar daca se vorbeste de un model romanesc al reconcilierii interetnice, iar progresele in domeniu sint sesizabile, autorii raportului cred ca nu se poate spune ca in tara noastra s-au rezolvat toate problemele existente. S-a reusit indiscutabil, intii de toate, garantarea drepturilor fundamentale ale omului, inclusiv cele la asumarea propriei identitati etnice, la educatie si cultura in limba materna, la libera asociere etc.
Cu toate acestea, exista in continuare mai multe chestiuni care necesita o rezolvare sau reglementare urgenta. Acestea sint:
Pentru ca intregul raport este disponibil pe situl www.divers.ro, o sa trecem in revista doar unul dintre cele mai interesante capitole, respectiv cel privind modul in care – adesea defectuos – se face reprezentarea parlamentara a minoritatilor nationale. Analizind datele obtinute la alegeri, expertii CRDe ajung la concluzia ca exista o mare diferenta intre voturile obtinute si numarul declarat al persoanelor apartinind unor minoritati. Cazurile cele mai frapante sint cele ale macedoneni slavi (695 de persoane declarate dar 25.689 de voturi obtinute), rutenilor (257 -2871), albanezilor (477 – 5.159) etc. In schimb, pentru organizatiile romilor voteaza doar o zecime dintre numarul de persoane ce si-au asumat oficial aceasta identitate.
Pe de alta parte, desi din 1990 incoace minoritatile sint reprezentate in Parlament cam de aceleasi organizatii exista nu putine cazuri in care competitia pentru locul asigurat automat este foarte mare, uneori anormala.
In 2004, autoritatile au incercat limitarea numarului minoritatilor cu reprezentare in Parlament, si implicit a discutiilor si certurilor” dintre diferitele ligi si uniuni. “Incercam sa unificam aceste miscari pentru a fi o voce coerenta”, declara Viorel Hrebenciuc, presedintele Comisiei electorale. Acesta, citat de presa la inceputul dezbaterilor din Comisie, arata ca exista organizatii unde unii membri nu cunosc limba minoritatii respective si ca trebuie “facuta ordine” in aceasta zona”. Cu toate acestea, mai multe organizatii care spuneau ca reprezinta interesele unei minoritati nationale au acuzat modul in care li s-a interzis participarea la cursa electorala (fie la alegerile locale, fie la cele parlamentare) si amintim aici Uniunea Civica Maghiara, Asociatia Etnica a Rusilor din Romania ca si o organizatie a tinerilor polonezi.
Nu in putine rinduri intrarea in Parlament ca reprezentant al unei minoritati etnice a constituit o adevarata afacere, pe aceste locuri candidind persoane care aveau fie tangential, fie deloc de a face cu etnia respectiva.
Cazul cel mai mediatizat in acest sens a fost cel al deputatului Vasile Savu, reprezentant in Camera Deputatilor (intre 2000-2004) al minoritatii macedonene slave. Savu, cunoscut lider sindical din Valea Jiului, a intrat in Parlament pe lista asociatiei, iar conform relatarilor presei postul i-ar fi fost oferit ca un soi de recompensa pentru ca l-ar fi “tradat pe Miron Cozma in timpul ultimei mineriade”.
Si tot legat de minoritatea macedoneana, trebuie spus ca o alta organizatie, Asociatia culturala a macedonenilor slavi, infiintata in septembrie 2004, a incercat sa promoveze in Parlament o persoana care a recunoscut public ca nu are origini macedonene.
Si despre alti parlamentari exista indoieli ca ar fi membri autentici ai minoritatilor etnice pe care le reprezinta in Parlament. Actrita Ileana Stana Ionescu a fost contestata in anul 2000 ca nefiind italianca, lucru ce nu a impiedicat-o sa reprezinte aceasta etnie timp de patru ani. Ea declara la vremea respectiva ca ar avea un bunic al socrului ei de origine italiana. In 2004 insa, la rindul sau Ionescu avea sa conteste originea reprezentantului unei organizatii concurente, Gina Nazaritti.
Cazurile controversate nu se opresc aici. Deputata Ligii Culturale a Albanezilor, Oana Manolescu, sustine ca are ascendenta albaneza dar in anul 2000 a fost intens contestata de alti etnici albanezi si chiar de unii membri ai asociatiei din care face parte.
O alta situatie confuza este legata de numele deputatului Gheorghe Firczak, reprezentant al Uniunii Culturale a Rutenilor (o minoritate de doar 275 de membri, conform ultimului recensamint al populatiei). Firczak, a carui alegere a fost cu greu validata in 2000, este la origine etnic maghiar, iar la alegerile din 1996 si la cele locale din 2000 a candidat pe listele Partidului Liber Democrat Maghiar, pentru ca la alegerile generale sa intre in Parlament ca rutean.
Exista insa si numeroase situatii in care persoane care nu apartin vreunei minoritati etnice sa incerce sa profite de larghetea legii si sa incerce sa obtina un loc in Parlament. Numai la ultimele alegeri parlamentare din 28 noiembrie 2004, pe listele electorale ale organizatiilor minoritatilor etnice (dintre care mai multe abia infiintate) au candidat persoane care nu apartineau etniei respective. Astfel, fostul deputat din partea Partidului Social Democrat (PSD), Ion Vela, dupa ce a cazut in dizgratia formatiunii respective a infiintat o fantomatica Uniune Democrata a Croatilor. “Nu am nici o legatura cu aceasta etnie”, a recunoscut Vela, spunind ca desemnarea sa drept candidat a reprezentat “o fateta a convietuirii armonioase intre minoritati in Banat”.
Cu o situatie similara s-a confruntat si minoritatea bulgara, dupa ce Mihai Florin Luican, fost prefect al Bucurestiului, s-a clasat pe locul 8 la alegerile interne din PSD pe locul 8 la Camera Deputatilor. Luican a reaparut drept candidat din partea unei nou infiintate Asociatii Culturale Bulgare, argumentind ca are un bunic “bulgar basarabean” si cunoaste bine comunitatea bulgara din Romania. “Nu am auzit ca acest dom Luican sa faca parte din minoritatea noastra”, a declarat insa deputatul Petru Mirciov, din partea Uniunii Bulgare din Banat.
Nu in ultimul rind, trebuie mentionat cazul in care pentru obtinerea de voturi, reprezentanti ai unor organizatii au oferit avantaje pentru atragerea de cit mai multi simpatizanti. Cazul cel mai cunoscut in acest sens este cel al presedintelui Uniunii Croatilor din Romania (UCR), Mihai Radan, despre care presa a scris ca a facilitat obtinerea dublei cetatenii ca si pasapoarte croate pentru membrii organizatiei. Poate astfel poate fi explicat saltul semnificativ inregistrat de UCR, care la alegerile din 1996 a obtinut 486 de voturi iar la cele din 2000 nu mai putin de 11.084 de voturi. In 2004, cifra este apropiata. O alta problema legata de reprezentarea minoritatilor nationale in Parlament este legata de eficienta deputatilor acestor comunitati. Este destul de greu de evaluat activitatea acestora pentru ca nu exista niste indicatori foarte precisi, totusi luind in calcul numarul interventiilor parlamentare in intervalul decembrie 2000 – februarie 2003, in cazul reprezentantilor minoritatilor (exceptind pe cea maghiara) iese o medie de 5,6 interventii pe an (spre comparatie, pentru UDMR media este de 17,5 iar pentru principalul partid de opozitie din acea vreme e de 21,1).
Merita amintit ca reprezentantii italienilor, rusilor si slavilor macedoneni au avut doar cite o interventie in acest interval de timp si aceea doar cind au depus juramintul. Tot ei au participat doar la elaborarea unui proiect de lege, care era de fapt initiativa altui coleg. Pe de alta parte, media initiativelor legislative intr-o legislatura, in cazul reprezentantilor minoritatilor nationale nu este foarte ridicata. Deputatul armenilor a fost cel mai activ, cu 15 astfel de initiative, cel al grecilor a avut 8 (care este aproximativ media in cazul deputatilor minoritatilor), numai ca foarte putine dintre initiative au fost dedicate exclusiv comunitatilor pe care le reprezinta. Cind totusi lucrul acesta s-a intimplat, altele au fost conditiile “potrivnice”. Merita amintita aici initiativa deputatului Partidei Romilor Social Democrata, Nicolae Paun, care a incercat promovarea unei legi privind reinsertia sociala a romilor, numai ca proiectul a fost respins in februarie 2004 de catre executiv pe considerentul ca o lege care sa prevada masuri de protectie sociala doar pentru un grup etnic este neconstitutionala.
Chiar daca imaginea publica legata de activitatea parlamentarilor romani este una foarte proasta, se constata ca nici reprezentantii minoritatilor etnice nu se remarca in vreun fel in sens pozitiv. Cu foarte rare exceptii ei nu au reprezentat decit un grup parlamentar docil, care a stat alaturi de formatiunea cistigatoare a alegerilor. Totusi, un sistem care sa asigure – chiar daca in mod imperfect – reprezentarea grupurilor minoritare in parlament pare sa fie mai bun decit nimic.
Autor: DIVERS
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Son günlerde herkes, bir, hatta birkaç dil öğrenme derdine düşmüşken sen öylece oturuyor musun? Eğer kendini geliştirmek ve iyi bir işi garantilemek istiyorsan işte sana dil öğrenmenin püf noktaları…
Ayrıntıları kaçırma!
Yabancı dili bir kursta ya da okulda öğreniyorsan, öncelikle dersleri kaçırmaman gerekir.
Tekrar et!
Her gün eve gittiğinde mutlaka o gün öğrendiklerini tekrar et. Böylece öğrendiklerini pekiştirebilir, anlamadığın noktaları not alabilir ve öğretmenine henüz bilgilerin tazeyken sorularını yöneltebilirsin.
Cümleler kur!
Öğreneceğin dilin bütün kelimelerini kası sürede tabii ki ezberleyemezsin. Ama kelime hazineni geliştirmek için de elinden geleni yapmalısın. İlk adım, öğrendiğin yeni kelimelerle cümle kurmak.
Sormaktan çekinme!
Öğrenme aşamasında, bazen konuyu anlamaman çok normal. Bu tip durumlarda senden başka kimsenin anlamadığına dair çıt çıkmıyorsa, kendini aptal gibi hissetme. Hemen parmağını kaldır ve anlamadığın yeri sor.
Yanlış yap!
Pratik yapmak, öğrenmek için en önemli adım. Bu yüzden kesinlikle “yanlış yapacağım” diyerek utanıp çekinme. Bilmediğin kelimeler olsa da, derste çat pat konuşmaya çalış. Unutma, ilk etapta derdini anlatman önemli!
Okumanı geliştir!
Okuma becerini geliştirmek için yabancı dergi ve gazeteleri oku. Böylece, bir yandan o ülkenin dilini öğrenirken, bir yandan da kültürünü öğrenebilirsin.
Yaz, yaz, yaz!
Öğrendiğin dilde günlük yazmak, okuduğun bir kitabın özetini çıkartmak veya seyrettiğin bir filmi yorumlayarak yazmak, dilini geliştirmene yardımcı olacaktır.
Ortamlara gir!
Öğrenmek istediğin dili arkadaşlarınla konuşarak geliştirebilir, yabancıların takıldığı kafelere giderek onların ortamlarına katılabilirsin. Örneğin Kadıköy’de “Teacher’s Bar”, Taksim’de “Rıddım”, “Madrid”, “Çınaraltı”, “James Joyce Irish Pub”, “TSquare” ve elbette Sultanahmet, turist kaynıyor.
İzle, dinle!
İmkanın varsa mutlaka yabancı kanalları ile. Ayrıca, DVD’de film izlerken dilini seçme şansın bile var! Yabancı müzik dinlemeyi de ihmal etme. Doğru düzgün bir şey anlayamıyor musun? Korkma, bu sorunu yaşayan yalnız sen değilsin! Zamanla kulağın alışacak ve bir süre sonra pek çok şeyi anladığın fark edeceksin. Hem bu aksanının gelişmesine de yararlı olacak!
Sürekli sözlük kullanma!
Yabancı dili öğrendikçe yavaş yavaş seviyene göre kitaplar okumaya başla. Yalnız, bilmediğin kelimeler için her seferinde sözlük açmak yerine, cümlenin gidişatından ne demek olduğunu çıkarmaya çalış. Sürekli sözlükten bulmaya çalışmak, kısa süre sonra canı sıkacağı gibi keyifli bir okuma seansını da kâbusa dönüştürebilir.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Astronomi biliminin henüz gelişmemiş olduğu bir dönemde, 14 asır önce indirilen Kuran-ı Kerim’ de evrenin genişlediğinden şöyle bahsedilir: “Göğü kendi ellerimizle biz kurduk ve biz (onu) elbette genişleticiyiz.” (Zariyat Suresi, 47)
Ayette geçen “gök” kelimesi Kuran’ ın pek çok yerinde uzay ve evren anlamında kullanılır. Burada da bu anlamda kullanılmıştır. Yani Kuran’ da, evrenin genişleyici olduğu bildirilmiştir. Bilimin bugün varmış olduğu sonuç da Kuran’ da bildirilenle aynıdır. Yüzyılımızın başlarına dek bilim dünyasında hakim olan tek görüş, “evrenin durağan bir yapıya sahip olduğu ve sonsuzdan beri süregeldiği” şeklindeydi. Ancak, günümüz teknolojisi sayesinde gerçekleştirilen araştırma, gözlem ve hesaplamalar evrenin bir başlangıcı olduğunu ve sürekli olarak “genişlediğini” ortaya koydu. Rus fizikçi Alexander Friedmann ve Belçikalı evren bilimci Georges Lemaitre, bu yüzyılın başlarında evrenin sürekli hareket halinde olduğunu ve genişlediğini teorik olarak hesapladılar. Bu gerçek, 1929 yılında gözlemsel olarak da ıspatlandı. Amerikali astronom Edwin Hubble kullandığı dev teleskopla gökyüzünü incelerken yıldızların ve galaksilerin sürekli olarak birbirlerinden uzaklaştıklarını keşfetti. Herşeyin sürekli olarak birbirinden uzaklaştığı bir evren ise, sürekli “genişleyen” bir evren anlamına gelmekteydi. Evrenin genişlemekte olduğu, ilerleyen yıllardaki gözlemlerle de kesinlik kazandı. Ancak bu gerçek, henüz hiçbir insan tarafından bilinmezken, Kuran’ da asırlar önce açıklanmıştı. Çünkü Kuran, tüm evrenin yaratıcısı ve hakimi olan Allah’ ın sözüdür.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Kuran’ da Güneş ve Ay’ dan bahsedilirken her birinin belli bir yörüngesi olduğu şöyle vurgulanır: “Geceyi, gündüzü, Güneş’i ve Ay’ı yaratan O’dur; her biri bir yörüngede yüzüp gidiyor.” (Enbiya Suresi, 33)Güneş’ in sabit olmadığı, belli bir yörüngede yol almakta olduğu, bir başka ayette de şöyle bildirilmektedir: “Güneş de, kendisi için (tespit edilmiş) olan bir karar yerine doğru akıp gitmektedir. Bu üstün ve güçlü olan, bilenin takdiridir.” (Yasin Suresi, 38)Kuran’ da bildirilen bu gerçekler, ancak çağımızdaki astronomik gözlemlerle anlaşılmıştır. Astronomi uzmanlarının hesaplarına göre Güneş, Solar Apex adı verilen bir yörünge boyunca Vega Yıldızı doğrultusunda saatte 720 bin km.’lik muazzam bir hızla hareket etmektedir. Bu, kabaca bir hesapla, Güneş’ in günde 17 milyon 280 bin km. yol katettiğini gösterir. Güneş’ le birlikte onun çekim sistemi içindeki tüm gezegenler ve uyduları da aynı mesafeyi katederler. Ayrıca, evrendeki tüm yıldızlar da buna benzer planlı bir harekete sahiptirler. Tüm evrenin bu şekilde yörüngelerle donatılmış olduğu, yine Kuran’ da şöyle haber verilmiştir: “‘Özen içinde yollar ve yörüngelerle donatılmış göğe andolsun.” (Zariyat Suresi, 7)Evrende yaklaşık 200 milyar galaksi mevcuttur ve her galakside ortalama 200 milyar yıldız bulunur. Bu yıldızların pek çoğunun gezegenleri, bu gezegenlerin de uyduları vardır. Tüm bu gök cisimleri çok ince hesaplarla saptanmış yörüngelere sahiptir. Ve milyonlarca yıldır her biri kendi yörüngesinde diğerleriyle kusursuz bir uyum ve düzen içinde akıp gitmektedir. Bunların dışında pek çok kuyruklu yıldız da kendisi için tespit edilmiş olan yörüngede yüzüp gider. Evrendeki yörüngeler sadece gök cisimlerine ait değildir. Galaksiler de şaşırtıcı hızlarla planlı ve hesaplı yörüngeler üzerinde hareket ederler. Bu hareketleri esnasında hiçbir gök cismi bir diğeriyle çarpışmaz, yolları kesişmez. Elbette, Kuran’ ın indirildiği dönemde insanlık, günümüzdeki gibi uzayı milyonlarca kilometre uzaklara dek gözlemleyecek teleskoplara, gelişmiş gözlem teknolojilerine, modern fizik ve astronomi bilgilerine sahip değildi. Dolayısıyla uzayın, ayette bildirildiği gibi, “özen içinde yollar ve yörüngelerle donatılmış” olduğunu, o dönemde bilimsel olarak tespit edebilmek imkansızdı. Ancak o çağda indirilmiş olan Kuran-ı Kerim’ de bu gerçek bizlere açıkça haber verilmiştir çünkü Kuran, Allah’ ın sözüdür.
Hazırlayan: Firdevs Veli
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
ADa-Kaleh, acest frumos colţ de rai pe care Dunărea l-a mângâiat şi l-a demierdat cu cântecele şi dorurile sale, această “Carolină“, aşa cum frumos o numeau austriecii, a trebuit să dispară înghiţită chiar de valurile marelui fluviu, care a adăpostit-o atâta timp.
În locul insulei nu au rămas decât amintiri orale sau scrise, dor nemărginit, obiecte păstrate în muzeele judeţului Dobreta Turnu-Severin, sau un colţ al cetăţii transmutat pe o altă insulă la numai 7 Km depărtare de ceea ce a fost ADA-KALEH.
Pentru noi, turcii din România, are o conotaţie dublă. Acest“mic orient“ cum o numeau miile de turişti care vizitau insula în fiecare an, a însemnat locul unde cultura şi civilizaţia turcă continua să trăiască prin comunitatea turcă-musulmană nestingerită, învăluită în parfumul şi misterul celor 1001 de nopţi.
Odată cu Barajul Porţile de Fier I, insula, care putea fi salvată, totuşi, este înghiţită de apele învolburate ale Dunării.
Totuşi, autorităţile româneşti, printr-un proiect al UNESCO, au reuşit prin mărinimia unor spwecialişti şi oameni de suflet să salveze o parte destul de valoroasă de furia apelor. La Muzeul Porţile de Fier s-a constituit cu această ocazie un fond valoros şi unic în acelaş timp, un fond care aduce pentru un moment în faţa vizitatorului un crâmpei din ceea ce a fost civilizaţia turcă-musulmană din insula dispărută. Voi încerca să redau în rândurile ce urmează o parte din lucrarea Doamnei Varvara Magdalena Măneanu, lucrare ce se referă la acest fond aflat în muzeul amintit mai sus.
“Înfiinţarea fondului Ada-Kaleh a urmat cercetările complexe întreprinse în perioada premergătoare construirii şi finalizării“Hidrocentralei Porţile de Fier“(1964-1969), desfăşurate sub egida Academiei Romîne avînd în frunte coordonatori precum C. Nicolaescu Plopşor şi R. Vulcănescu iar printre colaboratori, etnografi ca : Monica Budiş, Marcela Popiliann, Ion Ghinoiu. Chiar prefaţa lucrării fundamentale care a apărut imediat după finalizarea cercetărilor “Atlasul complex Porţile de Fier“ subliniază importanţa cercetărilor teoretice materializate şi prin achiziţii de piese care au devenit obiecte de muzeu: “pe măsura terminării lucrărilor de teren, ne-am găsit în faţa unui vast material acumulat, valorificabil în arhivele de stat, în publicaţii şi muzee“. Salvarea pentru posteritate a aspectelor de civilizaţie şi cultură legate de comunitatea insulară de pe Ada Kaleh a constat într-o serie de studii publicate în acea perioadă, strămutarea unor elementew de arhitectură reprezentativă precum porţiuni di Cetatea de tip Wauban, mormântul lui Miskin Baba şi constituirea fondului Ada-Kaleh prin achiziţionarea de obiecte reprezentative de la localnicii insulari, aspect de care s-a ocupat reprezentantul Muzeului Regiunii Porţile de Fier, în persoana doamnei Gioconda Molinaro.
Este necesar de amintit că a existat un plan de reconstituirea aspec telor de civilizaţie de pe Ada-Kaleh cît şi a altor localităţi de pe cursul Dunării, care au fost inundate, pe insula Şimian, în cadrul unui muzeu etnografic ce să reflecte în ansamblu civilizaţia de la Porţile de Fier. Lucrarea însă nu s-a putut duce la îndeplinire conform planului care iniţial s-a făcut, din motive subiective şi obiective ce decurg înb primul rînd din modul de funcţionare al regimului comunist (ale cărui priorităţi se modificau la intervalle scurte). Însă Chiar dacă proiectul iniţial care s-a făcut nu s-a îndeplinit decît în parte, totuşi un lucru rămâne cert şi anume că s-a constituit Fondul ada-Kaleh de la Muzeul Regiunii Porţile de Fier, singurul reper important alături de studiile teoretice realizate tot în acea perioadă, care reflectă modul de viaţă al izolatului turco-musulman de pe Ada-Kaleh pentru posteritate.
Iniţial fondul a avut în jur de 1.000 de piese, dar acesta pe parcurs s-a îmbogăţit prin donaţii din partea celor care au înţeles dezinteresat (foşti insulari sau persoane care au avut în vreun fel legătură cu insula, turci sau români deopotrivă (T. PUIA, GRIGORE ESTER, HUSREF CARAIMAN, TRAIAN POPESCU, ELENA VLAD, CONSTANTIN STUPARU, CONSTANTINESCU MIHAI) care este menirea acestei instituţii de cultură (muzeul) în cadrul comunităţiişi au acţionat ca atare, îmbogăţind această frumoasă zestre.
Din punct de vedere al materialului di care sun confecţionate piesele, fondul se poate structura astfel:
Pe de altă parte piesele se pot delimita în funcţie de cele două coordonate ale existenţei umane în:
Structura diversă a fondului conferă acestuia o deosebită importanţă istorică documentară şi extrem de utilă în efectuarea unor studii comparate pe diverse teme. Fondul Ada-Kaleh, alături de lucrările teoretice existente completează unele aspecte mai puţin abordate până în prezent, ce privesc elementele enclavate în zona Porţile de fier ce au alcătuit “izolatele etnice“, în acest caz, izolatul deturci de pe Ada-Kaleh
A consemnat Gulten Abdulla
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
La 17 februarie 2005 a avut loc întâlnirea membrilor din „FORUMUL CELOR TREI RELIGII” din Romania. În cadrul con-ferinţei s-au dezbătut probleme ce pot fi realizate prin comunicare şi bună înţelegere. Participanţii acestui forum au fost:
Vă prezentăm discursul D-lui Bagîş Şahinghirai, Muftiul Cultului Musulman din România:
“Domnule Prefect
Înalt Prea Sfinţiile voastre,
Excelenţele Voastre,
Distinşi invitaţii ai mass-mediei
Sunt deosebit de emoţionat de faptul că aţi dat curs invitaţiei noastre şi că ne întrunim aşa cum doream, pentru a doua oară, cu scopul de a pune bazele acestui forum care are o semnificaţie deosebită. Vreau de aceea, să vă încredinţez, încă o dată că interesele noastre sunt aceleaşi, că limba noastră este comună, că respectul pe care vi-l purtăm este respectul pe care-l datorăm propriilor noastre valori religioase.
Ne întâlnim acum după o perioadă care, pentru toţi creştinii de diferite confesiuni, pentru evrei şi musulmani a fost un timp de reculegere, de meditaţie, de concentrare asupra mesajului fundamental pe care-l conţin toate religiile Cărţii. Iată că odată cu constituirea acestui forum, s-au pus bazele unui dialog real şi constructiv între religii.
Dobrogea este un exemplu concret de convieţuire paşnică interetnică şi interconfesională care se datorează înţelegerii cu adevărat a fenomenului religios.
O consecinţă a neânţelegerii acestui fenomen sau a înţelegerii eronate a lui, a născut flagelul sec. XXI pe care noi îl numim acum terorism internaţional.
Fiecare carte sfântă indiferent care ar fi ea «Vechiul Testament», «Noul Testament» sau «Coranul’’ îşi îndeamnă credincioşii să convieţuiască în linişte şi pace, acestea condamnând actele de violenţă implicit actele teroriste atăt de prezente în ziua de azi. Nu este cazul să mai menţionăm faptul că autorii acestor acte teroriste nu pot fi numiţi nici creştini, nici evrei şi cu atât mai puţin musulmani singura titulatură demnă de aceştia fiind aceea de «criminali ai omenirii».
Oamenii care sunt neîndreptăţiţi, sunt datori să-şi caute dreptatea pe căi legale nu prin vărsare de sânge. Această afirmaţie o întâlnim în Coran (Capitolul 17; verset 33 ) unde se spune: «Dacă cineva a fost omorât pe nedrept, atunci dăm Noi putere celui mai înrudit cu el, însă acesta să nu se întreacă în omor, căci el este ajutat de lege!». Orice stat are obligaţia de a acorda drepturi egale oricăriu cetăţean al său, indiferent de etnie sau de crez, fiind condamnabili în momentul în care unor categorii li se îngrădesc anumite drepturi.
Noi musulmanii, care reprezentăm o parte a populaţiei minoritare, cetăţeni ai României suntem în foarte bune relaţii atât cu populaţia majoritară cât şi cu celelalte minorităţi.
Tot în Coran (capitolul 5; verset 32 ) «Dumnezeu ne spune că cel care ucide un suflet nevinovat de uciderea altui suflet sau de o altă stricăciune pe pământ este ca şi când i-ar ucide pe toţi oamenii, iar cel care lasă în viaţă un suflet este ca şi cum i-ar lăsa în viaţă pe toţi oamenii».
Azi într-o lume aşa de mică oamenii au nevoie de linişte şi pace. Aşa cum am mai afirmat toate religiile condamnă orice vărsare de sânge. Este îndatorirea noastră de a explica cu adevărat sensul acestor mesaje divine şi numai aşa îi putem îndepărta pe oameni de la extremism.
Cu aceste gânduri şi sentimente Dumnezeu să vă binecuvânteze.”
Discursul D-lui Ahmet Erdem, Ataşat pe servicii religioase din cadrul Consulatului General al Republicii Turcia
“Onoraţi oaspeţi bine a-ţi venit, sunt onorat să aflu la această conferinţă de înaltă importanţă pentru localnicii acestei acestei ţări.
După cum ştiţi principiul celor trei religii este de a face balanţă între viaţă şi moarte. Este nevoie de pace şi fericire iar rolul nostru e mare să o putem realiza prin aceste întâlniri. Dacă nu există pace între religii nu este posibilă pacea dintre oameni. În România văd această pace şi iubire. Oamenii se respectă între ei indiferent de religii. Ce bine ar fi ca asta să fie şi în alte colţuri ale lumii. Astăzi cel care are o credinţă este fericit din punct de vedere spiritual. În secolul XXI un aspect urât este faptul că teroriştii din ziua de azi folosesc religia în interesul lor. Dacă noi vom fii mereu uniţi nu vom da prilejul acestor tentative de a ne rupe legăturile pe care noi le susţinem. Nici o religie nu propagă ura ci iubirea, doresc ca noi să realizăm toate cele propuse pentru un viitor mai bun.
Cu respect Dumnezeu să vă binecuvânteze.”
Firdevs Veli
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Grupul de dansatori turci The Fire of Anatolia a avut succes absolut, la Bucuresti, cu un spectacol extraordinar, prezentat in fata unei săli arhipline, din care au lipsit însa vedetele – publicul obişnuit al reprezentaţiilor-eveniment gen Cesaria Evora sau la Budapest Gipsy Orchestra. Sincronizare perfectă, un spectacol al mişcarii, al sunetului şi al culorii, pe care nici cei mai rezervaţi nu l-au putut critica. Alţii ar fi tentaţi să spună că grupul din Turcia este chiar mai valoros decât alte grupuri, pentru că propune un spectacol complet, istoria sălbatică a focului, trecută prin Mesopotamia şi Anatolia, ilustrată în costume, elemente de dans tradiţional, sau muzică, aceasta din urmă susţinută şi pe scena cu instrumente traditionale. De altfel, The Fire of Anatolia este singurul grup aplaudat vreodată de un public de 400.000 de persoane (la reprezentaţia de la Ergli), record consemnat şi în Guinness Book. „Aş îndrăzni să spun că sîntem un grup chiar mai bogat decit River Dance”, a declarat Mustafa Erdoğan, liderul şi iniţiatorul trupei, într-o conferinţă de presă organizată la Bucureşti. „The Fire of Anatolia a fost un vis al meu din perioada studenţiei. Încă de atunci, organizăm astfel de grupuri, de dimensiuni mai mici, iar in 1987 cu unul dintre ele am obţinut locul I la Festivalul de la Dijon, Franta. Atunci m-am hotărît să extind numărul de dansatori şi să lărgesc evantaiul genurilor abordate”, a spus el. Mustafa Erdoğan a adus în premiera focul Anatoliei la Bucuresti, dar organizatorii au anunţat că grupul va reveni în România, cel mai probabil în luna octombrie.
Conducerea U.D.T.R. mulţumeşte organizatorilor pentru ocazia pe care au dat-o atât comunităţii turce din România dar şi tuturor iubitorilor de cunoaştere reciprocă de a îi avea aici în România pe componenţii acestei trupe extraordinare.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Bebeğe ad koyma günü geleneklere göre olur. O gün ailenin büyükleri ve yakın akrabalar, kadınlı erkekli toplanırlar. Kahveler içerler, sohbetler ederler. Ailede mutluluk havası eser. Bebeği kundaklarlar, belekler, takkesini giydirirler, takkesine ve kundağına çeşitli nazarlıklar takarlar. Böylece hazırlanmış bebeği ninesi kucağına alıp, ona adını koyacak kişinin kucağına verir. Bu kişi ya dede, ya amca, ya da sevilen sayılan bir akrabadır. Bebeğe adını yalnız erkekler takar. Ad koyacak kişi, dualar ettikten sonra bebeğin kulağına üç kez adını seslenir ve “Haydi adınla çok yaşa!”der.
Sonra şerbetler içilir, lokumlar tatlılar yenir.
Ege Türkmenleri arasında bebek kırk günlük olunca “kırklama” töreni yapılır.
Köy kadınları giyinip hazırlanırlar, böylece bebeğin kırkına giderler.
Kırk töreni sırasında ana ile baba yıkanırken, bir hamam tasının içine kırk kaşık su ve kırk tane küçük taş konur. Bir altın para, tas içindeki suya kırk kez batırılıp çıkarılır. Sonra tastaki su bebeğin üstüne dökülür ve “Arlım dirlim olsun, derdi balsi gitsin” denilir. Ayni sudan üç kez de anaya dökülür. “Kırklama” böylece sona erer. Altın para bebek için saklanır. Kulpu varsa, bebeğin hemen omuzuna takılır.
Bazı köylerde kırklamadan sonra bebek, süslü ve allı pullu bir beşiğe yatırılır.
Kızsa yanına bir erkek bebek konur; erkekse bir kız bebek. Beşik böylece bağlanır, anaya verilir. Bir süre sonra bebekler birbirinden ayrılırlar.
Hali vakti yerinde olanlar o gün horoz ya da koyun kesip konuklara sofralar açarlar. Gelenlere çay verdikleri de olur.
Ayni mahallede, ayni zamanda iki çocuk dünyaya gelmişse, lohusalar ve bebekler, kırklamaya kadar birbirlerine gösterilmezler. Kırklamadan sonra analar ve bebekler üç yol ağzında buluşurlar, yere oturup sırt sırta verirler.
Iki ana kucaklarındaki bebekleri değiştiriler. Bu sıra kız çocuğuna dikiş iğnesi armağan olunur; “Eli iğneli bebeğe de para verilir”kesesi bol olsun” diye…
Hazırlayan: VILDAN BORMAMBET
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Aşure în lb. turcă sau Asura în lb. arabă, este un moment tradiţional islamic de pomenire pentru mai multe evenimente, aşezate pe la sfârşitul iernii. Se comemorează trecerea în rândul sfinţilor a lui Huseyin de câtre enoriaşi, în urma asasinării sale chiar în Geamie, în timpul unei slujbe confesionale. Acest Huseyin, fiind băiatul d-nei Hazreti Fatma, la rândul ei fată a lui Hayreti Muhammad, în calitate de Peigamber / Profet al Islamului. Fiind o pomenire, la Asure se practică şi un moment de slujbă religioasă. De asemenea, tot de Asure se pomeneşte de o cină de pe Corabia lui Noe, cea plecată pe mare înainte de Potop, eveniment amintit în toate marile religii. Se spune că Noe, rămas fără alimente faţă de mulţimea animalelor luate pe nava sa, a adunat fructe uscate şi grăunţe de toate felurile, de prin toate colţurile navei şi le-a pus la fiert într-o ciorbă comună pentru toate sufletee Corabiei sale. Un al treilea moment pomenit în Aşure este un episod din viaţa lui Moise, cel care a primit de la Dumnezeul creştinilor cele 10 porunci morale, învins într-un război de un faraon al Egiptului antic, deşi fusese găsit şi crescut de acest faraon. Toate aceste episoade foarte variate între ele, prezente în cele 3 mari religii, islamică, creştină şi mozaică fac din Asure o sărbătoare de un chip deosebit.
Fiind o sărbătoare bine cunoscută si prilej de adunare, filiala Bucureşti a Uniunii Democrate Turce din Romania, a organizat o masă festivă pentru membrii săi. Din partea Ambasadei Republicii Turcia la Bucuresti au participat doamnele Emel Bulut şi Sevgi Aras, iar din partea presei turce locale, domnii Tunceay Alim şi Serkan Eruysal.
Dr. Miktat Ahmet Garlan / Bucuresti
Tulcea vă salută de pe malul Dunării plină de sloiuri, pe care patronează spărgătoarele de gheaţă ce deschid drumul spre Deltă navelor de pasageri şi celor de marfă.
O zi înnourată, cu mici fulgi de zăpadă. Aşa a început cea de-a zecea zi din luna Muharrem şi a 31-a zi de la Kurban Bayram, „Aşure Gunu“.
Această zi a fost sărbătorită la filiala Tulcea sâmbătă, 19 februarie 2005.
Aici totul a fost pregătit cu o zi înainte. Mulţumită mătuşii mele, d-na Iusuf Zicrie, am readus un obicei ce se trage de pe vremea lui Noe, când, aşa cum spune legenda, cei aflaţi pe arcă au rămas fără mâncare şi au gătit acest preparat cu ce mai avea fiecare în traistă.
Noi la Tulcea am pregătit, sub atenta supraveghere a mătuşii, aşure. Doamnele Isleam Idaet, Reşid Nazie şi subsemnata am preparat cu minuţiozitate toate etapele acestui desert. Am fiert pe rând năutul şi arpacaşul. Am tăiat smochinele şi caisele uscate şi le-am fiert în crăticioare separate. Pentru aromă, am fiert câteva cuişoare, iar pentru condimentare am adăugat şi câteva boabe de piper negru.
Zahărul fiert cu apa şi celelalte ingredient au fost amestecate într-o oală de 40 de litri. După ce s-a răcit puţin am adăugat şi nucile pisate.
A doua zi, primul lucru pe care l-am făcut a fost să-mi cumpăr ceva nou în casă pentru a avea belşug tot anul. Apoi, cu emoţii m-am îndreptat spre sediul Uniunii – filiala Tulcea. Dl. Negip Gelaledin mă aştepta cu restul pregătirilor puse la punct.
Nu am uitat că în această zi trebuie să fim buni, iertători, să bucurăm persoanele bolnave, necăjite, nevoiaşe şi nu în ultimul rând, trebuie să oferim salutul nostru credincioşilor musulmani de cel puţin zece ori.
La acest eveniment am avut onoarea de a avea printre noi membre ale filialelor din Măcin şi Isaccea, pe care preşedinta femeilor, d-na Memet Sabiş le-a primit şi le-a urat bun venit.
De asemenea au luat parte şi membri ai televiziunii locale, pentru a putea transmite tuturor etnicilor turci din Tulcea desfăşurarea acestei sărbători.
Dna Omer Memnune a prezentat pe scurt importanţa acestei zile, moment ce a fost transmisîn direct la Radio România Actualităţi.
A fost o zi plină de dans, cântec şi voie bună, susţinută de fetele din ansamblul „Tuna“ şi corul de femei din Tulcea.
La sfârşit au fost făcute pachete şi trimise oamenilor bolnavi şi bătrânilor.
Cu toate că ziua a început cu nori şi zăpadă, când am ieşit să ne conducem musafirii, soarele ne-a mângâiat cu razele lui, dând acestei zile o strălucire de aur.
Totul a fost aşa de frumos, că acum mă întreb: de ce am plecat de acasă cu emoţii?
Abdula Cader, Secretară filiala Tulcea
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Keşke yağmur olsam,
Gökten aşağa yağsam,
Bir çiçeği koklasam,
Dursam, dursam, mutlu olsam.
Keşke rüzgar olsam,
Bir denizi dalgalandırsam,
Bır yağmuru yağdırsam,
Dursam, dursam, düşünsem.
Keşke bir düsünce olsam,
Bir insanı okusam,
Aklından bir an geçsem,
Birisini düşündürsem.
Keşke bir çiçek olsam,
Bir bahçede otursam,
İnsanları mutlu etsem,
Bir arıya yardım versem.
Keşke bir tebesüm olsam,
İnsanları güldürsem,
Bir yüzü ısıtsam,
Bir çocuğu mutlu etsem.
Keşke bir kuş olsam,
İstediğim zaman uçsam,
Her şeyi akıldan çıkarsam,
Göklerde güneş olsam.
Keşke bir güneş olsam,
Gökyüzünü ışıltsam,
Yer yüzünü ısıtsam,
İnsanları gülümsetsem.
Keşke bir ateş olsam,
Kendimi yaksam dursam,
Ben kendimi ısıtsam,
Hiç sönmesem sudan.
Keşke bir su olsam,
Ateşi söndürsem,
Tüm balıkları barındırsam,
Herkesi sevindirsem.
Keşke bir şiir olsam,
Dudaklarda yer alsam,
Bir dilden düşsem dursam,
Bir kitaptan okunsam.
Keşke bir söz olsam,
Dillerden aksam dursam,
Kulaklara işitirsem,
Bir atasözünü andırsam.
Keşke mutluluk olsam,
Bır çiçekten kendimi alsam,
Kendimi okusam dursam,
Birisini güldürsem.
Keşke gözyaşı olsam,
Mutluluktan aksam,
Bir siirin üstüne düşsem,
Onu dursam okusam.
Keşke bir gazi olsam,
Ülkeyi düşmanlardan korusam,
İstıklal Marşı ‘ni söylesem,
Akıllarda yıllarca kalsam.
Keşke Atatürk olsam,
Türkiye’ yi barındırsam,
Çanakkale ‘ği simdi görsem,
Halkımın uğruna çanımı versem…
Sevelim, sevilelim
Günese gülümsiyelim,
Çiçeği koklayalım,
Sevelim, sevilelim.
Sevelim, sevilelim,
Hep bu dünya için,
Dönsün, hıç durmasın,
Sevelim, sevilelim.
Sevelim, sevilelim
Bir az kendimiz için
Mutlu olalım hep
Sevelim, sevilelim…
Sevelim, sevilelim,
Bir birimize çiçek ateş edelim,
Sevgi ile itab edelim,
Sevelim, sevilelim…
Bahçemde bir gül var:
Çiçeği kıp- kırmızı,
Yaprağı yem- yeşil.
Bahçemde bir gül var!
Bahçemde bir gül var:
Kökü sım- sıkı bağlanmış toprağa,
Sım- sıkı sarılmış hayata.
Tıpkı benim gibi bir gülüm var!
Bahçede bir gülüm var:
Dikenleri batmaz, okşar,
Battıkça kan akar.
Böyle bır gülüm var!
Hatırlıyorum da, tanıştığımız gün
Bir kaç ay öncesiydi.
O gün, seni ilk gördüğüm gün,
Hava çok güzeldi.
Seni görünce ilk kez,
Kalbim kızgın çöllerden
Serin sulara dağlır gibi ilk kez,
Bu duyguyu hissettim.
İyi ki seni tanımışım,
İyi ki seni görmüşüm diyorum
Aman, Tanrım, bana neler oluyor?
Yoksa kalbim ona mı aşık oluyor?
Gözleri kömür yanan,
Dudakları gül açan,
Elleri pamuk tutan,
İste böylesi var…
Oda onu seviyor,
Herkes ona bakıyor,
Onlar yanında koşuşturuyor,
İste böylesi var…
Yanında sular donuyor,
Zamanla saatler duruyor,
Herkezin dili susuyor,
İste böylesı var…
Şimdilerde bu yazdığım şiirler,
Eskisi gibi güzel değiller,
Son zamanlarda icimi bir sıkıntı kaplar,
Neden birbirlerine düşman insanlar?
Bu harpler çıktı ortaya,
Büyükler düşünmez çocuklara,
Dünya okadar güzel ken,
Hiç mi içimiz acımıyor birbirimizi üzerken.
Bugün bir şiir yazmak istiyorum,
Güzellikleri görmek istiyorum,
Elimde bir eski kaat,
Kalemimden dökülmüyor güzel sanat.
Haydi hep beraber, sesimizi duysunlar!
Dünyada bu harpi istemez çocuklar
Sevgi kaplasın her köşeyi,
Sevelim, artık, bir birimizi.
Yazan Hayat Memiş
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Pe malul Dunării primăvara începe să-şi facă simţită prezenţa prin mirosul fin al ghioceilor, care şi-au deschis clopoţeii sub mângâierea soarelui.
26 februarie 2005 a fost pentru noi o zi de o deosebit de importantă. Filiala Tulcea a fost onorată, din iniţiativa D-lui Deputat Ibram Iusein, de prezenţa D-rei Consul Serap Ataay, D-l Viceconsul Murat Başar, D-l Ataşat pe probleme de religie Ahmet Erdem, D-l Muftiu al Cultului Musulman din România Bagîş Şahinghirai, D-l Director adjunct al Colegiului Naţional Mustafa Kemal Ataturk din Medgidia Tahsin Aksit şi nu în ultimul rând, de Preşedintele Uniunii Democrate Turce din România, D-l Fedbi Osman, împreună cu D-na Melec Osman – Şef de Cabinet al Deputatului U.D.T.R.
S-au purtat discuţii prieteneşti, cu propuneri de colaborare mai strânsă între oficialităţile din Turcia şi etnia turcă din România.
Femeile prezente la această întâlnire şi-au exprimat dorinţa să fie ajutate să înveţe să citească „Kur’an“-ul. Drept răspuns, D-l Muftiu a spus că deja un imam va fi repartizat în Tulcea pentru această problemă. D-l Ahmet Erdem a adăugat chiar că foarte curând va veni o profesoară de religie care le va răspunde la întrebări legate de religie, întrebări pe care nu le pot pune unui bărbat şi care le va învăţa tot ce este necesar legat de obiceiurile de botez, nuntă, înmormântare etc., din punctul de vedere al femeii.
Grupul de dansuri tradiţionale din Tulcea va avea o nouă costumaţie. Sprijinite financiar de U.D.T.R. şi Consulat pentru accesorii (mărgele, paiete etc.) femeile din Tulcea vor coase cu mâinile lor costumele şi le vor crea după modelul autentic dobrogean. Ele au ca sursă de inspiraţie poze vechi de peste 600 de ani ale unui grup folcloric.
Enoriaşii musulmani din Tulceau i-au solicitat D-lui Muftiu locuri pentru pelerinajul la Mecca, domnia sa promiţând că la Kurban Bayram-ul viitor va avea grijă să repartizeze câteva locuri, cerând cu această ocazie solicitanţilor să facă cereri pentru plecare la Mecca, deoarece doar în acest mod va putea da curs cererii doritorilor.
De asemenea, profesorii de la Colegiul Naţional M.K. Ataturk din Medgidia şi-au exprimat nemulţumirea că din Tulcea nu sunt elevi înscrişi la acest liceu şi pentru a impulsiona acest lucru au adus pliante din care putem vedea condiţiile de cazare, de învăţământ şi totodată ce viitor au absolvenţii acestui liceu.
D-na Melek Osman le-a cerut profesorilor acestui liceu să fie mai interesaţi de viitorul absolvenţilor şi să fie de un înalt profesionalism pedagogic, pentru ca acest elevi să poată ajunge şi ingineri, doctori, avocaţi, ca orice absolvent al unui liceu din Româia.
Atmosfera de la sediul nostru a fost destinsă, foarte puţin protocolară, deoarece onoraţii noştri invitaţi ne-au tratat ce pe egalii lor. Ne-au dat sfaturi, au glumit şi au spus că s-au simţit foarte bine în Tulcea.
Printre invitaţi s-au numărat imamul Tulcei D-l Nuredin Amdi, D-na Zaharcu Nevisor şi D-l inginer Gafar Cantemir. Imamul nostru i-a rugat pe reprezentanţii U.D.T.R., preşedinte şi deputat, să se ocupe de problema recuperării terenurilor ce au aparţinut comunităţiii turce din Tulcea.
Prezenţa preşedintelui şi a deputatului printre conaţionalii noştri a fost benefică, deoarece au probelemele cu care aceştia se confruntă s-au rezolvat în mare parte, iar altele urmează să se rezolve în viitorul apropiat.
La plecare i-am oferit din grădina Filialei D-rei Consul un bucheţel de ghiocei, cu stima şi respectul nostru.
Încântată, ne-a mulţumit şi ne-a promis că, pe cât posibil, ne va ajuta în rezolvarea problemelor discutate, iar noi, reprezentanţii etniei turce din Tulcea, le mulţumim şi sperăm să mai avem astfel de întrevederi plăcute. Mulţumim cu această ocazie donaţiei făcute de Consulatul General al Republicii urcia la Constanţa filialei Tulcea, constând în cărţi de religie, cărţi cu poezii şi povestiri turceşti pentru copii.
Noi, turcii din România, încercăm să păstrăm vii obiceiurile şi tradiţiile.
Numai aşa vom putea lăsa ceva urmaşilor noştri şi peste veacuri, vor putea spune mândri: „Noi suntem turcii din România!“.
Material relizat cu sprijinul D-lor Melek Osman şi Abdula Cader
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Alman Welt am Sonntag gazetesinde yayımlanan ve büyük tartışma yaratan, “Türban sorununu çözmek için çalışma yapıyoruz” açıklamaları için, “Aslı astarı yok. Bu konuda 3 Kasım seçimleri öncesindeki görüşüm neyse hâlâ odur” dedi. Erdoğan, türbanı hiçbir zaman, “şık ve moda” olarak değerlendirmediğini de dile getirdi.
Dün Phuket Adası’nda basın toplantısı düzenleyen Erdoğan’a, türban konusundaki çalışmaların hangi aşamada olduğu sorusu yöneltildi. Welt am Sonntag gazetesindeki haberi hatırlatan Erdoğan, “Bunlar derleme toparlama cinsinden haberler. 3 Kasım seçimleri öncesi kanaatim neyse odur. Bu görüşlerimi bu şekilde düşünmenizi isterim” yanıtını verdi. Erdoğan, “Söz konusu gazete ve gazeteciyle bu konuda görüşme gerçekleştirmediniz mi?” sorusu üzerine de, “Ben söz konusu kişiyi hatırlamıyorum. Davos’taki görüşmelerde bu konuda söylediklerim derlenip toparlanmış olabilir. Öyle bir demeç vermedim” ifadesini kullandı.
Erdoğan’ın Güneydoğu Asya gezisine katılan Adana Milletvekili ve Siyasi İlişkiler Danışmanı Ömer Çelik de söz konusu haberi, “tümüyle yalanladıklarını” belirtti.
Erdoğan’ın atıfta bulunduğu türban sorununa ilişkin “3 Kasım öncesi” söylemi özetle söyleydi:
“Başörtüsü konusu, tabii ki Türkiye’de sadece AKP’nin sorunu değil. Başörtüsü bir vaka. ‘Ben niye okuyamıyorum?’ diyor. Siyaset kurumu bunu toplumsal uzlaşmayla, siyaset kurumunun veya parlamento çatısı altındaki partilerin de ötesinde, kamuoyunun bile desteğini almak suretiyle böyle bir uzlaşmaya giderek bu sorunu çözmeliyiz. Toplumsal uzlaşmaya dayalı olarak bu problemi çözmek istiyoruz. Bunu gerilim yaratmadan yapmak istiyoruz.”
Erdoğan ne demişti?
Alman Welt am Sonntag gazetesinde çıkan yazıda Erdoğan, “Biz inançlı Müslümanlarız. Kuran’da kadının toplum içinde türban takması gerektiği yazıyor. Sümeyye ve Esra, Kuran’a uyuyor. Bundan, din ve devlet işlerinin ayrılmasına karşı olduğum anlamı çıkmaz. Ayrıca kızım türbanı şık buluyor” demisti.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Yurdumuzda ve Orta Asya’da Nevruz Kutlamaları Orta Asya’da yaşayan Türkler, Anadolu Türkleri ve İranlıların yılbaşı olarak kabul ettikleri güne, Farsça Nev (yeni), Ruz (gün) kelimelerinin birleşmesinden oluşan ve yeni gün anlamına gelen Nevruz adı verilir. Nevruz, gece ve gündüzün eşit olduğu Milâdi 22 Mart, Rumi 9 Mart gününe rastlamakta olup, Nevruz-i Sultani, Sultan Nevruz, Sultan Navrız, Mart Dokuzu gibi adlarla da anılmaktadır.
Nevruz İranlılara mal edinmekte ise de, “ Oniki Hayvanlı Türk Takviminde” görüldüğü üzere, Türklerde de çok eskiden beri bilinmekte ve törenlerle kutlanmaktadır.
Türklerde Nevruz’la ilgili başlıca rivayet, bugünün bir kurtuluş günü olarak kabul edilmesidir. Yani Ergenekon’dan çıkıştır. İşte bu nedenle Türklerde Nevruz, yeni bir yılın başlangıcı olarak kabul edilmiş ve günümüze kadar bayramlarla kutlana gelmiştir.
Orta Asya’daki Türk topluluklarından Azeri, Kazak, Kırgız, Türkmen, Özbek, Tatar, Uygur Türkleri, Anadolu Türkleri ve Balkan Türkleri Nevruz geleneğini (silinecek canlı Tatar, Uygur Türkleri, Anadolu Türkleri ve Balkan Türkleri Nevruz geleneğine) canlı olarak günümüze kadar yaşatmışlardır.
Kazaklar, Nevruz törenlerinde Mevlid okuturlar. Evler baştan başa temizlenir, herkes en iyi elbiselerini giyer. Nevruz törenleri sırasında ev duvarlarına veya çeşitli eşyalar üzerine kil kaplar atılarak parçalanır, ateş üzerinden atlanır. Ateşten atlamaların, eski yılın kötülüklerinden ve hastalıklarından sıyrılmak, yeni yıla sağlıklı bir şekilde girmek için yapıldığı tespit edilmiştir. Kazaklar, Nevruz’da yaptıkları yemeğe “Nevruz-köcö” adını verir. Ayrıca nevruz çorbası veya lapa adı verilen başka bir yemek de yaparlar ve bunları o gün komşularına dağıtırlar.
Kırgızlar, yeni yılın ilk gününe Nooruz adını verirler ve o gün “Nooruz köcö” denilen özel bir yemek yerler. “Köcö”, darı yarması yahut bulgur konulmak suretiyle yapılan bir nevi tirittir. “Auz köcö” denilen “kavut” da bu günün özel yemeklerindendir. Kırgız yılı, gece ile gündüzün bir olduğu günde yapılan Nevruz Festivali ile başlar ve Yılbaşı bayramı 21 Mart’ta kutlanır.
Özbekistan’ın Semerkand, Buhara, Andican taraflarında Nevruz törenleri, Nevruz günü başlar ve bir hafta devam eder. Halk, bu Nevruz eğlencelerine “Seyil Eğlenceleri” adını verir ve Seyil Yerleri dönme dolaplar, çalgıcılar, beççeler, seyyar satıcılarla dolar. Nevruzun birinci günü, halk çadır çadır gezerek birbirlerinin bayramını kutlar. Bu ziyaretler sırasında ikram edilen yemek, “aş” adı verilen pilavdır. Ayrıca çay ve çeşitli meyveler de sunulur. İkramların yanısıra, Köpkari, güreş, at yarışları ve horoz dövüşleri gibi spor gösterileri düzenlenir, Nevruz kutlamalarından esinlenmiş tiyatro eserleri sahnelenir.
Türkmenler, yeni yılın ilk gününe Novruz adını verirler. Novruz’dan beş altı gün önce, her Türkmen ailesi temizlik yapmaya başlar. Novruz için Türkmen çöreği, Türkmen petiri, külce, yağlı börek, şekşeke, koko, bovursak, Türkmen palovu hazırlanır. Ne kadar çok yiyecek hazırlanırsa, yeni yılın o denli iyi geçeceğine inanılır. Semeni, Novruz’un özel yiyeceğidir. Birkaç aile birleşip büyük bir kazanda buğday özüne, un, su ve şeker ekleyerek hazırlarlar. Bir gün önceden pişirilmeye başlanan semeni, 21 Mart sabahı hazır olur.
Azerbaycan’da Nevruz, üç gün sürmektedir. Her yıl Mart ayının 21-23ncü günleri, büyük törenle kutlanır. Nevruz’dan sonraki en önemli gün, «ahir çerşenbe/son çarşamba» dır. Bu güne, «ılin ahir tek tek» günü de denir. Bayram ayı içindeki dört haftanın Çarşamba günleri de önemlidir. Buna «üskü» denilmektedir. «Ahir çerşenbe»den önceki Salı günü mezarlığa giden erkekler, Fatiha okuyup dönerler. Kadınlar ise mezarlığa, hazırladıkları helva, pilav ve daha başka yiyecekler ile giderler. Mezarlıkta Kuran-ı Kerim okunur, Fatihaların ardından yemekler fakirlere dağıtılıp, 1-2 saat sonra mezardan ayrılınır. Böylece Nevruz’da Kabir-üstü uygulaması da sona erer.
Azerbaycan’da salıyı çarşambaya bağlayan gece “ahir-çerşenbe” denir. “Ahir çerşenbe” de yapılması gerekli işlerin başında evin, eşyanın, kap kacağın yıkanması ve temizlenmesi işi gelmektedir. Ahir çerşenbe’de, Pülenberi adı verilen üzerliğin yakılması âdetinin yanısıra, en az yedi yemişten oluşan “yeddi-levin” gecesi yapılır. “Gapı pusma” adeti, gençlerin niyet tutarak komşu kapılarını dinlemeleri ile ilgilidir. İlk duyulan söz, yeni yılın lehine veya aleyhine yorumlanmasına neden olur.
“Ahir çerşenbe” nin diğer bir âdeti de, “suya yüzük atma” oyunudur. Odanın ortasına su dolu leğen getirilir, leğenin etrafını saran kızlar yüzüklerini leğenin içine atarlar. Üstü bezle örtülü leğenden, kızlardan birisi bayatı söyleyerek (silindi) yüzük çıkarır. Çekilen yüzük kime aitse, bayatı da onun olur.
Su-başı âdetleri: Ertesi gün, gün doğmadan su kaynağına gidilir, el yüz yıkanır. Kızlar önce iki ellerinin başparmaklarını ip ile bağlayarak, suyun üzerinden atlarlar, daha sonra parmaklarındaki ipi keserek suya atarlar. Böylece kısmetlerinin açılacağına inanırlar. Su başına gidenler, kaynağın gözünden yedi küçük taş alarak, su kabının dibine koyarlar. Bu taşlar, bir dahaki âhir çerşenbeye kadar kabın dibinde kalır. Su dönüşü, üç böğürtlen dalı koparılarak eve getirilir ve bir sonraki âhir çerşenbeye kadar takıldığı yerde kalır.
Nevruz’dan bir gün öncesine, “baca-baca” denir. Çeşitli renklere boyanmış, suda pişirilmiş yumurtalar, kapı kapı dolaşan çocuklara verilir. Çocuklar o gün gruplar halinde dolaşarak;
Nevruz, Nevruz bahara
Güller güller nahara
Bağçamızda gül olsun
Gül olsun, bülbül olsun
Şeklinde bayatılar, maniler söylerler, (silindi) yeşil alanlarda (silindi) boyalı yumurtalar ve aşıklarla oyun oynarlar.
“Baca-baca” günü gecesinde, “bacadan şal atma” âdeti yerine getirilir. Buna göre; akşamüzeri yine tongallar yakılır, üzerinden atlanır, gece olunca, çocuklar uçlarına uzun ip bağlı heybeleri, hısım ve akrabalarının bacalarından sallandırılır, gençler bellerine bağladıkları şalı bacadan sarkıtırlar. Ev sahibi de, şalı sarkıtan tahmini kişi için, en uygun armağanı şala bağlar.
Yeddi-levin gecesinin sabahında, bir ağaca kalın bir iple küflen (salıncak) asılır. Genç kızlar ve delikanlılar sıra ile salıncakta sallanır. Küflende sallanan kişi, mani okur, etrafındakiler ona cevap verir. Bu oyuna “küfdibi”, “küfyeli” gibi adlar verilir.
Bayram günü erkekler ve kadınlar, ayrı ayrı toplanarak bayramlaşırlar. O yıl ölenlerin, evleri ziyaret edilir ancak o gün yas tutulması günah sayılır. Evler dolaşılarak şeker, pirinç, yumurta vb. yiyecekler fakirlere dağıtılır. Hasta ve dost ziyaretleri önemlidir.
Nevruz: Karapapaklar’da Nevruz, Kırım Türkleri’nde Navrez, Gündönümü; Batı Trakya Türkleri’nde Mevris, Makedonya ve Kosova Türkleri’nde Sultan-ı Navrız adlarıyla kutlanmaktadır.
Anadolu’da «Sultan-ı Nevruz», «Nevruz Sultan», «Mart Dokuzu» ve «Mart Bozumu» gibi adlarla bilinen Nevruz, gelenekleriyle bütün Türk toplumu içinde yaşamaya devam etmektedir.
Ağaç işleriyle uğraşmaları nedeniyle tahtacı olarak isimlendirilen ve Türkiye’de yaşayan Tahtacı Türkmenleri’nde; Nevruz Bayramı eski Martın dokuzudur ve Sultan Nevruz olarak adlandırılmaktadır. Nevruz, Tahtacı Türkmenlerinin yayla çıkışında; 22-23 Mart tarihlerinde kutlanmaktadır. Tahtacı, Türkmenlerinde Nevruz; ölülerin yedirilip içirildiği gün olarak kabul edilir. Burada eski Türk inanç sisteminin atalar kültü kendini göstermektedir.
22 Mart, Nevruz’dan bir gün önceyi karşılar ve o gün, Nevruz hazırlıkları yapılır; çamaşırlar yıkanır, yemekler hazırlanır. nevruz günü yenilen yemekler ve ikram edilen yiyecekler arasında ıspanaklı börek, soğan kabuğu ile boyanmış yumurtalar, yufka, sarı-burma, şeker, leblebi, lokum sayılabilir. Bu arada yakın akraba ve komşular, birbirlerine Nevruz ziyaretine gidip gelmeye başlarlar.
23 Mart sabahı erken kalkılır. Yeni ve temiz elbiseler giyilerek, önceden hazırlanan yiyeceklerle birlikte mezarlığa gidilir. Mezarlığın başında bulunan ocaklarda kahve pişirilir, sohbet edilir. Herkes komşu mezarları ziyaret etmek ve çay, kahve içmek zorundadır. Daha sonra topluca yemek yenir. Bu arada sazlar çalınır, şarkılar, türküler söylenir, ağaçlarda salıncaklar kurulur ve çocuklar «bayrak» adı verilen uçurtmaları uçururlar.
Öğleden sonra kadınlar geniş bir tabağa çerezler koyarak, «hak üleştirir» ler. Yiyecekler gelen geçene dağıtılarak, «ölünün ruhuna değsin» dileğinde bulunur. Yemekten sonra aile fertleri teker teker mezar taşını öperler, daha sonra mezarlıktan dönülür.
Akşam komşu ve akrabalar, eğlencelerini ve sohbetlerini, yeme ve içmelerini sürdürürler, sohbetler sabaha kadar devam eder. Bu bayramda herkes güler yüzlüdür. Suçlar bağışlanır. Bayrama katılmak zorunludur, katılmayan köy halkınca dışlanır.
Yörükler arasında; Nevruz ile birlikte kışın bittiği ve bahar mevsimin başladığı kabul edilir. Köy ve yaylalarda 22 Mart’ta şehirlerde ise Nevruz Pazar gününe rastlamazsa, bu tarihi takip eden Pazar günü kutlanır. Köy halkı, 22 Mart sabahı yaylalara doğru yola çıkar, daha önceden «davar evleri» ne yerleşmiş olanlar, köyden gelen akraba ve komşularına ev sahipliği ederler. Köylerden gelen grupla yayladakiler karşılaştıklarında, bir el silah atarak «Nevruzunuz kutlu. Dölünüz hayır ve bereketli olsun» şeklinde selamlaşırlar. Gelen misafirler çadırlara yerleşir, kendilerine ikramlarda bulunulur. Sürü sahipleri tarafından kesilen kurbanlar, hep birlikte yenilir. Sünni olan Yörüklerde, imamlar tarafından yapılan dualara halk da katılır ve şükredilir. Gençler tarafından yapılan eğlenceler düzenlenir, yemekler yenir, şarkı ve türküler söylenir, oyun oynanır. Eğlenceler geç saatlere kadar devam eder.
Bazı bölgelerde, Nevruz’un Hz. Ali’nin doğum günü olduğuna dair inanışın yanı sıra Hz. Ali ile Hz. Fatima’nın evlenme günü olduğuna dair bir inanış da vardır. Ayrıca, kışın sona ererek baharın geldiği, kışlaklardan yaylalara doğru göçlerin başlamasının zamanının geldiği kabul edilir. Nevruz sabahı mürşidin okuduğu duadan sonra, süt içilir. Nevruziye adı verilen şiirler, nefesler ve Hz. Ali’nin Mevlidi okunur. Gün şeker, şerbet ve çeceklerle kutlanır.
Gaziantep ve çevresinde 22 Mart gününe “Sultan Navrız” adı verilir. Halk arasındaki inanca göre 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan gece Sultan Navrız, belli olmayan bir saatte gökte, ayaklarındaki halhalları gıcırdatarak, önünde gergefini işleyerek, batıdan doğuya göç eden güzel bir kızdır. Başka bir inanca göre ise, “kuş donuna” giren ve ayaklarındaki halhalı gıcırdatarak uçan, bir ermiştir. Nevruz gecesi Sultan Navruz’ın geçtiği saatte uyanık olanların, bütün dileklerinin gerçekleşeceğine inanılır.
Bu sebeple evdeki bütün kap kacağa su doldurulur, sabaha kadar beklenir ve Nevruz gecesi, ay ışığında avluya bir tekne içerisinde su bırakılır ve sabaha kadar ibadet edilir. Yöresel inanca göre dilek kabul edilirse, teknedeki suyun altına dönüşeceğine inanılır. Ertesi sabah (silindi) bütün halk kırlara, bostanlara gider, orada çiğ köfte, şareli pirinç aşı, yumurta, maş piyvazı (piyvaz mı, piyaz mı?) yerler, çeşitli oyunlar oynarlar, eğlenirler.
Diyarbakır’da Nevruz günü halk, eğlence ve mesire yerlerine giderek Nevruz’u kutlarlar.
Doğu Anadolu halkı için Nevruz gecesi, kutsallı taşır. O gece, canlı cansız bütün varlıkların Tanrı’ya secde ettiklerine inanılır. O gün, herkesin yıllık rızkı ve mukadderatı belirlenir. Herkes, güzel ve yeni elbiseler giyerek yeni yıla hazırlanır. evlerde yemekler yapılır, karşılıklı ziyaretler birbirini takip eder, fakirlere yardım edilir. 17 Mart gününe bağlanan gece, aile reisi aile mensuplarının sayısı kadar küçük taş toplar, bunları evin bacasının dış kısmında bir yere koyar. Taşların kimi temsil ettiği, daha önceden belirlenir. Bayram sabahı bu taşlar yoklandığında, hangisinin altında kırmızı böcek bulunursa, uğur ona atfedilir. Bununla ilgili olarak, ailenin o uğurlu ferdi yüzünden Tanrı’nın rızkının kendilerine verildiğine inanılır.
Mart ayı içinde Anadolu’nun bazı yörelerinde görülen bir başka gelenek de, Mart ayının ilk çarşambasını içine alan «kara çarşamba» geleneğidir. Bu tarihte törenler yapılır, çeşitli yiyecekler hazırlanarak birlikte yenilir. Aynı gece gençler bir dilek tutarak, komşularının kapısını dinlerler. Konuşmadan yayık yaymak da, yaygın bir gelenektir. Kars ve çevresinde; bu tarihte kapı dinleme, baca-baca âdetleri görülür. Evde bulundurulan çeşitli meyvelerden, baca-baca gezenlere verilir.
Tunceli çevresinde o gün, erkekler alınlarına kara sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları orada temizleyerek, dua ve niyazda bulunurlar. Bunun yanında, kötülük ve sıkıntılardan kurtulma dileği taşıyan farklı uygulamalara da rastlanır.
«Kara Çarşamba» geleneğine bağlı olarak, baca çizmek ve taş dizmek olarak anılan uygulamada, bacaların kenarına ev halkını temsil eden taşlar dizilir. Sabaha kadar orada kalan taşların altı, sabah erkenden kontrol edilir. Taşların hangisini altından böcek çıkarsa, o taş için belirlenen kişinin, evin kaderi üzerinde etkili olacağına inanılır.
«Pamuk iğne» olarak adlandırılan oyunda ise, köyden iki genç kız abdest alarak, kalaylanmış bir karavana ile, buz tutmuş suyun başına giderler. Buzu kırıp, karavanayı suya daldırırlar, yedi kez ihlâs suresi okuduktan sonra kabı sudan çekerler.
Çarşamba akşamı «tuzluk gılik» olarak adlandırılan çöreği yiyen erkek yada genç kızın, kiminle evleneceğini yönelik yorumlarda bulunulması bir diğer uygulamadır.
Özellikle Orta Anadolu’da Nevruz, «Mart Dokuzu» olarak bilinir. Diğer bölgelerde olduğu gibi 22 Mart sabahı oldukça erken kalkılır, mezarlar ziyaret edilir, niyet tutulur. Niyetlenecek kişi mezarlardan birer taş alarak, kırka tamamlar. Taşları bir torbaya koyup, niyet tuttuktan sonra evine asar ve bir yıl bekler. Niyet kabul olursa, taşların kırkbir adet olacağına inanılır. Bir dahaki Mart Dokuzu’nda, niyet kabul olsa da olmasa da taşlar, iade edilir.
Ziyaretlerden sonra çeşitli yemekler yenilir, oyunlar oyanır, dilekler tutulur, eğlenceler düzenlenir, büyük ateşler yakılır. 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan gece de seyirlik oyunlar oynanır, eğlence ve sohbetler geç saatlere kadar sürer.
Nevruz’la ilgili olarak Anadolu’da görülen diğer gelenekler arasında; ağacın güneşten etkilenmemesi için ağaca bez bağlanarak yapılan «Mart ipliği» âdeti ve özellikle Giresun’da «Mart bozumu» âdeti önem taşımaktadır. Mart bozumunda, akarsulardan alınıp getirilen su evlere serpilir, ayağı uğurlu bir misafirin gelmesi ve «Mart’ınızı bozuyorum» demesi beklenir.
Tekirdağ’da nevruz; soğukların sonu, baharın başlangıcı olarak kabul edilir ve «Nevruz Şenlikleri» adıyla kutlanır.
Edirne’de, 22 Mart günü yapılan Nevruz kutlamalarında mesire yerlerine gidilir, eski hasırlar yakılarak üzerinden atlanır. Kırklareli’nde Nevruz, «Mart Dokuzu» adıyla kutlanır, çeşitli yiyecekler hazırlanarak kırlara gidilir.
Nevruz, İzmir Urla’da «Mart Dokuzu Şenlikleri» adıyla kutlanırken; Tire’de «Sultan Nevruz Bayramı» olarak bilinir.
Uşak’ta Nevruz kutlamaları oldukça yaygındır. O gün için, «yıl yenilendi» tabiri kullanılır.
Sivas’ta Mart Dokuzu’nda gök gürlerse, o yıl ürünün bol olacağına inanılır.
Şebinkarahisar’da 22 Mart sabahı akarsularda yıkanıldığı takdirde, kuvvet ve sağlık kazanılacağına inanılır.
Bilindiği üzere eski takvim, Mart ayından başlardı. Mart ayının ilk oniki günü ayrı ayrı ayları temsil etme suretiyle, o yıl içinde neler olacağı ilk oniki günden tespit olunurdu. O gün yedi çiftin, bir tek baş harfi S ile başlayan yiyeceklerden yemesi gelenektendir.
Osmanlı Padişahlarınca da Nevruz’a özel önem verildiğini görüyoruz. Padişahlara Nevruz günlerinde «Nevruziye» adı verilen telhisler yazılarak, padişah kutlanırdı. Nevruz günlerinde müneccimbaşı, yeni takvimi padişahlara sunar, o anda aldığı bahşişe de «Nevruziye Bahşişi»adı verilirdi. Saray hekimbaşları tarafından hazırlanan ve Nevruziye denen çeşitli baharatlardan yapılmış macunlar, padişah ailelerine ve büyüklere sunulurdu. O gün için yapılmış olan macunlar, porselen kapaklı kâseler içinde takdim edilir ve müneccimbaşılar tarafından Nevruz günün hangi saatinde yenmesi gerektiğini yazan bir kağıt, bu kâselere iliştirilirdi.
Geçmişte Nevruziyeler sadece fakirlere ve hastalara verilirken, zamanla (silindi) talebin artması nedeniyle, haksızlık olmaması için çevreye saçılmaya başlanmıştır. Mesir ile Nevruz Macununu aynı uygulamadan kaynaklanmakta ve her ikisinin de sağaltım niteliği bulunmaktadır.
Nevruz geleneği, uygulamada bazı farklılıklar görülmekle birlikte, Orta Asya Türk Toplulukları, İran, Anadolu ve Balkanlarda, aynı tarihler arasında her toplum tarafından kendine özgü bir nedense dayandırılarak kutlanan, geleneksel bir bayram niteliği kazanmıştır.
İran’da günümüzde de kutlanmakta olan Nevruz, efsanevi bir niteliğe sahiptir. Bu efsanelerde ateşi bulduğuna inanılan Cemşid, ağırlık taşımaktadır. İran’da Tanrı’nın, Adem’i Nevruz günü yarattığı ve yıldızların o gün, burçlarına ayrıldığına inanılmaktadır. İranda Nevruz, 13 gün sürer.
▲ Cuprins ▲ İçindekiler ▲ Contents ▲
Sărbătoarea de Aşure are un caracter biblic transferat în perimetrul obiceiurilor şi datinilor etno-religioase.
Este momentul în care personajul biblic, Noe, ajunge cu Arca pe uscat şi pregăteşte prima mâncare din ultimele alimente rămase în Arcă.
În jurul lui s-a ţesut legenda biblică pe care o întâlnim în Tora, Evanghelie şi Coran.
Turcii din Dobrogea primesc această zi ca pe una în care Omul prin voia lui Allah continuă să trăiască şi să se perpetueze pe pământ.
Ziua este întâmpinată cu cântece ce au caracter laic şi religios, cu slujbe şi cu mâncarea tradiţională, AŞURE.
Această zi este sărbătorită de întreaga comunitate turcă. În paginile publicaţiilor noastre încercăm să redăm măcar puţin din atmosfera acestei zile. Pentru a putea realiza acest lucru, am fost în sânul comunităţii turceşti din Techirghiol unde, la iniţiativa conducerii U.D.T.R. (căreia îi mulţumim pe această cale în numele tuturor) şi a preşedintelui filialei, Dl. Riza Gavazoglu, câteva doamne, sub atenta supraveghere a D-nei Semra, au pregătit pesmet şi aşure, vineri, 25 februarie a.c.
În timp ce trei doamne încă roboteau în bucătărie, invitate soseau, una câte una, în salon, unde s-au spus rugăciuni în cinstea acestei zile. După terminarea slujbei religioase, toată lumea a mâncat bucatele ce cu grijă au fost pregătite. Încă o dată doamnele din Techirghiol ne-au impresionat prin mărinimie, spirit de echipă, bunătate sufletească şi, nu în ultimul rând, credinţă. Trebuie să adaug că aşure-ul pregătit din 11 ingredinte a fost deosebit, pesmetul încă cald mi-a adus de aminte de vremea vacanţelor petrecute la bunici, unde bucatele aveau o aromă specifică, credeam să nu mai întâlnesc nicicând acea savoare…
În mijlocul lor am mai aflat ceva, că noi, tinerii, învăţăm doar de la cei mai în vârstă. Am aflat că musulmanii care jertfesc un Kurban, ar trebui să facă aşure şi, de asemenea, o slujbă religioasă.
Aşure-ul a fost sărbătorit şi în Constanţa, la sediul administrativ al U.D.T.R., duminică, 27 februarie a.c., Comisia de Femei a pregătit cu această ocazie o masă tradiţională de Aşure, în cadrul căreia s-au făcut rugăciuni pentru bunăstare, sănătate şi pace. Şi aici, doamnele noastre s-au întrecut în pregătitul pesmetului, servit aburind cu brânză proaspătă. Doamnei Durie Accoiun îi aduc mulţumiri pe această cale: primul aşure gustat de mine a fost din mâinile dumneaei, iar aşure-ul pregătit anul acesta s-a întrecut la gust cu cele pregătite de dânsa şi anii trecuţi. O rugăm pe această cale să transmită mai departe reţeta, secretul, pentru ca aceste minunate produse culinare turceşti tradiţionale să nu se piardă în negura vremurilor.
O altă filială care încearcă să păstreze şi să perpetueze această tradiţie este filiala Tuzla. Această acţiune s-a desfăşurat la iniţiativa preşedintelui filialei, D-l Salim Geavit, căruia îi mulţumim pentru ospitalitate şi mai ales pentru frumoasa schiţă realizată cu ocazie şi pe care o vedeţi ca titlu al acestui material.
Aşure-ul a fost servit din belşug, împreună cu kirde aburind.
Legenda Aşure-ului este una din multele pe care eu le-am aflat aici, în cadrul Uniunii. Părinţii noştri, chiar dacă le ştiau, din lipsă de timp, din cauza modernizării, sau poate din lipsa noastră de interes, nu ni le-au spus acasă. Activităţile organizate de către Uniunea Democrată Turcă din România au ca scop tocmai păstrarea tradiţiilor, a identităţii noastre etnice. Eu, ca tânăr minoritar, îi rog pe toţi prietenii, cunoscuţii şi necunoscuţii, să fie alături de noi la manifestări culturale, simpozioane, concursuri, olimpiade etc. Chiar dacă la început pot părea mai puţin atractive, veţi descoperi pe parcurs mândria de fi turc. Şi nu uitaţi niciodată ce a spus marele om Mustafa Kemal Atatürk: NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE! (Ferice de cel ce spune că este turc!)
Minever O.